Con số này chiếm hơn 11,5% tổng số thanh niên. Đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, thật khó hình dung có hàng triệu thanh niên vẫn đứng ngoài quỹ đạo phát triển.
Khi thống kê được công bố, có quá nhiều tranh luận đã nổ ra liên quan đến lý do khách quan hay chủ quan của vấn đề. Có người khẳng định đây là hệ quả của… chiếc điện thoại thông minh. Thanh niên dùng phần lớn thời gian của mình để phục vụ TikTok, YouTube, Facebook, games… Sống trong không gian ảo quá lâu, nhiều người ảo tưởng sức mạnh, không chịu học tập, không chịu làm công việc phổ thông. Một số khác không đồng ý với quan điểm trên khi cho rằng mảng sản xuất vẫn thiếu rất nhiều lao động. Các nhà máy, xí nghiệp liên tục tuyển thêm người nhưng không đủ.
Tuy nhiên môi trường làm việc khắc nghiệt, lương thưởng và phúc lợi lại không được quan tâm đúng mức. Giới trẻ có lý do chính đáng để thà thất nghiệp còn hơn bước chân vào khu vực đầy rủi ro như vậy.
Thực chất tình trạng này được coi là vấn đề xã hội, xuất hiện không chỉ ở riêng Việt Nam. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), tỷ lệ thanh niên không có việc làm, không học tập ở châu Á - Thái Bình Dương là 20,4 - 20,5%. Một số khu vực khác còn cao hơn, như Nam Phi năm 2022 là 42%.
Việt Nam có lợi thế hơn Nam Phi rất nhiều bởi với mạng lưới giáo dục phổ cập, văn hóa học hành. Nhưng chúng ta vẫn còn những vấn đề của riêng mình như khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tế. Việc định hướng nghề nghiệp chưa rõ ràng, còn chạy theo xu hướng hoặc sự kỳ vọng của gia đình. Rất nhiều thanh niên còn thiếu các kỹ năng mềm như giao tiếp, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm… Đặc biệt hơn cả, tỷ lệ thanh niên không việc làm, không học tập tuy còn thấp nhưng có chiều hướng tăng nhanh. Cục Thống kê ngày 6/10 cho biết, con số 1,6 triệu thanh niên trên đã tăng hơn 222 nghìn người so với quý II/2025, tăng 183 nghìn người so cùng kỳ năm 2024.
Một vấn đề xã hội nếu muốn giải quyết tận gốc rễ đòi hỏi trách nhiệm của cá nhân, gia đình, các tổ chức… 1,6 triệu lao động trẻ, dồi dào sức sáng tạo là con số không hề nhỏ trong tổng số hơn 53 triệu lao động ở Việt Nam. Sự quan tâm, nhìn nhận từ sớm không những giúp chúng ta bỏ lại nỗi lo về một vấn đề xã hội, mà còn có thêm năng lượng cho sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
