Cuốn sách gợi mở nhiều suy nghĩ về giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam trên hành trình bước vào thời đại mới.
1. Bằng góc nhìn của một người từng gắn bó hơn nửa thế kỷ với công tác tư tưởng, văn hóa và báo chí, PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh tiếp tục đặt con người vào vị trí trung tâm, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của phát triển. Cuốn sách “Con người Việt Nam vào kỷ nguyên mới” gồm hơn 300 trang, là các bài viết, bài báo, phỏng vấn tiêu biểu của tác giả trong nhiều năm qua, đều hướng về một chủ điểm xuyên suốt khẳng định vai trò con người trong công cuộc đổi mới và hội nhập. Bên cạnh đó, từ những dẫn chứng lịch sử, phân tích văn hóa đến suy ngẫm về thời đại, tác giả làm rõ văn hóa Việt Nam chính là nền tảng tinh thần, là sức mạnh nội sinh giúp dân tộc vươn lên.
Ở phần mở đầu, “Tôn nền hiện tại, mở ra tương lai”, tác giả bàn sâu về mối quan hệ giữa văn hóa và con người trong phát triển bền vững. Ông nhìn nhận, khát vọng vươn mình của đất nước chỉ có thể thành hiện thực khi mỗi người Việt Nam trở thành “chủ thể sáng tạo và kiến tạo tương lai”. Nhiều luận điểm trong sách gợi nhắc tinh thần “văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, nhưng được diễn giải bằng tư duy hiện đại nơi tri thức, đạo đức và bản lĩnh hội tụ.
PGS, TS Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm ủy ban Văn hóa-Giáo dục của Quốc hội nhận xét, tác phẩm khơi dòng chảy của niềm tin và khát vọng, vì ở đó hiện lên hình ảnh con người Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại, yêu nước, nhân hậu, sáng tạo, dám dấn thân cho những giá trị tốt đẹp của cộng đồng. Dưới góc nhìn của một nhà làm báo, cách thể hiện của PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh không nặng tính triết luận mà gần gũi, giàu tính gợi mở, mỗi bài viết đều hướng tới một thông điệp cụ thể, có khả năng lan tỏa trong đời sống xã hội. “Cuốn sách mang tính chính luận nhưng nó lại mềm mại, thậm chí còn mang chất thơ”, ông nói.
2. Một trong những điểm nổi bật là phần viết về báo chí, lĩnh vực gắn bó sâu sắc với cuộc đời tác giả. Phần “Báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành cùng lịch sử dân tộc” được hình thành trong quá trình biên tập, khi NXB nhận thấy số lượng lớn bài viết của ông về báo chí mang giá trị lý luận và thực tiễn cao. Ở đây, tác giả không chỉ tổng kết 100 năm hành trình của nền báo chí cách mạng mà còn đặt ra những câu hỏi mới: Trong thời đại mạng xã hội và truyền thông số, người làm báo cần gìn giữ điều gì để xứng đáng với vai trò “thư ký của thời đại”? Câu trả lời của ông giản dị mà sâu sắc, báo chí phải luôn gắn bó với nhân dân, hướng tới chân - thiện - mỹ, bảo vệ niềm tin và bồi đắp văn hóa.
Nguyên Phó Tổng Biên tập tạp chí Văn nghệ quân đội - PGS, TS Nguyễn Thanh Tú nhận xét, các bài viết của PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh có tầm khái quát học thuật nhưng không xa rời thực tiễn. Ông nhìn thấy ở báo chí không chỉ là kênh thông tin, mà còn là lực lượng góp phần định hướng đúng đắn dư luận xã hội, một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh tin giả và mạng xã hội phát triển mạnh.
Phần cuối của cuốn sách, “Tình người và lẽ sống Việt Nam” lại mang âm hưởng trầm lắng, nơi tác giả chia sẻ những trải nghiệm nhân văn của một người làm báo từng đi qua chiến tranh, từng chứng kiến bao đổi thay của đất nước. Những câu chuyện giản dị về Mường Phăng, Điện Biên hay những tấm gương bình dị trong đời sống hôm nay đã trở thành minh chứng sinh động cho cái đẹp của con người Việt Nam, kiên cường mà nhân ái, thực tế mà vẫn lãng mạn.
“Đồng chí Nguyễn Hồng Vinh mở lòng đón nhận những ý kiến khác lạ, những ý kiến thiểu số và tất cả những điều đó đều được đồng chí thể hiện qua cuốn sách này và đôi khi chính những ý kiến được ít người hưởng ứng lại chính là sáng kiến đổi mới tương lai”, PGS, TS Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Khoa học Chiến lược, Bộ Công an cảm nhận.
Từ nền tảng văn hóa đến sứ mệnh báo chí, từ tư duy lý luận đến cảm xúc nhân văn, “Con người Việt Nam vào kỷ nguyên mới” là kết tinh của một hành trình suy ngẫm và cống hiến. Ở tuổi 80, PGS, TS Nguyễn Hồng Vinh vẫn giữ cho mình ngọn lửa của người làm báo vừa tỉnh táo, vừa đầy tâm huyết. Cuốn sách không chỉ tổng kết một chặng đường nghề nghiệp, mà còn gợi mở con đường của tương lai xây dựng con người Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới, tự tin, nhân ái và khát vọng vươn mình cùng dân tộc.
