Từ những cửa hàng “đón đồ cũ”
Nhiều năm nay, Green Gem Shop trở thành điểm hẹn quen thuộc của các chị em văn phòng tranh thủ giờ nghỉ trưa để shopping. Nằm trong ngách nhỏ cuối ngõ 603 Lạc Long Quân (Tây Hồ, Hà Nội) nhưng cửa hàng không khó tìm bởi ngay cạnh biển hiệu luôn có một thùng quần áo gấp gọn sạch sẽ, ghi rõ “tặng cho những ai cần”. Trong hai căn phòng độ chục mét vuông, đủ các loại đồ đạc được bày biện sắp xếp ngăn nắp. Quần áo cũ giặt là thơm phức, giày dép thời trang, đồ chơi trẻ em, màu arcylic vẽ, bình hoa, ba-lô, túi xách, phụ kiện, bông tai, vòng cổ, nến thơm, tinh dầu, hai kệ sách ngoại ngữ ngăn nắp... Điểm đặc biệt là toàn bộ đồ đạc bày bán đều là đồ cho, tặng hoặc giá chỉ khoảng vài chục nghìn đến trăm nghìn để gây quỹ cho hoạt động bảo vệ môi trường của Keep Vietnam Clean.
Là cửa hàng của Tổ chức Keep Vietnam Clean do “ông Tây nhặt rác” James Joseph Kendall đồng sáng lập, phương châm hoạt động của Green Gem Shop đơn giản để “đón đồ cũ, lan tỏa năng lượng xanh”. “Ban đầu chủ yếu là người nước ngoài, lâu dần có nhiều người Việt hơn, đặc biệt là các bạn trẻ, dân văn phòng tìm đến cửa hàng”, chị Bùi Ngọc Diệp, Giám đốc dự án cho biết.
Căn gác nhỏ, trụ sở của tổ chức Green Life tại cầu thang 2 khu tập thể Đại La (Hà Nội) cũng trở thành “cửa hàng đón đồ cũ” theo cách như vậy. Ra đời cách đây 6 năm, Green Life là dự án môi trường được xây dựng bởi các bạn học sinh, sinh viên Hà Nội nhằm thúc đẩy người dân phân loại rác, xây dựng lối sống bền vững. Ý tưởng đổi quần áo cũ lấy cây, sau đó bán lại gây quỹ gần đây cũng nhận được nhiều sự ủng hộ. Mỗi món đồ cũ sẽ được giặt sạch bán lại với giá từ 5.000 đồng đến vài chục nghìn đồng. Đến nay, dự án đã góp phần thu gom và phân loại tái chế gần 600 tấn rác (54% là nhựa).
“Việc đón rác không phải lúc nào cũng thuận lợi”, một tình nguyện viên của Green Life chia sẻ. Nhiều khi người mang tặng đồ, vì ngại leo 3 tầng cầu thang chung cư, đã để chân cầu thang hoặc ngay dưới bảng sinh hoạt chung, khiến tình nguyện viên bị nhắc nhở. Tại các sự kiện đổi rác lấy cây, các bạn tình nguyện viên thu gom chai nhựa rồi chiết sẵn nước giặt, nước rửa bát, lau nhà từ bồ kết, bồ hòn để bán. Lần sau, khách lại mang chai nhựa đến để đong lại.
Đến các “trạm refill”
Cứ mỗi cuối tuần, Đinh Khánh Hiền (23 tuổi, Tây Hồ, Hà Nội) lại rời khỏi nhà với lỉnh kỉnh chai lọ, túi nylon đựng đồ nhựa, vỏ hộp sữa quần áo cũ. Tất cả đều đã được rửa sạch sẽ, gấp xếp gọn gàng đến các điểm thu gom. Hiền tham gia các hoạt động môi trường từ thời sinh viên, đến khi ra trường xin việc, cô cũng ưu tiên vào các công ty thúc đẩy các hoạt động du lịch xanh. Địa chỉ quen thuộc của Hiền là các shop quần áo cũ, vừa tiết kiệm được khoản chi phí không nhỏ, lại vừa tái sử dụng đồ cũ bảo vệ môi trường. “Đầu tiên em cũng không thích đồ second hand, nhưng thấy đồ tốt, chất lượng, giá thành phù hợp. Quan trọng hơn, tại đây em gặp được cộng đồng những người cùng quan điểm sống để cùng nhau thay đổi", Hiền cho biết.
“Trạm refill” là các tên gọi khác của các cửa hàng bán đong, theo đúng cách gọi của những người thế hệ trước. Với tiêu chí “đến đây đong đầy”, khách mua hàng sẽ mang chai lọ, tự đong sản phẩm tại cửa hàng để tiết kiệm chi phí so với việc mua sản phẩm mới. Các sản phẩm chủ yếu là đồ dạng lỏng như nước rửa bát, nước lau sàn làm từ chế phẩm sinh học, hóa mỹ phẩm, hay gần đây là các loại dầu thực vật. Chị Lan, một “tín đồ mê refill” cho biết, việc đổ đầy lại không chỉ giúp tiết kiệm, mà còn là phương thức tích cực bảo vệ môi trường và xây dựng một cộng đồng có trách nhiệm hơn với tài nguyên.
Năm 2024, thương hiệu mỹ phẩm thiên nhiên Cocoon ra mắt 20 trạm refill, được phân bố khắp TP Hồ Chí Minh, thực hiện với 2 loại dầu gội và gel tắm. Mỗi lượt đong, khách hàng sẽ tiết kiệm được 20% so với giá niêm yết của sản phẩm có cùng dung tích. Còn tại trạm refill Xanh của Cỏ Cây Hoa Lá, bà Nguyễn Thị Lan Phương, đồng sáng lập thương hiệu cho biết, để khuyến khích thói quen refill, trước tiên cần có các sản phẩm tốt, sau đó là bao bì đẹp và chất lượng để khách muốn giữ lại lâu dài.
Những cửa hàng đồ cũ, dự án đổi rác lấy cây hay trạm refill không chỉ mang đến lựa chọn tiêu dùng tiết kiệm, thân thiện môi trường, mà còn góp phần hình thành một cộng đồng sống xanh, lan tỏa thói quen bền vững trong đời sống hằng ngày.
Nguyễn Minh, sinh viên Trường đại học Hà Nội chia sẻ, thật sự cảm động khi nhìn thấy những chai nhựa được súc rửa sạch, vỏ hộp sữa phơi khô xếp gọn gàng; và những em nhỏ háo hức mang đồ chơi đến tặng. “Những lúc như thế, em có niềm tin mãnh liệt vào hành trình lan tỏa lối sống bền vững và bảo vệ môi trường”, Minh tâm sự.
