Sau hơn hai tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, người dân và doanh nghiệp đã bắt đầu cảm nhận được những kết quả tích cực khi bộ máy hành chính nhà nước bước đầu chuyển từ trạng thái quản lý thụ động sang trạng thái phục vụ nhân dân và kiến tạo phát triển.
Không để “đứt gãy” tài chính, ngân sách
Theo ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Ngân sách nhà nước (Bộ Tài chính), khi chính quyền các xã sau sáp nhập đi vào hoạt động, đã ghi nhận những kết quả tích cực. Nhiều địa phương đã khẩn trương bố trí, kiện toàn bộ máy tài chính, ngân sách cấp xã; thực hiện phân bổ dự toán, bảo đảm các nhiệm vụ chi ngân sách không bị gián đoạn, nhưng cũng còn không ít khó khăn, vướng mắc.
Tại một số địa phương có tình trạng cơ sở vật chất chưa đồng bộ, việc chi trả lương và kinh phí hoạt động chưa kịp thời; việc giải quyết chế độ chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy; hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, hệ thống kết nối với dịch vụ công quốc gia còn trục trặc, ảnh hưởng đến giải quyết thủ tục hành chính; vướng mắc trong việc quản lý công sản và đăng ký kinh doanh…
Trên cơ sở kiến nghị của các địa phương, Bộ Tài chính đã có hướng dẫn cụ thể về các vấn đề trọng tâm trong quá trình triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Trong đó, nhiều vấn đề được tập trung tháo gỡ nhanh, không để “đứt gãy” ngân sách, bảo đảm nguồn thu và cơ chế chi như trước khi sắp xếp để hoạt động của chính quyền cấp xã sau sắp xếp được thông suốt.
Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước cho biết, tiến độ mở tài khoản và chi lương của cấp xã đã có chuyển biến rõ rệt sau khi Bộ Tài chính ban hành Công điện số 06/CĐ-BTC về việc tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính quyền địa phương hai cấp đối với các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ.
Đơn cử, ngày 15/8, cả nước có 6.700 đơn vị chưa mở tài khoản tại kho bạc (chiếm 12%) và 14.533 đơn vị chưa chi lương tháng 8. Tính đến ngày 12/9, số đơn vị chưa mở tài khoản giảm xuống còn 256 đơn vị, chiếm tỷ lệ 0,45% và 372 xã, phường, tổ chức chưa thực hiện chi lương cho công chức, viên chức, chiếm tỷ lệ 0,71%. Kho bạc Nhà nước đã khẩn trương phối hợp với các địa phương xử lý dứt điểm tình trạng này.
Về công tác quản lý đăng ký kinh doanh, Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, hiện có tình trạng doanh nghiệp, hộ kinh doanh chưa thể thực hiện thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh. Nguyên nhân vì tại một số địa bàn, cán bộ cấp xã chưa làm quen thủ tục trên hệ thống, chưa được cấp tài khoản, dữ liệu cũ của hộ kinh doanh chưa được chuyển tiếp sang hệ thống cơ sở dữ liệu mới… Một số nơi quá tải dẫn đến nghẽn mạng hoặc không đủ điều kiện thực hiện.
Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể đã tổ chức các lớp tập huấn cho cấp xã tại 17 tỉnh, thành phố và tiếp tục mở rộng tập huấn cho các địa phương còn lại. Về phía các địa phương cần quyết liệt, chủ động triển khai các nhiệm vụ của chính quyền địa phương hai cấp trong đăng ký kinh doanh, nhất là kiện toàn bổ nhiệm lãnh đạo của cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã để không ảnh hưởng đến hoạt động phát triển của doanh nghiệp, hộ kinh doanh nói riêng và không ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội.
Tập trung xử lý tài sản công
Cục trưởng Quản lý công sản Nguyễn Tân Thịnh cho biết, sau khi sáp nhập, cả nước còn hơn 2.000 xã chưa có cán bộ có kinh nghiệm làm công tác quản lý tài sản công. Các địa phương cần kịp thời chỉ đạo triển khai, thực hiện đầy đủ các nội dung về sắp xếp, bố trí, quản lý, xử lý tài sản công theo đúng quy định của pháp luật, các kết luận, chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan Trung ương. Đặc biệt, cần giao trách nhiệm cụ thể để mọi tài sản phải có đối tượng chịu trách nhiệm bảo quản, quản lý, không để thất thoát tài sản. Đồng thời phải bố trí kinh phí, nhân lực để thực hiện bảo vệ, bảo quản, chống xuống cấp tài sản trong mùa mưa bão.
Liên quan đến tài sản công, một số địa phương đề xuất phương án giải quyết khó khăn về trụ sở làm việc, nhà công vụ khi bộ máy hành chính đã thay đổi. Đại diện Sở Tài chính tỉnh Điện Biên cho biết, nhiều xã trước đây có địa bàn xa, khi sáp nhập rất khó khăn cho việc đi làm hằng ngày của cán bộ, công chức, viên chức. Biên chế cấp xã đã tăng lên 70-90 người trong khi các trụ sở hiện chủ yếu chỉ thiết kế cho quy mô 20 biên chế, dẫn đến thiếu phòng làm việc cũng như nhà công vụ.
Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi nhận định, khi vận hành mô hình mới, việc phát sinh vướng mắc là tất yếu, Bộ Tài chính luôn đồng hành cùng các địa phương cùng nhau trao đổi, tìm ra cơ chế giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra. Trường hợp của tỉnh Điện Biên và một số địa bàn tương tự, Bộ Tài chính sẽ ghi nhận để tính toán phương án đầu tư mới hoặc đầu tư thêm theo hướng hiệu quả nhất.
Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng lưu ý, công tác quản lý tài sản công hiện đang gặp nhiều khó khăn, vì sau sáp nhập, một số địa phương chưa thực hiện bàn giao hoặc bàn giao chưa đầy đủ. Nếu công tác quản lý tài sản lơ là, thiếu giải pháp cụ thể, sẽ gây ra thất thoát, lãng phí. Các Sở Tài chính có cần tham mưu cho lãnh đạo tỉnh về sắp xếp, xử lý và quản lý tài sản công sao cho hiệu quả nhất, đúng theo tinh thần chỉ đạo của pháp luật và của Trung ương về vấn đề này.
Để hệ thống hành chính hoạt động thông suốt, liên tục, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ các địa phương hơn 7,7 nghìn tỷ đồng để chi cho việc sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm cơ sở vật chất cho các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp và hỗ trợ hơn 42 nghìn tỷ đồng để chi trả chính sách, chế độ.
