Trong đó, năm 2026, mọi người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý suốt vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. 100% số trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế và nhân lực.
Những định hướng đó sẽ nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân ngay từ tuyến đầu, bởi vì dù đã có nhiều nỗ lực nhưng ngành y tế vẫn còn rất nhiều khó khăn trong chăm sóc sức khỏe nhân dân ở tuyến cơ sở.
Cố gắng đưa dịch vụ y tế đến gần với người dân
Bác sĩ Ninh Thị Hiền Trang, Trưởng Trạm Y tế xã Đại Thanh (Hà Nội) cho biết, trạm y tế xã được thành lập trên cơ sở sáp nhập bốn trạm y tế cũ. Về nhân lực, trạm được đón nhận một số cán bộ từ Trung tâm Y tế (TTYT) huyện trước đây. Trạm đang duy trì hoạt động khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cộng đồng cho người dân liên tục, không ngắt quãng.
Từ khi tổ chức lại theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhân lực của trạm được tăng cả về số lượng và chất lượng. Hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế được bổ sung từ nguồn phân bổ của TTYT huyện cũ chuyển về. Để công tác y tế trên địa bàn không gián đoạn, cán bộ, nhân viên y tế của trạm bắt tay ngay vào triển khai các nhiệm vụ chuyên môn như khám, chữa bệnh, giám sát dịch, nắm bắt số dân, điều tra và quản lý người bệnh trong cộng đồng. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của UBND xã, trạm được đầu tư thêm nguồn lực để cải thiện cơ sở vật chất, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn và chủ động tham mưu các giải pháp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Công tác phối hợp liên ngành giữa y tế và các ban, ngành, đoàn thể trong xã diễn ra chặt chẽ, hiệu quả. Trạm y tế nhận được sự hỗ trợ chuyên môn thường xuyên, liên tục từ Sở Y tế Hà Nội, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố, Bệnh viện Thanh Trì. Ngay từ trước khi sáp nhập, trạm đã chủ động chuẩn bị các điều kiện về nhân lực, thuốc men, vật tư y tế, phần mềm quản lý khám, chữa bệnh, bảo đảm không xảy ra gián đoạn trong công tác khám, chữa bệnh và điều trị cấp cứu.
Dù đã ổn định đi vào hoạt động nền nếp, nhưng bác sĩ Ninh Thị Hiền Trang cho rằng, Trạm Y tế xã Đại Thanh vẫn đối mặt một số khó khăn cần được tháo gỡ. Cụ thể, cơ sở vật chất của trạm hiện chưa đủ không gian cho các khoa, phòng chuyên môn. Ngoài ra, một số cán bộ y tế của trạm phải đảm nhiệm thêm nhiệm vụ chuyên môn mới, cần được đào tạo, tập huấn bổ sung.
Cũng chia sẻ về những khó khăn, bác sĩ Trương Kỳ Phong, Trưởng trạm Y tế phường Hà Đông (Hà Nội) cho biết, sau sáp nhập, bước đầu trạm gặp một số khó khăn nhất định. Thí dụ như nguồn nhân sự cần được tập huấn lại, do cán bộ chuyên trách trước đây gần như đã phân bổ về các phường khác, trong khi nhân lực mới chuyển về trạm đến từ nhiều đơn vị nên ban đầu còn bỡ ngỡ, chưa quen công việc. “Chúng tôi phải tổ chức các lớp tập huấn về công tác phòng, chống dịch bệnh; điều tra, xử lý dịch; đồng thời thành lập các tổ chuyên môn như cấp cứu, phản ứng nhanh, tiêm chủng…”, bác sĩ Trương Kỳ Phong cho hay.
Bác sĩ Trương Kỳ Phong cũng thông tin, hiện phường Hà Đông có một trạm y tế chính và ba điểm trạm phụ. Tuy dân số phường khá đông, nhưng các trạm vẫn cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân. “Hiện nay trạm có 111 cán bộ, nhân viên y tế, trong đó có đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên đầy đủ để thực hiện nhiệm vụ. So với trước đây, công tác khám, chữa bệnh luôn được duy trì, tập trung phục vụ các đối tượng người có thẻ BHYT của quận Hà Đông trước đây (khoảng 90.000 người). Riêng hoạt động tiêm chủng thì vẫn duy trì đều đặn mỗi tháng một lần”, bác sĩ Trương Kỳ Phong nói.
“Trạm Y tế xã Đại Thanh sẽ tiếp tục phát huy lợi thế sau sáp nhập, đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh. Mục tiêu của chúng tôi là đưa dịch vụ y tế đến gần hơn với người dân, đáp ứng tốt nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu ngay tại địa phương”, bác sĩ Ninh Thị Hiền Trang chia sẻ.
Gần đây, các đoàn công tác của Bộ Y tế do các Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, Nguyễn Thị Liên Hương và Nguyễn Tri Thức đã đi kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền về lĩnh vực y tế và việc sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở y tế khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại ba tỉnh, thành phố.
Đoàn công tác do Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương làm Trưởng đoàn đã làm việc với UBND thành phố Hà Nội về hoạt động của y tế cơ sở sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà, Hà Nội đã bảo đảm chăm sóc sức khỏe nhân dân không bị gián đoạn. Toàn bộ 126 trạm y tế duy trì ổn định, chủ động thích ứng trong tình hình mới, trở thành “cánh tay nối dài” của hệ thống y tế Thủ đô trong khám, chữa bệnh, y tế dự phòng và triển khai các chương trình y tế.
Tuy nhiên, sau hai tháng hoạt động, một số trạm y tế xã, phường còn khó khăn về nhân lực, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng xuống cấp; đội ngũ công nghệ thông tin vừa thiếu, vừa kiêm nhiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu; công tác đấu thầu, cung ứng thuốc cũng còn vướng mắc. Thành phố Hà Nội kiến nghị Bộ Y tế sớm quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế theo mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời đổi tên trạm y tế xã hiện nay thành trung tâm y tế xã.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương và đoàn công tác ghi nhận, đánh giá cao việc Hà Nội kịp thời triển khai chăm sóc sức khỏe nhân dân ngay tại tuyến cơ sở. Tuy nhiên, Hà Nội là một trong bốn địa phương bỏ trung tâm y tế, chuyển sang mô hình trạm y tế xã, phường công lập (có con dấu và tài khoản riêng) trực thuộc UBND xã, phường. Từ các kiến nghị của Hà Nội, Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, khảo sát thực tế để ban hành Thông tư triển khai phù hợp với mô hình y tế cơ sở trong thời gian tới.
Phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70%, tối đa 100%
Một tin vui đối với đội ngũ y tế cơ sở và y tế dự phòng - lực lượng tuyến đầu trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng là Nghị quyết 72-NQ/T.Ư của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đã có quy định mới về chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội về phụ cấp nghề, giúp cải thiện thu nhập và thu hút nhân lực.
Theo Nghị quyết, người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng được nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên tối thiểu 70%. Đặc biệt, mức 100% áp dụng cho những người làm việc tại trạm y tế xã, cơ sở y tế dự phòng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo, cũng như những người công tác trong lĩnh vực tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh và các đối tượng đặc thù khác phù hợp điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
Cùng với nâng phụ cấp, Nghị quyết 72 quy định bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ được xếp lương từ bậc 2 ngay khi tuyển dụng, thay vì bậc 1 như hiện nay. Đây được xem là bước đột phá để cải thiện thu nhập, khuyến khích sinh viên y, dược về công tác tại tuyến cơ sở, nơi áp lực công việc lớn nhưng đãi ngộ còn hạn chế.
Nghị quyết cũng định hướng tăng cường hợp tác và hội nhập quốc tế, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao kỹ thuật, khoa học, công nghệ; thu hút chuyên gia giỏi và đầu tư nước ngoài; đồng thời đưa sinh viên, cán bộ y tế đi đào tạo chuyên sâu ở những quốc gia có thế mạnh về y học. Kinh phí sẽ được bảo đảm từ các chương trình học bổng, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế.
Giới chuyên môn đánh giá, chính sách nâng phụ cấp ưu đãi nghề y lên tới 100% cho những người trực tiếp làm chuyên môn tại vùng khó khăn hay trong các lĩnh vực đặc thù sẽ giúp giữ chân nhân lực, giảm tình trạng nghỉ việc, luân chuyển khỏi tuyến cơ sở. Đây là giải pháp kịp thời trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng chống dịch và các bệnh mạn tính ngày càng tăng.
Với Nghị quyết 72, hàng chục nghìn nhân viên y tế xã và cơ sở y tế dự phòng trên cả nước được thụ hưởng chế độ đãi ngộ cao hơn, từ đó yên tâm công tác, đóng góp cho mục tiêu củng cố và nâng cao chất lượng hệ thống y tế cơ sở, đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe toàn dân trong giai đoạn mới.
