Tính đến tháng 11/2025, cả nước đã ghi nhận hơn 132.000 ca cúm, trong đó ba ca tử vong. Các chuyên gia y tế đưa ra cảnh báo người dân, tránh theo tâm lý đám đông khi tự ý điều trị cúm bằng “Tamiflu” khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Củng cố lá chắn miễn dịch
Theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu, thiên tai đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự lây lan và biến đổi của virus cúm, làm tăng nguy cơ bùng phát hoặc tái bùng phát dịch cúm toàn cầu. Trước nguy cơ gia tăng bùng phát cúm trên diện rộng, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân nên chủ động thực hiện các biện pháp nâng cao sức khỏe, củng cố hệ miễn dịch. Điều này đặc biệt quan trọng với những người mắc bệnh mạn tính như: Đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp… nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng nguy hiểm nếu nhiễm cúm như: Viêm phổi, suy hô hấp, làm nặng thêm bệnh nền, thậm chí gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Chuyên gia y tế cho biết, hệ miễn dịch suy yếu chính là nguyên nhân chính khiến người có bệnh nền dễ gặp biến chứng nghiêm trọng khi mắc cúm. Vì vậy, giải pháp thiết thực hàng đầu để phòng cúm trong thời điểm này chính là duy trì tiêm phòng cúm định kỳ, tăng cường hệ miễn dịch để bảo vệ bản thân và cộng đồng, góp phần ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh bùng phát. Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO, việc tiêm phòng vaccine cúm đã được chứng minh giúp giảm 60% bệnh tật liên quan đến cúm và giảm tỷ lệ tử vong do cúm đến 70 - 80%. Bên cạnh đó, chuyên gia y tế khuyên người dân nên kết hợp các biện pháp nâng cao sức khỏe như: Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vận động thể chất, ngủ đủ giấc, cùng với việc giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống nhằm củng cố hệ miễn dịch, giảm nguy cơ lây nhiễm cúm và các bệnh đường hô hấp khác.
Dùng Tamiflu phải có chỉ định của bác sĩ
Tuy nhiên, cứ đến giai đoạn cao điểm của dịch cúm, lại có hiện tượng người dân đổ xô tìm mua thuốc Tamiflu để uống dự phòng hoặc tự điều trị, tạo nên làn sóng khan hiếm và đội giá ngoài thị trường. Trong khi đó, loại thuốc này vốn chỉ định cho những trường hợp cụ thể lại tạo thành “cơn sốt” trên thị trường.
Cuối tuần trước, bà Nguyễn Thu N (60 tuổi) ở Tây Hồ được bác sĩ chỉ định điều trị Tamiflu sau khi mắc cúm A trên bệnh nền tim mạch với liều dùng 10 viên trong vòng 5 ngày. Tuy nhiên, gia đình chạy khắp các hiệu thuốc trên phố Nghĩa Tân, Hoàng Quốc Việt, Xuân La đều nhận được câu trả lời “cháy” hàng thuốc Tamiflu, cuối cùng phải mua Flustad 75mg có cùng hoạt chất Oseltamivir với giá gần 500 nghìn đồng/hộp 10 viên.
Trước nỗi lo dịch cúm lan rộng, Tamiflu - loại thuốc kháng virus vốn chỉ định cho những trường hợp cụ thể lại tạo thành “cơn sốt” trên thị trường. Nhiều người tin rằng, dùng thuốc sớm sẽ chặn đứng cúm, thậm chí có thể uống để phòng bệnh khiến nhu cầu tăng vọt. Chị Lê Hoàng M (phường Xuân Đỉnh) cho biết, sau khi hai mẹ con phát hiện mắc cúm A, chị đã tìm đến nhiều hiệu thuốc để mua Tamiflu, theo đó, giá Tamiflu chính hãng đã lên 750.000-800.000 đồng/hộp 10 viên. Còn chị Phan Thị H (xã Đông Anh) đã phải nhờ người quen đặt hàng Tamiflu xách tay từ Nga để dự phòng với giá 690.000-800.000 đồng/hộp nhưng được thông báo giá vẫn đang lên theo ngày vì nguồn cung càng ngày càng hiếm.
Trong khi đó, theo các bác sĩ, Tamiflu hiện vẫn có tại các bệnh viện, không xảy ra tình trạng thiếu thuốc phục vụ điều trị. Sự khan hiếm chỉ xuất hiện ở quầy thuốc tư nhân do tâm lý tích trữ, không phải do đứt gãy nguồn cung.
Trước tình trạng nhiều người dân tự tìm mua và tích trữ thuốc Tamiflu, bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, phần lớn (khoảng 80-90%) ca cúm đều ở thể nhẹ và có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc đặc trị. Chỉ những trường hợp sốt cao kéo dài, liên tục hoặc có dấu hiệu tổn thương phổi mới cần nhập viện điều trị và ngay cả khi đó, không phải bệnh nhân cúm nào cũng được chỉ định dùng Tamiflu. Điều quan trọng là người dân cần hiểu đúng về loại thuốc này để tránh tâm lý tích trữ, mất tiền oan chỉ vì nghe theo những lời đồn thổi biến Tamiflu thành “thần dược” trị cúm.
Đồng quan điểm trên, PGS, TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) nhấn mạnh, Bộ Y tế đã có hướng dẫn rõ ràng về việc sử dụng thuốc kháng virus này. Tamiflu chỉ được chỉ định cho những trường hợp cúm có biến chứng nặng, suy hô hấp, hoặc những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ như người già, trẻ em, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền. Đây không phải thuốc dùng dự phòng cho cộng đồng và càng không thể dùng theo cảm tính. “Tamiflu là thuốc điều trị phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ. Liều lượng phụ thuộc vào trọng lượng cơ thể. Độ tuổi và thời điểm sử dụng cũng khác nhau giữa trẻ nhỏ và người lớn. Việc tự ý dùng thuốc, đặc biệt là dùng không đúng liều hoặc không đúng thời điểm dễ dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Một khi kháng thuốc xảy ra, nếu bệnh nhân mắc cúm trở lại, việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn”, PGS, TS Đỗ Duy Cường lưu ý.
Các bác sĩ tại nhiều bệnh viện cũng ghi nhận nhiều trường hợp cha mẹ lo lắng quá mức, yêu cầu kê Tamiflu ngay cả khi trẻ mới chỉ có triệu chứng sốt nhẹ, ho hoặc chưa xét nghiệm. Không ít người tự ý cho con uống thuốc trước khi đến viện. Điều này không chỉ gây lãng phí, mà còn tiềm ẩn nguy cơ nếu lạm dụng Tamiflu có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, đau bụng, mệt mỏi…
Các chuyên gia khuyến nghị, nếu có dấu hiệu nghi ngờ cúm, người dân nên đến cơ sở y tế để được xét nghiệm. Dựa trên kết quả và mức độ lâm sàng, bác sĩ sẽ quyết định điều trị tại nhà hay nhập viện. Điều quan trọng nhất là không hoang mang trước số ca mắc tăng nhanh và không chạy theo hiệu ứng đám đông mua thuốc dự phòng.
