Nhấn mạnh quan điểm này, GS, TS Phùng Hữu Phú, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương chia sẻ nhiều góc nhìn sâu sắc, thẳng thắn về kỳ đại hội mang tính chất bước ngoặt của Đảng.
- Thưa giáo sư, trước tiên, ông nhìn nhận thế nào về ý nghĩa của đợt Đại hội Đảng bộ cấp tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2025-2030 đang diễn ra?
- Tôi cho rằng, kỳ đại hội lần này có ý nghĩa hết sức đặc biệt, thậm chí có thể gọi là “bước ngoặt”. Bởi, đây là lần đầu tiên tổ chức Đại hội Đảng bộ cấp tỉnh, thành phố trên cả nước theo nhiệm kỳ 5 năm thống nhất, bắt đầu từ năm 2025 đối với 23 địa phương mới sáp nhập, hợp nhất địa giới hành chính và dân số; lại là đại hội ở thời điểm đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới với những mục tiêu rất cao, yêu cầu bứt phá mạnh mẽ. Tính chất “lần thứ I” ở thời điểm lịch sử có ý nghĩa bước ngoặt khiến các Đại hội lần này vừa mang tính kế thừa, vừa mang tính mở đường, vừa có ý nghĩa đột phá.
Mở đường ở chỗ, từ đây, tất cả các tỉnh, thành phố sẽ cùng khởi đầu chu kỳ phát triển mới, trong không gian phát triển mới, với định hướng, mục tiêu mang ý nghĩa chiến lược và giải pháp mới mẻ, quyết liệt, đồng bộ hơn, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển quốc gia giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Kế thừa ở chỗ, chúng ta tiếp tục tích hợp, làm sâu sắc hơn những thành tựu, kinh nghiệm mà các địa phương trước khi hợp nhất đã tích lũy được. Trên nền tảng đó, mỗi địa phương sẽ phải tự nhận diện, đánh giá chính xác những lợi thế, khó khăn mới để hoạch định con đường phát triển phù hợp.
- Điểm mới nổi bật lần này là lãnh đạo chủ chốt của nhiều tỉnh, thành phố, nhất là với các địa phương sáp nhập, hợp nhất được Trung ương chỉ định. Ông có thể phân tích thêm về vấn đề này?
- Việc Trung ương trực tiếp chỉ định lãnh đạo chủ chốt các tỉnh, thành phố, nhất là các địa phương tiến hành sáp nhập, hợp nhất là một chủ trương cần thiết, đúng đắn, thể hiện tầm nhìn chiến lược trong công tác cán bộ. Trong bất cứ thời kỳ, giai đoạn nào của cách mạng, công tác cán bộ đều có ý nghĩa then chốt, nhất là việc bố trí đúng cán bộ chủ chốt, người đứng đầu. Khi đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới trong bối cảnh, điều kiện mới, yêu cầu chọn đúng người đứng đầu càng có ý nghĩa quyết định.
Trung ương chủ động bố trí nhân sự chủ chốt ở địa phương là để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất và nâng cao chất lượng lãnh đạo ngay từ đầu nhiệm kỳ. Cách làm này khắc phục được hạn chế của cách nghĩ, cách làm cũ, quen tìm người, chọn người “trong lũy tre làng”; mở rộng tầm nhìn về cán bộ ra phạm vi toàn quốc, có điều kiện cân nhắc, lựa chọn cán bộ đáp ứng tốt nhất yêu cầu phát triển của các địa phương trong sự phát triển tổng thể, đồng bộ của cả nước; tạo ra luồng sinh khí mới, xung lực mới trong công tác cán bộ, hình thành sự đối lưu, đưa cán bộ có tầm chiến lược về địa phương, đưa cán bộ xuất sắc, dạn dày kinh nghiệm thực tiễn ở địa phương về Trung ương, đưa cán bộ lãnh đạo có năng lực vượt trội từ địa phương này về địa phương mới…, tạo điều kiện rèn luyện, thử thách, đào tạo, sàng lọc cán bộ cấp chiến lược, chuẩn bị cho lâu dài.
- Một số ý kiến cho rằng, khi nhân sự chủ chốt được Trung ương chỉ định, Đại hội ở địa phương có thể “giảm vai trò”, chỉ còn là thủ tục, thưa ông?
- Tôi thì nhìn ngược lại. Chính vì lãnh đạo chủ chốt đã được Trung ương lựa chọn kỹ lưỡng, đại hội địa phương càng có điều kiện tập trung trí tuệ vào những vấn đề lớn, hoạch định chính sách phát triển của mỗi tỉnh, thành phố.
Đại hội không thể chỉ là “bàn nhân sự”. Trọng tâm của Đại hội phải là xây dựng văn kiện, là hoạch định tầm nhìn, mục tiêu, đột phá chiến lược cho địa phương trong cả nhiệm kỳ 5 năm tới, nhất là trong bối cảnh Đảng ta chủ trương đề cao tính chủ động và trách nhiệm của các địa phương: trao quyền tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm cho các địa phương. Đây là kỳ đại hội bản lề để mỗi tỉnh, thành phố cần phát huy cao nhất tinh thần trách nhiệm và trí tuệ để trả lời câu hỏi: “Trong bức tranh chung của đất nước, chúng ta sẽ đóng góp bằng cách nào? Lợi thế của chúng ta là gì? Chúng ta sẽ bứt phá ở lĩnh vực nào, khâu nào và bằng cách nào?”.
- Thưa ông, đâu là yêu cầu cao nhất đặt ra cho các tỉnh, thành phố trong văn kiện đại hội nhiệm kỳ 2025-2030 trong bối cảnh hiện đại?
- Tôi muốn nhấn mạnh hai chữ: thực chất và sáng tạo. Văn kiện phải thực chất, không màu mè, không chỉ “tô hồng” thành tích, mà phải dám chỉ ra yếu kém, khuyết điểm; không phải là sự sao chép văn kiện của Trung ương, không phải là sự bổ sung đơn giản, cơ học văn kiện của nhiệm kỳ trước.
Nhiệm kỳ 2025-2030 được xác định là thời kỳ bản lề để Việt Nam tiến bước vững chắc trên con đường trở thành nước phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2035 và thu nhập cao vào năm 2045. Như vậy, mỗi địa phương phải tự đặt mình trong tổng thể mục tiêu quốc gia, không thể “chạy theo phong trào” hay hô khẩu hiệu.
Muốn thế, các văn kiện đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố lần này có yêu cầu cao lắm, phải thể hiện đậm nét tư duy sáng tạo, định hướng đúng con đường phát triển, tìm chọn đúng những giải pháp để tháo gỡ dứt điểm, hiệu quả những nút thắt, điểm nghẽn, phát huy tối ưu các động lực, nguồn lực của địa phương để tạo được sự phát triển bứt phá toàn diện.
Nếu văn kiện chỉ dừng ở những con số tăng trưởng chung chung thì sẽ không đủ sức dẫn dắt. Điều tôi mong chờ là sự khác biệt, là bản sắc, là dấu ấn sáng tạo trong mỗi bản báo cáo chính trị, để thấy rằng từng tỉnh, từng thành phố thật sự suy nghĩ, dấn thân phấn đấu cho con đường phát triển riêng của mình dưới ánh sáng tư duy đột phá phát triển của toàn Đảng.
- Thưa giáo sư, với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu lý luận và thực tiễn xây dựng Đảng, ông có điều gì nhắn gửi đến những đồng chí đã và sẽ được bầu, được phân công làm lãnh đạo chủ chốt các tỉnh, thành phố trong nhiệm kỳ này?
- Tôi chỉ muốn nói một điều giản dị mà sâu xa: hãy làm lãnh đạo bằng tinh thần phụng sự, bằng tâm huyết, sự tận tụy và trách nhiệm trước Đảng, trước Nhân dân, chứ không phải bằng tâm thế sử dụng và hưởng thụ quyền lực.
Được Trung ương tin tưởng phân công là vinh dự rất lớn, nhưng đồng thời cũng là gánh nặng trách nhiệm. Nhiệm vụ quan trọng nhất của người đứng đầu tỉnh, thành phố phải là tấm gương liêm chính, trung tâm đoàn kết, là cánh chim đầu đàn dẫn dắt cả hệ thống chính trị địa phương thực hiện bằng được mục tiêu đại hội đề ra.
Tôi kỳ vọng các đồng chí lãnh đạo mới sẽ thật sự dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; chăm lo cho dân, thật sự lắng nghe dân, hiểu dân, dựa vào dân; đồng thời biết kết hợp hài hòa giữa quán triệt, tuân thủ những định hướng của Trung ương với quyết liệt, táo bạo trong sáng tạo của địa phương. Đó là con đường duy nhất để biến nghị quyết thành hiện thực, để mỗi địa phương không chỉ “chạy đúng hướng”, mà còn “chạy nhanh hơn, bền hơn”.
- Trân trọng cảm ơn giáo sư!
Chính sự thay đổi trong cách bố trí nhân sự lần này sẽ thúc đẩy Đại hội trở về với chức năng cốt lõi của nó: hoạch định đường hướng phát triển. Đó mới là điều đáng mừng!”
GS, TS Phùng Hữu Phú
