Nhìn lại bài học từ quá trình phát triển của Nhật Bản, ngay sau Chiến tranh thế giới thứ hai, hàng tiêu dùng xuất khẩu của Nhật Bản thường bị xem là chất lượng thấp, thiếu tin cậy. Tuy nhiên, sau đó, nước này đã từng bước cải tiến các ý tưởng liên quan tiêu chuẩn của nước ngoài và vươn lên trở thành hình mẫu toàn cầu về chất lượng. Nhật Bản cũng được xem là điển hình về cách một quốc gia có thể dùng tiêu chuẩn để tăng tốc phát triển.
Báo cáo của WB nhận định, các tiêu chuẩn thường ít được chú ý nhưng đóng vai trò rất quan trọng và là nền tảng của sự thịnh vượng. Các tiêu chuẩn ngày càng được mở rộng và đã trở thành một phần của các nền kinh tế hiện đại, bao gồm những quy định ghi nhãn thực phẩm đến các thông số kỹ thuật của mạng 5G. Theo báo cáo, trong hơn 20.000 tiêu chuẩn mà Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) ban hành bảy thập kỷ qua, hơn một nửa được xây dựng từ năm 2000 đến nay.
Chỉ tính riêng năm 2024, các tổ chức xây dựng tiêu chuẩn chủ chốt trên thế giới đã ban hành hơn 7.000 tiêu chuẩn. Nhờ hệ thống các tiêu chuẩn mà một chiếc ổ cắm có thể vừa vặn với phích cắm, một kg ở Kenya có trọng lượng như tại Canada và mã vạch có thể dùng để tính tiền một hộp sữa hoặc đăng ký hoạt động của một container trên biển.
Sự quan trọng của các tiêu chuẩn thể hiện ở chỗ chúng thường là yếu tố mang tính chất quyết định trong việc áp dụng các biện pháp phi thuế quan, vốn bao phủ gần như toàn bộ thương mại toàn cầu. Vì lẽ đó, tuân thủ tiêu chuẩn trở thành điều kiện tiên quyết cho tăng trưởng, xuất khẩu, phổ biến công nghệ và dịch vụ, có ý nghĩa không kém phát triển đường sá hay cảng biển.
Ông Xavier Gine, Giám đốc Báo cáo Phát triển thế giới 2025 cho rằng, bài học từ những nền kinh tế thành công nhất cho thấy tiêu chuẩn không chỉ là những quy định kỹ thuật, mà là nền móng cho đổi mới và năng lực cạnh tranh toàn cầu. “Những nước coi tiêu chuẩn là một phần trong chiến lược phát triển chính là những nước đã leo lên được nấc thang thịnh vượng”, ông nói.
Báo cáo là đánh giá đầu tiên về vai trò của tiêu chuẩn trong phát triển kinh tế, cũng chỉ ra rằng các nước đang phát triển vẫn thường vắng mặt trong quá trình quyết định các tiêu chuẩn, đồng nghĩa với việc họ mất đi những cơ hội quan trọng để thúc đẩy thiết lập các tiêu chuẩn phù hợp với trình độ phát triển, mở rộng cơ hội gia nhập thị trường, từ đó đẩy nhanh việc tạo việc làm và tăng trưởng kinh tế.
