Những “tấm khiên” sứt mẻ sau cuồng phong

Đê biển sụt lún

Chủ tịch UBND xã Thiên Cầm Võ Tá Nhân cho biết, tuyến kè biển Cẩm Nhượng có chiều dài 2,2 km đi qua khu vực dân cư đông đúc, đảm nhiệm chức năng bảo vệ tính mạng, tài sản cho gần 10 nghìn nhân khẩu trên địa bàn. Triều cường, sóng lớn của ba cơn bão số 5, 6 và 10 trong thời gian ngắn đã làm sạt lở, sụt lún nhiều vị trí chân kè, mái kè.

Dù đã nhiều lần được sửa chữa, gia cố, nhưng sau hơn 20 năm chịu áp lực triều cường, công trình đã xuống cấp, hư hỏng nặng. Vì vậy, ngoài việc bố trí kinh phí khắc phục mái kè, chân kè, về lâu dài địa phương mong Trung ương và tỉnh nghiên cứu phương án nâng cấp đồng bộ tuyến đê, kè bảo đảm an toàn công trình và phòng, chống thiên tai với cường độ bão cấp 10.

Tương tự kè Cẩm Nhượng, tuyến đê Tả Nghèn đi qua xã Mai Phụ có chiều dài hơn 16 km cũng bị hư hại do sóng và triều cường gây ra sau bão số 5 và 10. Theo ông Nguyễn Văn An, Chủ tịch UBND xã, hơn 10 km đê đã bị hư hỏng, xuống cấp thân, cơ và mặt đê. Riêng đoạn xung yếu qua thôn Mai Lâm bị sóng lớn và triều cường đánh gây sạt lở, các cấu kiện tấm lát bê-tông mất liên kết bị xô nghiêng ngả, thân kè nứt toác, hở hàm ếch. Sau bão, chính quyền địa phương đã dùng bao cát và rọ đá gia cố các điểm hư hỏng, tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời. Do đó, địa phương đã kiến nghị tỉnh Hà Tĩnh hỗ trợ kinh phí nâng cấp mặt đê Tả Nghèn kết hợp đường dân sinh, đường cứu hộ với chiều dài gần 5 km.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Hà Tĩnh Lê Ngọc Huấn, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn đã phải hứng chịu nhiều đợt lũ lớn, riêng bão số 5 và số 10 gây thiệt hại khoảng 10 nghìn tỷ đồng. Ngoài những thiệt hại về dân sinh, sản xuất nông nghiệp, cơ sở hạ tầng..., nhiều công trình phòng, chống thiên tai cũng hư hại nghiêm trọng. Do hệ thống đê trên địa bàn chủ yếu được làm từ trước những năm 1990, vật liệu chủ yếu đắp đất thủ công, một số tuyến đê được gia cố bằng bê-tông, đá hộc lát mái, nên hệ thống đê hiện chỉ đáp ứng chống bão cấp 9. Nếu có bão cấp 10 trở lên, kết hợp triều cường, sóng lớn thì nguy cơ tràn và vỡ đê rất cao.

Để bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều, trước hết là sửa chữa, nâng cấp khẩn cấp các tuyến đê đặc biệt xung yếu (đê Hội Thống xã Đan Hải, đê Tả Nghèn xã Mai Phụ, đê Hữu Phủ xã Thạch Khê; đê Cẩm Nhượng xã Thiên Cầm; đê Hữu Nghèn xã Thạch Hà; đê Đồng Môn phường Thành Sen), Sở NN&MT đã tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Hà Tĩnh phương án phân bổ kinh phí khắc phục hậu quả cơn bão số 10 và các đợt thiên tai khác từ đầu năm 2025. Một số công trình trọng điểm bị hư hại nặng nề, các sở, ngành chuyên môn đang đề xuất Trung ương và tỉnh ưu tiên đưa vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.

Rừng phòng hộ bật gốc

Theo chân Chủ tịch UBND xã Đan Hải Trần Quỳnh Thao, phóng viên có mặt tại khu vực rừng phòng hộ ven biển trải dài từ thôn Tân Ninh Châu, thôn Hội Tiến. Cùng với tuyến đê Hội Thống, khu vực rừng phòng hộ ven biển này có nhiệm vụ bảo vệ tính mạng và tài sản cho gần 7.000 người dân sống trong đê. Hiển hiện trước mắt chúng tôi là hàng loạt cây phi lao khoảng 20 năm tuổi bị gió bão đánh tả tơi. Cây phi lao gãy ngang thân, bật gốc, nằm ngổn ngang bên bờ biển. Nhiều vị trí rừng bị thiệt hại đến hơn 50%, khó phục hồi, gây lo lắng cho chính quyền và người dân. Ông Phan Vĩnh Tuy, Trưởng thôn Tân Ninh Châu cho biết, nếu không có rừng phòng hộ này, bão đổ bộ, sóng biển dâng cao sẽ đe dọa an toàn cuộc sống của hàng nghìn hộ dân, công trình dân sinh phía trong đê.

Theo ông Thao, trước thực trạng hàng loạt cây phi lao trong rừng phòng hộ ngã đổ sau mưa bão, chính quyền xã Đan Hải đã cắm biển báo yêu cầu người dân không tận thu, chặt phá cây rừng bừa bãi trước khi có sự cho phép của cơ quan chức năng. Đồng thời, địa phương cũng mong muốn có dự án trồng rừng thay thế để bảo vệ đê biển và khu vực dân cư.

Hạt phó Hồ Thế Nam, Hạt Kiểm lâm khu vực Hồng Lĩnh - Nghi Xuân (Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh) thông tin, qua kiểm đếm sơ bộ các đợt bão lũ vừa qua, hơn 80 ha rừng phòng hộ ven biển, ven sông ở xã Đan Hải bị ảnh hưởng. Trong đó, diện tích rừng phòng hộ bị thiệt hại khá nặng nề. Hàng loạt cây phi lao lớn có đường kính 20-25 cm cũng bị sóng đánh bật gốc, gãy đổ. Sau bão, đơn vị đã phối hợp với chính quyền xã Đan Hải rà soát, đánh giá thiệt hại, xây dựng phương án để người dân tận thu nguồn lâm sản, đồng thời đề xuất cấp thẩm quyền có phương án trồng rừng thay thế.

Sau bão, các cơ quan chức năng đã rà soát, báo cáo tình hình thiệt hại; kiểm tra hiện trường, lập biên bản xác định, xác minh nguyên nhân, mức độ thiệt hại, đổ gãy để có phương án khắc phục thiệt hại theo từng đối tượng rừng; thực hiện khai thác tận thu, tận dụng lâm sản theo hình thức cuốn chiếu, kiểm tra xác minh đến đâu thì xây dựng phương án khai thác đến đó, nhằm giảm thiểu thiệt hại về lâm sản cho người dân.