Làm phao cho ô-tô
Để hạn chế thiệt hại, người dân vùng lũ ở Nghệ An đã sáng tạo cách làm “phao” cho ô-tô. Theo chị Ngô Thị Huế ở xóm 1, Hưng Lợi, xã Lam Thành, mỗi khi có tin bão lũ, nhà chị dùng một tấm bạt lớn trải ra sân, chạy ô-tô vào giữa rồi buộc kín bạt lại, chằng chặt các góc để cố định. Nhờ vậy, khi nước dâng, xe nổi theo mặt nước, hạn chế được ngập sâu gây hư hỏng. Có nhà còn cẩn thận tháo bình ắc-quy ra, dùng nylon bịt kín ống xả, bảo đảm nước không lọt vào trong. Không chỉ ô-tô, các thiết bị điện tử, đồ đạc quý trong nhà nếu không kịp đưa lên cao cũng có thể được bọc kín bằng bạt hoặc nylon để chống thấm nước, giữ an toàn khi nước lũ tràn vào.
Kinh nghiệm cho thấy không nên đỗ xe dưới cây to, gần tường cũ hoặc các vật dễ đổ khi bão lớn. Người ở chung cư nên hạn chế để xe trong tầng hầm, nơi có nguy cơ ngập sâu, thay vào đó hãy đưa xe đến nơi cao ráo, bãi gửi xe kiên cố. Ở các xã ngoài đê dọc sông Lam, sông La, người dân thường đưa xe ô-tô, xe máy hay trâu bò lên mặt đê để tránh lụt, che chắn bằng các lán tạm.
Nhà phao và lưới phủ mái nhà
Lũ lụt là nỗi ám ảnh với người dân vùng trũng Hà Tĩnh, nơi nước có thể ngập tới nóc nhà. Để thích ứng, từ năm 2010, người dân xã Hạ Linh đã sáng tạo mô hình nhà phao: Nhà có khung sắt, mái tôn, gắn hàng chục thùng phuy nhựa bên dưới, cố định bằng trụ bê-tông. Khi nước lên, nhà sẽ nổi theo mực nước, bảo vệ người và tài sản.
Chi phí xây dựng một căn nhà phao rộng 50 m² dao động khoảng 40-50 triệu đồng, có thể chứa 5-6 tấn đồ đạc. Ông Nguyễn Đình Thiện ở xóm 1 xã Hạ Linh cho biết, từ khi có nhà phao, gia đình ông yên tâm, không còn lo chạy lũ như trước. Hiện toàn xã có hơn 70 hộ xây nhà phao và khoảng 200 hộ làm bè nổi tránh lũ. Chính quyền địa phương đánh giá đây là mô hình thiết thực, chi phí hợp lý, làm một lần sử dụng được lâu dài, góp phần giảm thiểu rủi ro bởi thiên tai. Thời gian tới, xã tiếp tục vận động nhân dân nhân rộng mô hình, hướng tới mục tiêu “sống an toàn trong vùng lũ”.
Người dân cũng sáng tạo cách chống tốc mái khi bão lớn, nhất là mái tôn, mái ngói. Trước đây, người dân thường đưa bao cát lên mái để chèn chống, nhưng cách làm này khá tốn công. Gần đây, nhiều hộ dân dùng túi nylon bơm nước để chèn mái, vừa nhẹ vừa tiện lợi. Tuy nhiên, biện pháp mới được đánh giá là hiệu quả hơn cả là dùng lưới phủ mái nhà. Ông Nguyễn Quang Vinh, thôn Hồng Hoa, xã Đức Đồng (Hà Tĩnh) chia sẻ: “Nhà tôi dài 11 m, mái dốc mỗi bên 2,5 m. Tôi mua vài tấm lưới loại mắt nhỏ hay dùng để phơi lúa, hay che nắng, phủ kín toàn bộ mái nhà rồi dùng dây buộc chắc lại. Tổng chi phí chưa đến một triệu đồng. Nhờ vậy, trong bão số 5 và số 10, gió giật cấp 14-16, mái nhà tôi không suy chuyển một viên ngói nào, trong khi nhiều nhà chung quanh bị tốc mái, bay tôn, hư hại nặng”.
Giữ nguồn nước sạch sau lũ
Sau lũ, giếng khơi, giếng khoan hầu như bị ô nhiễm do nước bẩn tràn vào. Kinh nghiệm của người dân vùng lũ ngoài đê vùng Đức Thọ, Vũ Quang (Hà Tĩnh) là bịt kín miệng giếng trước khi lũ về. Họ dùng nhiều lớp nylon dày, buộc chặt bằng dây
cao su để che kín miệng giếng khơi hoặc miệng giếng khoan, đè lên một tấm bê-tông nặng để cố định. Khi lũ rút, chỉ cần tháo lớp che ra là có thể sử dụng lại nước sạch ngay lập tức, không mất công vét bùn, thau giếng, không lo thiếu nước sinh hoạt trong những ngày sau lũ. Bên cạnh đó, bà con còn chuẩn bị sẵn hàng chục can nước sạch, gạo, đồ ăn dự trữ, để sẵn ở nơi cao hay nhà chòi, bảo đảm sinh hoạt tạm ổn trong vài ngày nước ngập.
Kinh nghiệm chống bão lũ của người dân Nghệ An, Hà Tĩnh không chỉ là sự sáng tạo linh hoạt trong điều kiện khó khăn, mà còn là bài học quý cần được nhân rộng. Trong bối cảnh thiên tai ngày càng khốc liệt, những biện pháp đơn giản, tiết kiệm nhưng hiệu quả này sẽ góp phần đáng kể trong việc bảo vệ tài sản, ổn định đời sống người dân vùng lũ.
Thời gian gần đây, ngành điện lực các tỉnh, thành phố cũng đã phổ biến việc bọc bạt tủ biến áp, các thiết bị điện ngoài trời để tránh nước mưa, nước lũ làm hư hỏng. Việc này tưởng nhỏ nhưng rất quan trọng để duy trì hệ thống điện, tránh cháy nổ và rủi ro khác trong, sau bão lũ.