Cuộc điều tra đa quốc gia vén màn mạng lưới rửa tiền gần nửa tỷ euro đang đặt ra thách thức lớn cho Liên minh châu Âu (EU) trong đối phó tội phạm tiền điện tử.
Ngày 25/6 vừa qua, chiến dịch truy quét diễn ra đồng thời tại Madrid và Quần đảo Canary, với năm vụ bắt giữ và năm cuộc khám xét. Đây là kết quả của cuộc điều tra kéo dài từ năm 2023, dưới sự điều phối của Europol và sự tham gia của các đơn vị an ninh từ bốn quốc gia là Tây Ban Nha, Pháp, Estonia và Mỹ. Tổng số tiền bị lừa đảo và rửa sạch qua mạng lưới vừa bị triệt phá lên tới 460 triệu euro, ảnh hưởng đến hơn 5.000 nạn nhân trên toàn thế giới.
Theo Euronews, các nghi phạm được cho là đã dựng lên một mạng lưới lừa đảo tinh vi, hoạt động trên phạm vi toàn cầu, sử dụng tiền điện tử làm công cụ chính để đánh cắp và rửa tiền. Thông tin từ Europol cho thấy, nhóm tội phạm này đã vận hành một hệ thống đại diện bán hàng quốc tế, qua đó tiếp cận và lừa đảo hàng nghìn người bằng những lời mời đầu tư sinh lời cao. Tiền được huy động dưới nhiều hình thức như rút tiền mặt, chuyển khoản ngân hàng và đặc biệt là chuyển tiền điện tử - công cụ ngày càng phổ biến trong các hoạt động rửa tiền xuyên biên giới.
Các nhà điều tra cũng nghi ngờ tổ chức tội phạm này đã thành lập một mạng lưới các công ty và ngân hàng có trụ sở tại Hong Kong (Trung Quốc), được cho là sử dụng các cổng thanh toán và tài khoản người dùng dưới tên nhiều người khác nhau và trên nhiều sàn giao dịch khác nhau để nhận, lưu trữ và chuyển tiền của tội phạm. Các hoạt động tài chính này được phân tán, thực hiện qua nhiều kênh để tránh bị phát hiện, gây khó khăn cho công tác truy vết.
Europol đã công bố một đoạn video trên YouTube ghi lại cảnh một nghi phạm bị áp giải bởi lực lượng cảnh sát dân sự Tây Ban Nha trong quá trình khám xét tại hiện trường. Video cho thấy quy mô tổ chức và sự quyết liệt trong chiến dịch lần này, song cũng phản ánh một thực tế, đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm trong thế giới tội phạm số.
Cuộc điều tra hiện vẫn được tiếp tục. Các cơ quan liên quan gồm Ban Cảnh sát và Biên phòng Estonia, Hiến binh Quốc gia New Caledonia (Pháp), Guardia Civil Tây Ban Nha và Cơ quan Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI) đang phối hợp để truy vết các đối tượng còn lại cũng như làm rõ đường đi của dòng tiền lừa đảo.
Vụ việc nói trên tiếp tục cho thấy mức độ tinh vi và quy mô ngày càng tăng của các hoạt động lừa đảo tiền điện tử, một hình thức tội phạm đang trở thành mối đe dọa lớn với an ninh nội bộ của EU. Theo Bản đánh giá mối đe dọa tội phạm nghiêm trọng và có tổ chức của EU (EU SOCTA) do Europol công bố tháng 3/2025, gian lận trực tuyến được coi là một “đại dịch” ảnh hưởng sâu rộng đến người dân, doanh nghiệp và tổ chức công trong toàn khối. Với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI), việc tiếp cận dữ liệu ngày càng dễ dàng, Europol cảnh báo loại hình tội phạm này có thể sẽ vượt qua tất cả các hình thức tội phạm nghiêm trọng khác.
Cũng theo Europol, tiền điện tử không chỉ là phương tiện chủ yếu trong các vụ lừa đảo tài chính mà còn đang được sử dụng ngày càng rộng rãi trong các lĩnh vực tội phạm truyền thống như buôn bán ma túy và buôn người. Nền tảng tài sản kỹ thuật số và các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) bị xem là “lớp áo kỹ thuật số” giúp che giấu hành vi rửa tiền và làm lu mờ danh tính của các bên liên quan.
Giữa lúc tiền điện tử ngày càng phổ biến và hợp pháp hóa trong nhiều lĩnh vực, vụ việc lần này là hồi chuông cảnh báo cho toàn EU về những thách thức đang gia tăng trong việc bảo đảm an toàn tài chính và bảo vệ người tiêu dùng trước các hình thức lừa đảo ngày một tinh vi hơn. Dù hành động phối hợp đã đem lại kết quả bước đầu, giới chức châu Âu thừa nhận họ đang đứng trước một cuộc chiến dài hơi và phức tạp, đòi hỏi phải có biện pháp cứng rắn và mạnh tay để ngăn chặn tận gốc các vụ lừa đảo tinh vi.