“Lục địa đen” đang chứng kiến sự tăng trưởng và phát triển chưa từng có trong lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt là công nghệ tài chính và thương mại điện tử, song cũng kéo theo nhiều mối đe dọa an ninh.
Interpol cho hay, lực lượng chức năng 18 nước châu Phi đã bắt giữ 1.209 nghi phạm và xác định gần 88.000 nạn nhân. Chiến dịch diễn ra từ tháng 6 đến tháng 8, thu hồi 97,4 triệu USD, phá hủy hơn 11.400 cơ sở hạ tầng độc hại và triệt phá nhiều hình thức tội phạm mạng phổ biến như mã độc tống tiền (ransomware), lừa đảo trực tuyến và xâm phạm email doanh nghiệp (BEC). Tất cả những loại hình này đều được xác định là mối đe dọa nổi bật trong Báo cáo đánh giá an ninh mạng châu Phi gần đây của Interpol.
Một số hoạt động trong chiến dịch như tại Angola, cảnh sát đã đóng cửa 25 trung tâm khai thác tiền kỹ thuật số bất hợp pháp, thu giữ 45 máy phát điện và thiết bị trị giá hơn 37 triệu USD. Ở Zambia, lực lượng chức năng triệt phá một đường dây lừa đảo đầu tư trực tuyến khiến khoảng 65.000 người là nạn nhân, thiệt hại ước tính lên tới 300 triệu USD, đồng thời phát hiện 372 hộ chiếu giả trong một vụ điều tra khác liên quan buôn người. Tại Bờ Biển Ngà, cảnh sát đã chặn đứng một vụ lừa đảo thừa kế xuyên quốc gia có nguồn gốc từ Đức, bắt giữ nghi phạm chính và thu giữ nhiều tang vật, với tổng thiệt hại ước tính 1,6 triệu USD.
Tổng Thư ký Interpol Valdecy Urquiza nhấn mạnh, kết quả trên cho thấy vai trò quan trọng của hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực điều tra và bảo vệ nạn nhân trước mối đe dọa tội phạm mạng toàn cầu. “Với nhiều đóng góp và chia sẻ chuyên môn, kết quả đạt được ngày càng mở rộng về quy mô và tác động. Mạng lưới hợp tác của chúng tôi đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết và mang lại kết quả thực tế”, ông nói.
Theo một báo cáo của Interpol, tội phạm mạng hiện chiếm hơn 30% số vụ phạm tội được báo cáo ở Tây và Trung Phi. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đã khiến tội phạm mạng lan rộng cả về số lượng và loại hình. Interpol cho hay, lực lượng chức năng của các quốc gia vẫn tiến hành nhiều cuộc điều tra để phục vụ chiến dịch tiếp theo. Tổ chức này đóng vai trò điều phối và chia sẻ thông tin với sự tham gia hỗ trợ của nhiều đối tác công nghệ quốc tế.
Đây không phải lần đầu Interpol tổ chức chiến dịch phối hợp quy mô lớn tại châu Phi. Từ tháng 11/2024 đến tháng 3 vừa qua, Interpol điều phối chiến dịch”‘Red Card”, với sự tham gia của lực lượng an ninh bảy quốc gia đã bắt giữ 306 nghi phạm liên quan các vụ tấn công máy tính, điện thoại và gian lận ngân hàng di động.
Lợi dụng sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ, hacker sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để đánh cắp dữ liệu cá nhân và thực hiện các hoạt động phi pháp. So những năm trước đây, tội phạm mạng trên toàn “lục địa đen” gia tăng nhanh chóng. Interpol nêu bật chi tiết một số “chiến thuật” chúng thường sử dụng như khai thác thông tin từ mạng xã hội, hay những hình thức giả danh bằng công nghệ deepfake. Mặc dù các quốc gia châu Phi đã đạt được bước tiến trong việc xây dựng luật pháp và tăng cường năng lực thực thi pháp luật, báo cáo an ninh mạng hằng năm của Interpol vẫn xác định còn nhiều thách thức trong việc đạt được một phương pháp tiếp cận toàn diện để chống lại tội phạm mạng ở lục địa này.
Các chuyên gia Interpol cảnh báo, việc thiếu tiêu chuẩn an ninh mạng đã tạo ra lỗ hổng nghiêm trọng trong việc bảo vệ các dịch vụ trực tuyến. Điều này khiến những cơ sở hạ tầng số quan trọng như ngân hàng hay tổ chức chính phủ dễ bị tấn công mạng, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về vi phạm dữ liệu, tổn thất tài chính hay nặng nề hơn là làm gián đoạn thương mại, bất ổn an ninh. Tổ chức an ninh quốc tế này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp thống nhất, đầu tư vào năng lực thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng và hợp tác quốc tế để tăng cường an ninh mạng tại các nước châu Phi.
