Khẳng định vị thế quốc gia trên không gian mạng

Việt Nam luôn coi chống tội phạm mạng là một trong những ưu tiên trong chính sách an ninh quốc gia, đồng thời tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng. Đó là một nội dung quan trọng trong phát biểu của Chủ tịch nước Lương Cường tại Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80 về việc Việt Nam đăng cai lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội (Công ước Hà Nội), từ ngày 25-26/10/2025.

Tội phạm mạng ngày càng tinh vi

Thực tế, tình hình tội phạm trên không gian mạng tại Việt Nam đang diễn biến hết sức phức tạp, gây ra thiệt hại vô cùng lớn.

Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (Báo cáo khảo sát an ninh mạng năm 2024), trong số khoảng 220 người dùng điện thoại thông minh, có một người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Thiệt hại ước tính trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng (tương đương 740 triệu USD). Đơn cử, riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ trong chín tháng đầu năm 2024, Công an Thành phố đã tiếp nhận và thụ lý 461 vụ lừa đảo trên không gian mạng, tổng số tiền thiệt hại khoảng 982 tỷ đồng.

Đặc biệt, tội phạm trên không gian mạng không ngừng “thay hình đổi dạng” với những kịch bản lừa đảo ngày càng tinh vi hơn. Các chuyên gia nhận định, trong kỷ nguyên số, trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trước các hình thức dụ dỗ, lừa đảo, thao túng và “bắt cóc” thông qua không gian mạng.

Không chỉ vậy, theo nhận định của đại diện Bộ Công an, hiện nay, hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng và làm lộ bí mật Nhà nước tại nước ta diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia. Cụ thể, báo cáo tổng kết, đánh giá công tác bảo đảm an ninh mạng xuyên suốt thời gian hiệu lực của Luật An ninh mạng năm 2018, phục vụ công tác xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, cho thấy, tội phạm đã và đang sử dụng công nghệ cao cùng nhiều thủ đoạn tinh vi để tiến hành các chiến dịch tấn công mạng nhằm vào hệ thống dữ liệu mạng của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam, nhất là các cơ quan Trung ương và các tập đoàn, doanh nghiệp quan trọng. Các phần tử xấu, phản động còn phát tán hàng chục nghìn tin giả, nội dung xấu độc lên mạng xã hội: hơn 95.000 bài viết trên Facebook, hơn 50.000 video trên YouTube, hơn 30.000 nội dung trên TikTok sai lệch, bôi nhọ lãnh đạo, xuyên tạc chính sách của Đảng, Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc.

Theo Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Việt Nam, trung bình hằng năm, Bộ Công an rà soát, phát hiện hơn 7.500 nguồn khởi phát thông tin xấu độc. Thực tế, dù Việt Nam đã có khung pháp lý, song vẫn còn có điểm chưa hoàn thiện, thiếu các quy định, tiêu chuẩn, cơ chế kiểm soát chất lượng phần mềm đưa vào sử dụng. Khi xảy ra sự cố, hậu quả để lại có thể rất nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp an ninh trật tự quốc gia.

Chủ động hợp tác quốc tế về an ninh mạng

Hậu quả do tội phạm mạng gây ra là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, trở thành mối đe dọa lớn đối với kinh tế-xã hội và đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia cũng như an ninh toàn cầu. Chính vì vậy, như Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang từng khẳng định, trong cuộc chiến chống tội phạm mạng, sự hợp tác quốc tế có ý nghĩa sống còn. Việt Nam cần tích cực tham gia, phối hợp các quốc gia, các tổ chức quốc tế và khu vực về an ninh mạng để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ đào tạo nhân lực và trấn áp tội phạm xuyên biên giới.

Theo Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, những năm gần đây, Việt Nam đã chủ động hợp tác với nhiều đối tác, như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Hàn Quốc, Israel, trong việc trao đổi chuyên gia cũng như nhận hỗ trợ kỹ thuật về an toàn thông tin. Tuy nhiên, Việt Nam cần tiến xa hơn bằng cách thúc đẩy xây dựng hiệp định, cơ chế pháp lý chung với các nước để tạo khung pháp lý cho việc điều tra, dẫn độ tội phạm mạng quốc tế.

Từ góc độ hoạch định chính sách, ông Phạm Đại Dương, Phó Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, cho biết, quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước về bảo đảm an ninh mạng, an ninh dữ liệu là trong hoạch định chính sách, cần chuyển từ tư duy phòng thủ bị động sang chủ động và tích cực nhận diện sớm những rủi ro. Do vậy, chúng ta cần kịp thời đề ra những chiến lược để bảo đảm an ninh dữ liệu, an ninh mạng. Bên cạnh các luật hiện hành, như Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, thời gian tới, Quốc hội sẽ tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các luật liên quan để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Mặt khác, theo ông Phạm Đại Dương, bên cạnh các diễn đàn đa phương, như Diễn đàn An ninh mạng toàn cầu, sự kiện ký kết Công ước Hà Nội tới đây sẽ là cơ hội để Việt Nam đóng góp tiếng nói, đề xuất sáng kiến và tranh thủ sự đồng thuận về một không gian mạng an toàn, lành mạnh.