Chiếc xe máy gắn động cơ xăng quen thuộc có thể được thêm động cơ điện, vấn đề tưởng chừng chỉ là kỹ thuật thuần túy này lại thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của người dân. Bởi, nó liên quan đến gần 80 triệu phương tiện giao thông cá nhân, vốn đang giúp biết bao gia đình, nhất là các khu vực trung tâm của những đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội, mưu sinh.
Thực tế, câu chuyện hoán cải đã chạm đến một vấn đề rất đáng để đưa ra bàn thảo. Cụ thể, về kinh phí, chủ xe chỉ mất chưa đến 10 triệu đồng để có thể hoán cải xe xăng thành xe gắn kèm động cơ điện. Đây không phải là một khoản kinh phí quá lớn, song đi kèm đó lại là hàng loạt vấn đề chưa có lời giải xác đáng.
Trước hết, xét về kỹ thuật và quy chuẩn an toàn, từ khung sườn, bộ truyền động đến hệ thống điện… của loại xe xăng và xe điện rất khác nhau. Do vậy, khi thực hiện hoán cải, không thể chỉ đơn giản thực hiện bằng cách đính kèm hay thay thế một bộ phận nào đó, mà cần có sự tính toán kỹ lưỡng và một quy trình thử nghiệm nghiêm túc để trả lời được câu hỏi - Mức độ an toàn sau hoán cải ra sao? Đi đôi với đó là công tác kiểm định phải được thực hiện chặt chẽ. Cũng như phải có đầu mối chịu trách nhiệm nếu xe hoán cải gặp sự cố cháy nổ?... Đây chính là những điều kiện cần và đủ để bảo đảm rằng, người dân không phải đánh cược sự an toàn, thậm chí là mạng sống của mình khi sử dụng phương tiện hoán cải.
Thêm nữa, những vấn đề như: hiệu suất, độ bền của pin, hệ thống truyền động, khả năng chống cháy nổ, chống nước, hệ thống phanh phù hợp trọng lượng mới… đều phải được giải trình thỏa đáng bằng dữ liệu kỹ thuật khoa học, cụ thể. Bởi với lượng xe máy xăng lớn như ở Việt Nam, chỉ cần một tỷ lệ rất nhỏ gặp sự cố kỹ thuật cũng sẽ là những con số rất đáng kể. Thậm chí, nếu không quy định cụ thể, chặt chẽ, một làn sóng hoán cải tự phát có thể vượt tầm kiểm soát của cơ quan chức năng. Khi ấy, những chiếc xe máy được hoán cải sẽ gia tăng đột biến rủi ro tiềm ẩn, đi ngược lại hoàn toàn mục tiêu "giao thông xanh".
Được lựa chọn giữ lại bên mình chiếc xe quen thuộc, nhưng với diện mạo mới, bớt khí thải, không ồn, giảm mùi xăng… là mong muốn có thật của người dân, nhất là những người đang mưu sinh một cách nhọc nhằn. Song, việc hoán cải xe không thể chỉ là lựa chọn đơn lẻ, tự phát của một bộ phận người dân mà phải được tính toán cẩn trọng dựa trên thông số kỹ thuật và bằng chứng an toàn mang tính khoa học. Ở đây, Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên khuôn khổ chính sách rõ ràng, quy chuẩn cụ thể, minh định về trách nhiệm của các cơ quan, đầu mối trong chuỗi quản lý cũng như người tham gia giao thông... Đó là con đường tạo dựng niềm tin cho người dân về việc họ không bị bỏ lại phía sau trong hành trình chuyển đổi xanh của quốc gia ■
