Việc xác định nguyên nhân và xử lý nhiễu trước đây mất nhiều thời gian, tốn kém nguồn lực của cả nhà mạng lẫn cơ quan quản lý. Để khắc phục, Cục Tần số vô tuyến điện (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp cùng các doanh nghiệp viễn thông triển khai hệ thống giám sát và phát hiện nhiễu thông tin di động iSpectra trong giai đoạn 2023-2025.
Hệ thống này biến trạm BTS thành "cảm biến" để kiểm soát tần số, phát hiện nhiễu hiệu quả, cho phép thu thập dữ liệu theo thời gian thực, phát hiện-cảnh báo- khoanh vùng và xử lý nguồn nhiễu nhanh chóng.
iSpectra không chỉ giúp phát hiện gấp đôi số trạm nhiễu, giảm 50% thời gian xử lý, giảm nhân lực, mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ, bảo vệ sức khỏe người dùng, giám sát chủ động, không cần đầu tư thêm thiết bị…
Theo thống kê, kể từ khi vận hành thử nghiệm từ tháng 4/2025, iSpectra đã giúp phát hiện 70 nguồn nhiễu, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024. Độ chính xác đạt 76% (cao hơn mức 65% trước đây), trong khi thời gian xử lý nhiễu giảm một nửa, tương đương tiết kiệm khoảng 1.080 giờ làm việc mỗi năm.
Theo Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) Nguyễn Đạt, việc đưa vào vận hành iSpectra bảo đảm chất lượng dịch vụ mạng di động cho hơn 100 triệu người dân, đồng thời còn là bước đi quan trọng trong quá trình chuyển đổi số công tác quản lý tần số quốc gia.
iSpectra là công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp doanh nghiệp viễn thông xử lý sự cố nhanh hơn, từ đó nâng cao trải nghiệm người dùng và bảo đảm tính ổn định của mạng lưới trong bối cảnh nhu cầu dữ liệu di động ngày càng lớn.
Đây là bước chuyển quan trọng từ phương thức quản lý thủ công sang quản lý dựa trên dữ liệu số, rút ngắn đáng kể thời gian xử lý, đồng thời tạo nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) trong tương lai để dự đoán, phân loại và định vị nguồn nhiễu.
Trong giai đoạn tiếp theo, hệ thống sẽ được phát triển thêm các tính năng tích hợp AI để tự động khoanh vùng nguồn nhiễu, mở rộng giám sát cho mạng 5G, đồng thời xây dựng nền tảng quản lý tần số số hóa toàn diện từ đăng ký, cấp phép, giám sát đến phối hợp tần số quốc tế.
Theo Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện Lê Văn Tuấn, Cục Tần số vô tuyến điện sẽ tiếp tục phối hợp cùng các doanh nghiệp để mở rộng, hoàn thiện hệ thống, phục vụ mục tiêu phát triển hạ tầng số quốc gia và đáp ứng nhu cầu kết nối ngày càng cao của người dân.
Với những hiệu quả bước đầu, hệ thống iSpectra được kỳ vọng trở thành công cụ then chốt trong quản lý phổ tần tại Việt Nam, góp phần bảo đảm chất lượng dịch vụ viễn thông, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của ngành khoa học và công nghệ trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.
