Chia tách địa giới, chia đều cơ hội

Từ bước chuyển trong tư duy

Từng là vùng đất chủ yếu trồng ngô, lúa một vụ trên đất dốc kém hiệu quả, xã Mường Sang (thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La) nay đã có bước chuyển mình mạnh mẽ khi người dân dần chuyển đổi sang canh tác rau màu và cây ăn quả theo hướng hàng hóa. Trên những thửa đất từng “chỉ đủ ăn”, giờ đây rau su hào, cải, đậu leo, bí xanh, cà tím… đã cho thu nhập gấp 4-5 lần so trước kia.

Tại Hợp tác xã (HTX) rau quả Lộc Thành, nơi đang duy trì 20 ha trồng rau màu theo hướng VietGAP, mở rộng lên 40 ha vào thời điểm cao điểm. Theo anh Nguyễn Văn Quân, Giám đốc HTX, nếu trước đây trồng ngô chỉ đạt khoảng 40-50 triệu đồng/ha/năm, thì nay mỗi ha rau màu có thể mang về 400-500 triệu đồng/năm. Khoảng 50% diện tích đã áp dụng sản xuất hữu cơ.

Từ góc độ địa phương, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Văn Cường cho biết: Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng và ứng dụng kỹ thuật mới đã giúp xã tăng diện tích cây ăn quả từ 200 ha lên hơn 1.000 ha, hình thành nhiều HTX chuyên canh nông sản sạch. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người đã tăng từ mức 20-30 triệu đồng lên 52,4 triệu đồng vào năm 2023. Nông nghiệp là một trụ cột vững chắc trong hành trình xây dựng nông thôn mới của địa phương.

Thực hiện Nghị quyết 08-NQ/TU của Tỉnh ủy Sơn La và Đề án số 01-ĐA/HU của Huyện ủy (nay là Thị ủy Mộc Châu) về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và hữu cơ đến năm 2025, cấp ủy, chính quyền thị xã Mộc Châu đã ban hành kế hoạch cụ thể, tăng cường chỉ đạo, kiểm tra đến việc tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật từng bước đưa công nghệ cao và mô hình sản xuất hiện đại vào các HTX, doanh nghiệp, hộ dân. Từ chỗ trông chờ vào thời tiết và sức người, nông dân Mộc Châu đã chủ động ứng dụng công nghệ tưới, che phủ, giống mới, tạo nền tảng cho một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Tại xã Chiềng Sơn, làn sóng ứng dụng công nghệ cao đang tạo chuyển biến rõ rệt trong sản xuất nông nghiệp, từ quy mô hộ cá thể đến cộng đồng tiểu khu. Được cán bộ xã hướng dẫn, anh Vì Văn Hắc, tiểu khu 19/5 đã mạnh dạn đầu tư lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt tự động cho gần 4.000 m² rau màu. Nhờ áp dụng kỹ thuật hiện đại, anh không chỉ giảm được 40% công lao động mà còn nâng cao chất lượng nông sản và thu lợi khoảng 200 triệu đồng mỗi năm.

Đến bài toán mất cân đối vùng miền

Hàng loạt mô hình trồng dâu tây, hoa cắt cành, rau trái vụ... cho thu nhập từ vài trăm triệu đến vài tỷ đồng mỗi ha là thí dụ sinh động cho định hướng phát triển nông nghiệp giá trị cao tại Mộc Châu. Bò sữa cũng tạo nên thương hiệu “tỷ phú cao nguyên”, với hơn 75 nghìn tấn sữa/năm. Cây ăn quả ôn đới và chè tiếp tục khẳng định vai trò trong sinh kế bền vững cho người dân. Tuy nhiên, khi vùng trung tâm đã tiến gần tới sản xuất nông nghiệp hiện đại, nhiều nơi vùng biên giới vẫn phải “liệu cơm gắp mắm” với những cây trồng ít vốn, phù hợp địa hình khó khăn.

Đơn cử như tại xã biên giới Lóng Sập, dù mô hình trồng chè được coi là hướng đi bền vững cho người dân nhưng hiệu quả đến nay chưa như mong đợi. Ông Tráng A Tủa, Trưởng bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập cho biết: Bản có hơn 30 ha trồng chè, mang lại thu nhập ổn định 5-7 triệu đồng/hộ/năm. Chúng tôi dự kiến trong tương lai, cây chè có thể mang lại thu nhập 10-15 triệu đồng/hộ.

Để thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, bà Nguyễn Thị Hoa, Phó Chủ tịch UBND thị xã Mộc Châu cho biết, địa phương đã xác định nông nghiệp công nghệ cao và hữu cơ là hướng đi chủ lực. Căn cứ vào đặc điểm từng tiểu vùng, Mộc Châu đã triển khai quy hoạch cây trồng phù hợp, cử cán bộ chuyên môn hỗ trợ kỹ thuật tại chỗ, giúp nông dân tiếp cận tiến bộ khoa học. Song song với đó, các HTX đóng vai trò trung tâm trong định hướng canh tác, sơ chế sản phẩm theo tiêu chuẩn và kết nối tiêu thụ. Đặc biệt, thị xã đã tập trung huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng cho những địa bàn khó khăn, coi đây là bước đi nền tảng để phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với du lịch cộng đồng, tạo sinh kế ổn định, bền vững cho người dân.