Đông nhưng... yếu thế
Chiếm hơn một nửa lực lượng ngành báo chí nhưng càng lên các vị trí lãnh đạo cấp cao, vai trò của phụ nữ lại càng thưa vắng. Nhà báo Phan Thanh Phong, Trưởng ban Chuyên đề - Báo Nhân Dân, chủ tọa phiên thảo luận nhận xét: Tỷ lệ nữ lãnh đạo cấp cao tại nhiều cơ quan báo chí vẫn còn rất thấp so tiềm năng. Nhà báo nữ e ngại bước vào vị trí quản lý một phần do gánh nặng kép giữa gia đình và công việc, định kiến giới trong điều hành và sự thiếu hụt cơ hội tiếp cận kỹ năng quản trị hiện đại trong môi trường số.
Đồng quan điểm, nhà báo Hà Tùng Long - báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt cho rằng, tại nhiều cơ quan báo chí, vai trò của phụ nữ đã ghi dấu ấn qua những vị trí như Tổng giám đốc, Tổng biên tập, Phó Tổng biên tập... Không chỉ đảm nhiệm công tác điều hành, nhà báo nữ còn đóng vai trò lớn trong biên tập nội dung, quản trị tòa soạn, xử lý khủng hoảng, xây dựng thương hiệu và thúc đẩy truyền thông xã hội tích cực. Tuy nhiên, tỷ lệ nữ lãnh đạo vẫn còn rất thấp. Ngay trong Hội Nhà báo Việt Nam hiện cũng chưa có nữ Phó Chủ tịch và ở nhiều địa phương, tỷ lệ nữ giữ chức Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch hội còn rất thấp.
Phác họa rõ nét hơn khoảng cách giới trong hệ thống lãnh đạo báo chí, nhà báo Cẩm Hoa, Giám đốc kênh VOV5 - Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết: Không ít trường hợp, phụ nữ được giao chức danh nhưng lại không thực sự nắm quyền quyết định. Chính điều đó khiến tiếng nói của nữ giới trong công tác quản lý vẫn chưa có trọng lượng tương xứng với năng lực và những đóng góp mà họ mang lại. Ở góc nhìn chiều sâu, bà Đặng Thị Phương Thảo, Phó Cục trưởng Báo chí - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thẳng thắn chỉ rõ nhiều “nút chặn” đang hạn chế bước phấn đấu của nữ giới trong nghề báo. Theo bà Thảo, hệ thống pháp luật hiện hành gần như không có quy định nào ưu tiên hay khuyến khích phát triển nghề nghiệp dành riêng cho nữ nhà báo. Mọi tiêu chí đều mang tính bình đẳng hình thức. Tức là phụ nữ phải đáp ứng y hệt như nam giới nhưng lại không được hỗ trợ để vượt qua những trở ngại đặc thù về sinh học, xã hội hay thiên chức chăm sóc gia đình.
Cần những đánh giá sâu sắc, kín kẽ hơn
Nhấn mạnh vai trò chia sẻ trách nhiệm từ người đứng đầu, nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh, Trưởng ban Nhân Dân điện tử - Báo Nhân Dân cho rằng: Nữ lãnh đạo không thiếu năng lực nhưng để họ thực sự dám làm, dám chịu trách nhiệm, cần có môi trường bình đẳng và trao quyền thực chất. Nhà báo cho biết, ông khuyến khích nữ lãnh đạo cấp dưới tích cực sáng tạo, còn mình sẵn sàng chịu trách nhiệm nếu có gì sai sót. Điều tưởng chừng đơn giản ấy lại là cơ chế khuyến khích rất hiệu quả, giúp các nữ nhà báo tự tin thể hiện bản lĩnh lãnh đạo.
Trước thực trạng chênh lệch giới trong các vị trí lãnh đạo, nhà báo Cẩm Hoa cho rằng phụ nữ không cần sự ưu ái, mà cần sự công bằng thực chất. Vấn đề là bình đẳng hiện mới dừng ở thủ tục hành chính, còn thực tế, phụ nữ vẫn bị ràng buộc bởi những định kiến dai dẳng như “phụ nữ nên lo việc nhà” hay “lãnh đạo là tham vọng thái quá”. Theo bà Hoa, cần xây dựng quy trình bổ nhiệm dựa trên tiêu chí năng lực, tránh để cảm tính hay những định kiến chi phối. Đồng thời, các cơ quan báo chí và tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phải chủ động hơn trong việc lan tỏa bình đẳng giới, tháo gỡ các rào cản xã hội vẫn đang đè nặng lên phụ nữ.
Tiếng nói nữ giới trong điều hành tin tức vẫn đang bị giới hạn bởi khoảng cách giữa tiềm năng và định kiến. Điều phụ nữ cần không phải là sự ưu ái, mà là một môi trường công bằng, nơi họ được trao cơ hội, được tin tưởng và nhìn nhận xứng đáng. Chỉ khi đó, báo chí mới thực sự phản ánh đầy đủ, sâu sắc và toàn diện hơi thở của đời sống. Đã đến lúc vai trò của nữ lãnh đạo trong các cơ quan báo chí cần được nhìn nhận công bằng và phát huy xứng đáng. Phiên thảo luận "Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức” được đánh giá là sinh động, thẳng thắn, khá nhiều ý kiến đa chiều và phản biện lẫn nhau giữa các diễn giả cũng như từ phía cử tọa. Đây là một tín hiệu tốt mở ra thêm kỳ vọng về sự khuyến khích và đóng góp những đề xuất giải pháp cho vấn đề chính đáng phát huy điều kiện, vai trò của các nhà báo nữ là lãnh đạo cơ quan báo chí trong bối cảnh mới.
Ở khía cạnh chính sách, bà Phương Thảo chỉ rõ độ tuổi nghỉ hưu thấp hơn của nữ cũng khiến họ gặp bất lợi trong quá trình quy hoạch vào các vị trí dài hạn. Bà đề xuất cần thiết lập các chính sách hỗ trợ mềm như chế độ linh hoạt để khích lệ các nhà báo nữ theo đuổi con đường quản lý mà không cảm thấy đơn độc.
