Khôi phục, phát triển hiệu quả, bền vững làng nghề sẽ góp phần xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại. Hiện khu vực ven biển của tỉnh có hơn 12.000 cơ sở ngành nghề, 13 làng nghề, tạo sinh kế bền vững cho hơn 30.000 lao động nông thôn.
Nhộn nhịp nghề chiếu, thảm
Theo ông Lê Quang Thạnh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nhị Long, các mặt hàng chủ lực của làng nghề trên địa bàn xã chủ yếu sản xuất từ cây lác, trái dừa, cọng lục bình, phục vụ thị trường nội địa, xuất khẩu. Xã hiện có hơn 400ha chuyên canh lác, năng suất bình quân 1ha lác đạt 800kg lác cọng loại 1, 200kg lác cọng loại 2. Đây là nguồn nguyên liệu dồi dào phục vụ nhu cầu sản xuất cho các làng nghề trong, ngoài tỉnh.
Hằng năm, làng nghề công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp xã Nhị Long có khả năng cung ứng cho thị trường nội địa, xuất khẩu với gần 2 triệu sản phẩm các loại. Qua đó, hơn 3.000 lao động nông thôn có thu nhập ổn định từ 6-7 triệu đồng/người/tháng.
Nhiều năm qua, tỉnh ưu tiên đầu tư hạ tầng giao thông, điện, tạo động lực cho triển kinh tế, xã hội của địa phương. Ngoài công tác quy hoạch hệ thống làng nghề phù hợp với tiềm năng, tỉnh cũng khuyến khích các cơ sở, hợp tác xã, doanh nghiệp làng nghề đầu tư thiết bị, công nghệ hiện đại, cải tiến mẫu mã, đa dạng hóa sản phẩm,…
Bà Nguyễn Thị Minh Trang, chủ cơ sở dệt chiếu ấp Ðức Mỹ, xã Nhị Long cho biết, để tăng năng suất lao động, gia đình tôi đã đầu tư gần 300 triệu đồng mua 10 máy dệt chiếu bán tự động. Ưu điểm của dệt chiếu bằng máy dệt bán tự động là hiệu quả sẽ cao hơn gấp 10 lần so với dệt thủ công. Vì thế, gia đình có doanh thu, lợi nhuận tăng, lao động của cơ sở có thu nhập tăng gấp 2-3 lần so với trước đây.
Từ năm 2021 đến nay, Công ty trách nhiệm hữu hạn Út Mừng, Công ty trách nhiệm hữu hạn dừa Tấn Phát, duy trì nhiều đơn hàng xuất khẩu ra thị trường nước ngoài với các sản phẩm thảm xơ dừa, dây thừng, đạt doanh thu gần 100 tỷ đồng/năm. Năm 2024, Hợp tác xã dệt chiếu thảm Quyết Tâm, xã Nhị Long đã gia công hơn 30.000 sản phẩm chiếu trắng, chiếu cói xanh, lõi lác, tạo việc làm cho gần 100 lao động nông thôn.
Gần đây, một số cơ sở sản xuất của làng nghề đã sản xuất phân bón hữu cơ với nguồn nguyên liệu chính gồm mụn dừa, men vi sinh,… giúp tăng độ phì nhiêu cho đất. Làng nghề tiểu thủ công nghiệp xã Nhị Long càng trở nên sôi động với các ngành nghề tơ xơ dừa, sản xuất đất sạch, thảm xơ dừa.
Tạo sinh kế cho lao động nông thôn
Làng nghề dệt chiếu thảm Cà Hom - Bến Bạ của đồng bào Khmer xã Hàm Giang được gìn giữ và phát triển gần 100 năm qua. Trước đây, cứ vào các dịp lễ, Tết, làng nghề cung cấp ra thị trường hàng chục nghìn sản phẩm chiếu hoa 2 mặt có độ bền, đẹp, hoa văn độc đáo; giải quyết việc làm cho hơn 300 lao động nông thôn.
Sản phẩm chiếu hoa của làng nghề giá luôn cao hơn với sản phẩm chiếu nơi khác vẫn không đủ bán. Ở thời điểm đó, tại hai ấp Cà Hom, Bến Bạ, nhà nào cũng có 2 đến 3 khung dệt, hoạt động cả ngày đêm.
Trải qua thời gian, làng nghề đã có nguy cơ bị mai một, do sản phẩm chiếu hoa ít được quan tâm cách tân về mẫu mã, thiếu nguyên liệu, nên không đủ sức cạnh tranh thị trường. Đa số hộ dệt chiếu thủ công nơi đây treo khung hoặc chỉ dệt cầm chừng.
Nhằm gìn giữ nghề truyền thống gắn với phát triển kinh tế du lịch, chính quyền địa phương triển khai các chính sách hỗ trợ vốn, đào tạo nghề, nghiên cứu mẫu mã sản phẩm.
Theo đó, các cơ sở dệt chiếu của làng nghề được hỗ trợ vốn đầu tư khung dệt máy, giải quyết việc làm cho hơn 100 lao động thu nhập 200.000-250.000 đồng/người/ngày.
Tháng 8/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có quyết định đưa nghề làm chiếu Cà Hom - Bến Bạ, xã Hàm Giang vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Bên cạnh đó, Sở Công thương tỉnh phối hợp cùng xã Đại An mở lớp truyền nghề cho 70 thành viên Tổ hợp tác đan đát ấp Giồng Ðình. Qua đây, các thành viên của tổ tạo ra các sản phẩm đan đát có kích cỡ nhỏ, tinh xảo dùng để trang trí đã được thị trường trong và ngoài nước đón nhận.
Hộ kinh doanh salon tre Thạch Trì Cảnh, xã Hàm Giang cho biết, gia đình được ngành công thương hỗ trợ máy khoan, đục tre, rút ngắn một nửa thời gian hoàn thành bộ sản phẩm salon tre. Hiện nay, các cơ sở sản xuất của làng nghề tiểu thủ công nghiệp xã Hàm Giang thay thế các mặt hàng truyền thống bằng các sản phẩm salon tre, tủ, kệ sách, kệ trưng bày sản phẩm nông sản, giá trị cao hơn gấp nhiều lần.
Bộ đồ dùng sinh hoạt nông thôn thu nhỏ của hộ kinh doanh Diệp Thị Trang, xã Đại An; bộ salon tre của hộ kinh doanh Trì Cảnh, xã Hàm Giang được Bộ Công thương vinh danh là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Điều này cho thấy, việc triển khai chính sách đào tạo nghề, tăng cường xúc tiến thương mại, nghề đan đát, đóng giường tre của đồng bào Khmer đã được vực dậy và phát triển đúng hướng.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, qua khảo sát tại các làng nghề khu vực ven biển, kết quả cho thấy, hạ tầng điện, giao thông còn khó khăn, lao động thiếu sáng tạo, năng suất thấp,…Tỉnh đề ra các giải pháp phát triển làng trong thời gian tới, tăng cường mời gọi đầu tư thiết bị, công nghệ sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, đào tạo nghề cho lao động, nghệ nhân. Phát triển hiệu quả, bền vững làng nghề sẽ góp phần xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại.
