Đó chính là nội dung được bàn thảo tại hội thảo “Chiến lược AI và Kiến trúc dữ liệu quốc gia, tổ chức và doanh nghiệp” (ASDA 1) diễn ra tại Hà Nội vào chiều ngày 10/9. Sự kiện thu hút sự quan tâm của hơn 100 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ và các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành.
Hội thảo do Viện Công nghệ và Giáo dục trí tuệ mới tạo sinh (IGNITE), Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA), Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội cùng các đối tác tổ chức.
Thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện tại Việt Nam
AI ngày càng trở nên phổ biến và đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực đời sống, từ sản xuất, kinh doanh đến quản trị công. Vì thế, vấn đề quản trị dữ liệu và định hình chiến lược phát triển AI được coi là yếu tố then chốt để bảo đảm sự phát triển bền vững.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, AI và dữ liệu hiện vẫn thiếu một hệ thống phương pháp luận và khung lý thuyết đủ vững chắc để dẫn dắt ứng dụng đi đúng hướng.
Kiến trúc dữ liệu được xem là một trong hai trụ cột trọng tâm, bên cạnh chiến lược phát triển AI. Theo các đại biểu tại hội thảo, việc làm rõ khái niệm và vai trò của khung kiến trúc dữ liệu không chỉ mang ý nghĩa học thuật, mà còn là nền tảng để triển khai luật AI, kiến trúc AI cũng như các chính sách quản trị dữ liệu quốc gia. Đây được coi là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy công cuộc chuyển đổi số toàn diện tại Việt Nam.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt, Viện trưởng Viện IGNITE cho biết, hiện đã có hơn 70% doanh nghiệp công nghệ trong nước quan tâm, đầu tư nghiên cứu và thử nghiệm AI. Đồng thời, Chính phủ đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo AI hàng đầu ASEAN vào năm 2030. Chiến lược dữ liệu và khung kiến trúc dữ liệu quốc gia nhằm xây dựng kiến trúc dữ liệu của Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.
Dữ liệu quốc gia phát biểu.
Một trong những thách thức ở Việt Nam là nhiều dữ liệu nhưng thiếu kết nối, tình trạng dữ liệu bị phân mảnh và chia cắt. Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhấn mạnh: “Một trong những việc cần làm là xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu thống nhất. Cần có một kiến trúc quản trị dữ liệu toàn diện bao gồm bốn trụ cột là: Thế chế, Công nghệ, Quy trình và Con người”.
Cụ thể, đó là việc hoàn thiện hành lang pháp lý, quy định rõ ràng về quyền sở hữu, sử dụng và chia sẻ dữ liệu; Xây dựng hạ tầng dữ liệu thống nhất toàn quốc; Chuẩn hóa các quy trình thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu và đào tạo đội ngũ chuyên gia quản trị dữ liệu chất lượng cao…
Thảo luận về việc xây dựng kiến trúc dữ liệu dựa trên khung kiến trúc quốc gia, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Dữ liệu quốc gia Nguyễn Thị Tuyết Nhung cho rằng, nguyên tắc đột phá của việc xây dựng này là trên cơ sở mô hình được thiết kế với tầm nhìn sâu rộng AI và công nghệ tự động hóa vào quy trình xử lý nghiệp vụ một cách thông suốt. Việc tích hợp này phải đặt an toàn, an ninh và bảo mật lên hàng đầu.
Cần sớm ban hành Luật AI để thúc đẩy phát triển AI an toàn
Tiến sĩ Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: “Việt Nam không đứng ngoài cuộc cách mạng AI toàn cầu, Chiến lược AI quốc gia định hướng phát triển AI toàn diện, đột phá, còn Luật AI là khung pháp lý tiên tiến, bảo đảm phát triển an toàn. Hai trụ cột này sẽ song hành, hỗ trợ lẫn nhau để đưa Việt Nam trở thành cường quốc AI trong khu vực và trên thế giới”.
Luật Công nghiệp công nghệ số (2025) cũng nêu, dữ liệu được coi là tư liệu sản xuất mới, AI là phương thức sản xuất mới. AI đang trở thành động lực phát triển, nhưng cũng đặt ra thách thức.
Tiến sĩ Trần Văn Khải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, pháp luật hiện hành chưa đủ điều chỉnh những vấn đề do AI đặt ra. Do đó, cần sớm ban hành Luật AI để thúc đẩy phát triển AI an toàn, kiểm soát rủi ro và bảo vệ người dân.
Nghị quyết số 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đặt mục tiêu đến 2030 Việt Nam nằm trong nhóm dẫn đầu Đông Nam Á về AI. Tiến sĩ Trần Văn Khải đánh giá, để đạt mục tiêu này, cần sớm ban hành Luật AI. Giai đoạn 2025-2026 là thời điểm phù hợp để tạo hành lang pháp lý cho phát triển và quản lý AI.
(Bộ Khoa học và Công nghệ) trình bày về Chiến lược AI quốc gia và Luật AI.
Luật AI bảo đảm phát triển an toàn, bền vững và có trách nhiệm là được xây dựng trên 7 nguyên tắc cốt lõi. Tại hội thảo này, Tiến sĩ Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia nhấn mạnh đến những nguyên tắc này, trong đó có nguyên tắc linh hoạt và thích ứng khi khung pháp lý có thể điều chỉnh theo sự phát triển của công nghệ; nguyên tắc lấy con người làm trung tâm bởi mọi ứng dụng AI đều phải phục vụ lợi ích con người…
Hội thảo “Chiến lược AI và Kiến trúc dữ liệu quốc gia, tổ chức và doanh nghiệp (ASDA 1) tạo diễn đàn trao đổi chuyên sâu, nơi các nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ quan hoạch định chính sách cùng thảo luận, phân tích và tìm kiếm sự đồng thuận trong cách tiếp cận. Đó chính là việc xây dựng sự thống nhất trong cộng đồng về phương pháp tiếp cận, từ đó hình thành cơ sở cho chiến lược AI và dữ liệu quốc gia.
Trong bối cảnh AI và dữ liệu ngày càng trở thành hai trụ cột trung tâm của chuyển đổi số, các chuyên gia, nhà khoa học nhấn mạnh: để phát triển bền vững, Việt Nam cần sớm định hình chiến lược AI, làm rõ khung kiến trúc dữ liệu, qua đó tạo nền tảng cho việc chuẩn bị ban hành Luật AI và chính sách quản trị dữ liệu quốc gia trong thời gian tới.
