Gỡ điểm nghẽn cho các dự án trọng điểm

Nhiều vướng mắc

TP Hồ Chí Minh hiện có 542 dự án đang triển khai công tác bồi thường. Trong đó, 159 dự án đã được bố trí vốn năm 2024 với tổng số vốn hơn 34 nghìn tỷ đồng. Riêng năm 2025, thành phố ưu tiên giải ngân cho 4 dự án trọng điểm gồm: Cải tạo bờ Bắc kênh Đôi (5.335 tỷ đồng), cải tạo rạch Xuyên Tâm (11.787 tỷ đồng), tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Mộc Bài (gần 4.333 tỷ đồng) và mở rộng Quốc lộ 13 (12.435 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, thành phố đang chuẩn bị triển khai các dự án quan trọng khác như: Vành đai 4, cao tốc TP Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, nâng cấp Quốc lộ 1 (9.611 tỷ đồng), nâng cấp Quốc lộ 22 (6.234 tỷ đồng), xây dựng trục giao thông bắc - nam (3.596 tỷ đồng) và xây dựng cầu đường Bình Tiên (3.369 tỷ đồng),...

Tuy nhiên, hiện nay, các dự án nêu trên đều đang gặp khó khăn trong công tác đền bù, GPMB, kéo theo giải ngân vốn chậm so với kế hoạch, ảnh hưởng tiến độ chung. Ông Võ Chí Dũng, Trưởng ban Bồi thường, GPMB TP Thủ Đức (cũ) cho biết, địa phương đang giải ngân 6.267 tỷ đồng cho 70 dự án trong năm 2025. Riêng 21 dự án trọng điểm đã giải ngân hơn 12.585 tỷ đồng. Thế nhưng, tiến độ vẫn gặp khó khăn do vướng mắc về nhân sự và thủ tục hành chính, điển hình như dự án đường Vành đai 2, hiện còn hơn 130 hồ sơ chưa thể chi trả do chưa hoàn tất việc bổ nhiệm lãnh đạo ban và con dấu pháp lý.

Cùng chung tình cảnh, ông Nguyễn Hồng Thuận, Trưởng Ban Bồi thường, GPMB Quận 8 (cũ) cho hay, dự án cải tạo bờ Bắc kênh Đôi đã chi trả cho 1.010/1.503 trường hợp với tổng số tiền hơn 2.959 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại các vướng mắc trong công tác xác định điều kiện tái định cư đối với các trường hợp đất chưa hợp pháp hoặc đang tranh chấp.

Đối với các dự án chuẩn bị triển khai tình hình cũng không khá hơn. Hai dự án giao thông trọng điểm gồm Vành đai 4 (đoạn từ cầu Thủ Biên đến sông Sài Gòn) và dự án thành phần 1 GPMB cao tốc TP Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đều đang hết sức chậm trễ so với kế hoạch đề ra. Dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đã phê duyệt phương án bồi thường cho 480/1.616 trường hợp với số tiền 1.665 tỷ đồng nhưng hiện tại mới chỉ giải ngân được 1.000/8.000 tỷ đồng, đạt 12,5% kế hoạch vốn. Trong khi diện tích mặt bằng bàn giao cho dự án gần 98 ha, cũng chỉ đạt 28%. Còn đối với dự án đường Vành đai 4 đã phê duyệt phương án bồi thường cho 139/1.449 trường hợp với số tiền gần 672 tỷ đồng. Phần vốn bồi thường GPMB dự án này đã giải ngân được 690/7.300 tỷ đồng, đạt 9,5% so kế hoạch được giao.

Cần cơ chế phối hợp linh hoạt

Theo báo cáo từ các xã, phường có dự án đi qua, nguyên nhận chậm trễ được xác định do nhiều vướng mắc liên quan đến đo đạc và chênh lệch giá đất. Ngoài ra, những thay đổi sau khi sáp nhập, giải thể các đơn vị hành chính cũng khiến công tác GPMB bị gián đoạn. Để bảo đảm tiến độ và tránh gián đoạn trong quá trình bồi thường, các địa phương đề xuất UBND Thành phố Hồ Chí Minh sớm ban hành quy chế phối hợp giữa các cấp, nhất là với các dự án có liên quan đến nhiều đơn vị hành chính cấp xã.

Thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, công tác bồi thường, GPMB được đề xuất chuyển từ UBND cấp huyện sang UBND cấp xã. Bà Nguyễn Thị Bích Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Hồ Chí Minh cho rằng: UBND cấp xã cần tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ được giao, trong đó có một số công trình, dự án đang thực hiện dở dang phải xử lý chuyển tiếp. Với những tổ chức thực hiện định giá đất đã ký hợp đồng với cơ quan quản lý đất đai cấp huyện trước đây nhưng chưa có phương án giá đất được phê duyệt, kiến nghị cho phép UBND cấp xã được tiếp tục kế thừa, ký phụ lục hợp đồng với tổ chức thực hiện định giá đất sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Minh Thạnh yêu cầu các đơn vị sau khi ổn định công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, cần tập trung tối đa cho công tác bồi thường, GPMB, nỗ lực cao hơn nữa để bù lại thời gian tiến độ bị chững lại trong 2 tháng vừa qua. Giao Sở NN&MT phối hợp tham mưu ban hành hướng dẫn về công tác bồi thường, GPMB để các xã, phường thực hiện. Các xã, phường được giao đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động gắn với giải quyết hợp tình, hợp lý khiếu nại của người dân. Cùng với đó, các địa phương, sở, ban, ngành liên quan rà soát, tính toán phương án xây dựng, bố trí khu tái định cư, hoàn thành công tác thông báo thu hồi đất, đo đạc… trong thời gian sớm nhất.