Thông tin-kỳ vọng-thực tế là bộ ba tương quan có tính “biến hóa” rất cao trên TTCK. Nói đơn cử như thông tin nâng hạng ở bối cảnh cách đây một năm sẽ khác với sáu tháng trước và ngay tại thời điểm hiện nay. Những thông tin vài ngày qua liên quan đến việc TTCK Việt Nam đã đáp ứng những tiêu chí cuối cùng để hiện thực hóa mục tiêu này. Nghĩa là nâng hạng từ chỗ kỳ vọng xa, chuyển thành gần và đã sắp trở thành hiện thực. Câu hỏi khi nào nâng hạng sẽ được thay dần bằng cách đặt vấn đề “hậu nâng hạng”, diễn biến của TTCK sẽ ra sao, nhóm cổ phiếu (CP) nào được hưởng lợi…
Nhưng mọi việc sẽ không đơn giản như vậy, chẳng hạn như việc phân tích nhóm CP nào được hưởng lợi, được các quỹ nước ngoài tăng mua… không còn mới khi có nhiều bộ phận phân tích từ các công ty chứng khoán (CTCK) thực hiện. Lúc này cần mổ xẻ vấn đề, kỳ vọng về nâng hạng liệu đã phản ánh vào thị giá của các CP hay chưa? Nếu có thì còn tiếp tục hay không, còn nếu không thì liệu CP có thể “tăng bù” trong thời gian tới? Thử đưa ra một thí dụ thực tế: Trong vài tháng qua, một CP tăng giá nhờ vào kết quả kinh doanh tích cực. Hiện nay CP này lại được đánh giá là có thể trở thành mục tiêu mua vào của nhiều quỹ nếu thị trường nâng hạng. Vậy cơ hội tăng giá có xuất hiện nơi CP này hay không? NĐT có thể sử dụng công cụ phân tích kỹ thuật, tức hệ thống các loại biểu đồ, số liệu, có thể tiến hành đo lường cung - cầu cũng như phán đoán khả năng tăng giá của CP.
CP được kỳ vọng có lực cầu mạnh và tăng giá, nhưng cũng nên nhớ rằng, bên mua cũng sẽ tìm cách để có giá tốt nhất thay vì mua đuổi và đẩy giá CP tăng cao. Kỳ vọng CP được mua vào và tăng giá chỉ có tác dụng rõ ràng trong dài hạn vì CP được mua nhiều nghĩa là doanh nghiệp làm ăn hoặc được kỳ vọng làm ăn hiệu quả, về lâu dài khi điều này trở thành hiện thực thì lại thu hút thêm nhiều sức mua và kỳ vọng hơn. Lịch sử nhiều trường hợp kỳ vọng mua nhiều-tăng giá có thể đúng, cũng có thể sai và nên xem đây là một loại kỳ vọng có xác suất 50-50. Chẳng hạn, nếu quỹ kỳ vọng CP tăng giá 50-100% trong 5 năm thì việc hào phóng mua giá cao hơn hiện tại 5-10% cũng dễ hiểu. Nhưng sự hào phóng này còn lệ thuộc vào đặc điểm của từng quỹ và tất nhiên, NĐT chỉ có thể may mắn nếu phán đoán được CP nào sẽ rơi vào tầm ngắm và quỹ ngoại sẽ “vung tay”.
Và nhìn vào diễn biến của VN-Index trong 20 phiên gần nhất cũng sẽ thấy thị trường đang biến động ở vùng 1.600-1.700 điểm, nghĩa là thông tin nâng hạng đang có tác động nâng đỡ thị trường ở đỉnh mới. Và biến động có thể sẽ theo chiều hướng tích cực nếu những thông tin tích cực, mới mẻ hơn nữa liên quan tới nâng hạng lại xuất hiện.
