“Quả bom” nợ công
Việc “quả bom” nợ công chính thức vượt ngưỡng 38.000 tỷ USD cho thấy cột mốc đáng lo ngại, phản ánh tốc độ gia tăng nợ nhanh chóng chưa từng thấy trong lịch sử nước Mỹ ngoài thời kỳ đại dịch Covid-19. Theo số liệu của Bộ Tài chính Mỹ, chỉ trong vòng hai tháng kể từ khi tổng nợ đạt mức 37.000 tỷ USD vào tháng 8/2025, Mỹ tiếp tục vay thêm 1.000 tỷ USD. Bộ này cảnh báo tốc độ tăng nợ đã trở thành một xu hướng đáng báo động.
Thượng nghị sĩ Rand Paul, Chủ tịch Ủy ban An ninh nội địa của Thượng viện, tuyên bố rằng trong tám năm dưới thời hai đời Tổng thống Donald Trump và Joe Biden, cứ mỗi sáu tháng, nợ công của Mỹ lại tăng thêm 1.000 tỷ USD. Nhìn lại lịch sử gần đây, chỉ trong vòng chưa đầy hai năm, nợ công của Mỹ đã tăng thêm hơn 4.000 tỷ USD, với các cột mốc đáng chú ý: Tháng 1/2024 đạt 34.000 tỷ USD, tháng 7/2024 là 35.000 tỷ USD, tháng 11/2024 đạt 36.000 tỷ USD, tháng 8/2025 là 37.000 tỷ USD và tháng 10/2025 ở mức 38.000 tỷ USD. Theo Ủy ban Kinh tế hỗn hợp của Quốc hội Mỹ, nợ công quốc gia của Mỹ đang tăng với tốc độ trung bình 69.713,82 USD mỗi giây trong năm qua.
Giáo sư kinh tế Trường đại học Pennsylvania, cựu quan chức Bộ Tài chính dưới thời Tổng thống George W. Bush, ông Kent Smetters cảnh báo gánh nặng nợ công ngày càng lớn sẽ dẫn tới lạm phát cao, làm suy giảm nghiêm trọng sức mua của người dân Mỹ. Văn phòng Kiểm toán Chính phủ (GAO) chỉ ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng từ việc nợ công tăng cao, bao gồm chi phí vay mượn cao hơn cho các khoản như vay mua nhà hoặc mua xe, tiền lương thấp hơn do doanh nghiệp có ít vốn đầu tư, giá hàng hóa cùng dịch vụ tăng cao.
Chủ tịch Quỹ Peter G. Peterson, ông Michael Peterson cũng đưa ra nhận định, việc nợ công chạm mốc 38.000 tỷ USD ngay trong lúc chính phủ đóng cửa là dấu hiệu đáng lo ngại cho thấy các nhà lập pháp đã không thực hiện đúng trách nhiệm tài khóa cơ bản. Ông Peterson đặc biệt nhấn mạnh đến chi phí trả lãi - yếu tố đang tăng nhanh nhất trong ngân sách quốc gia. 10 năm qua, Mỹ đã chi 4.000 tỷ USD cho tiền lãi, nhưng trong 10 năm tới con số đó sẽ lên tới 14.000 tỷ USD. Chi phí lãi vay đang bao trùm lên những khoản đầu tư quan trọng, làm tổn hại đến tình hình tài chính của các gia đình.
Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Trump vẫn khẳng định các chính sách tài khóa mới đang giúp giảm chi tiêu chính phủ và thu hẹp mức thâm hụt ngân sách. Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, trong giai đoạn từ tháng 4-9/2025, thâm hụt tích lũy là 468 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ năm 2019. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cảnh báo, nếu không có biện pháp kiểm soát chi tiêu mạnh mẽ, Mỹ sẽ sớm phải đối mặt “quả bom” nợ công, đe dọa nghiêm trọng đến vị thế tài chính toàn cầu và niềm tin của các nhà đầu tư đối với đồng USD.
Bế tắc trong vấn đề ngân sách
Trong bối cảnh nợ công tăng cao, Thượng viện Mỹ lại vừa bác bỏ hai dự luật đến từ cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ nhằm chi trả lương cho công chức liên bang trong thời gian chính phủ đóng cửa. Dự luật do đảng Cộng hòa đề xuất, được gọi là “Đạo luật công bằng trong thời gian đóng cửa chính phủ”, nhằm bảo đảm tiền lương cho các nhóm công chức thiết yếu như kiểm soát viên không lưu, quân nhân và nhân viên tuần tra biên giới.
Tuy nhiên, dự luật này đã thất bại với tỷ lệ 54-45, không đạt được ngưỡng 60 phiếu ủng hộ cần thiết để thông qua. Trong khi đó, đảng Dân chủ cũng đưa ra một đề xuất thay thế có tên “Đạo luật công bằng thật sự trong thời gian chính phủ đóng cửa”, nhằm trả lương cho tất cả nhân viên và nhà thầu liên bang, nhưng Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã không xem xét đề xuất này.
Tình hình càng trở nên căng thẳng khi các thượng nghị sĩ Dân chủ đã lần thứ 12 bỏ phiếu không thông qua dự luật ngân sách tạm thời nhằm giúp chính phủ mở cửa trở lại. Đảng Dân chủ yêu cầu gia hạn các khoản trợ cấp sắp hết hạn trong Đạo luật chăm sóc giá cả phải chăng (ACA) và bãi bỏ các khoản cắt giảm bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp (Medicaid) để đổi lấy lá phiếu của họ đối với dự luật ngân sách tạm thời.
Cả hai phe đang trong tình trạng bế tắc khi Tổng thống Trump từ chối gặp các lãnh đạo đảng Dân chủ trong tuần qua, trong khi đảng Dân chủ bác bỏ yêu cầu của đảng Cộng hòa về việc mở lại chính phủ trước khi đàm phán về các khoản trợ cấp chăm sóc y tế.
