Nghe cũng lạ, không nhà dân sinh thì chẳng lẽ là công xưởng, là khu chế xuất ở những nơi nhỏ hẹp đó ư! Nhưng thực trạng phát triển nhà ở tại không ít địa bàn có thể khiến chúng ta giật mình nếu khảo sát kỹ và cung cấp rộng rãi những hình ảnh về vị trí, quy mô, đường đi lối lại…
Dư luận vốn đã nhiều lần ồn ào vì các nhà siêu mỏng, siêu méo dô ra ngoài mặt đường như một cách giữ mặt tiền hoặc tận dụng những mẩu đất “thừa thẹo”. Nay luồn sâu vào ngõ, ngách sẽ được chứng kiến muôn hình vạn trạng những là nhà “tí hon” - chỉ một khoảnh đất bé xíu cũng được xây nhà bê-tông kiên cố, thậm chí lên hẳn mấy tầng. Rồi những ngôi nhà hai bên mặt ngõ, ngách xây lấn ra từ tầng hai, gần như sát nhau, chỉ để hở một chút “rạch trời”, ở dưới vừa tối tăm, lại ngột ngạt. Thêm nhiều ô đất trong sâu được cắt, phân thành các khoảnh quá nhỏ, không vuông vắn, không đều nhau và hầu hết đều được kiên cố hóa. Vì thế nhìn khá xiêu vẹo, méo mó, khấp khểnh, thậm chí có nhà mặt tiền hẹp đến mức riêng cánh cửa đã gần hết…
Đây là thực tế xây dựng, phát triển nhà ở trên thị trường khi nhu cầu định cư tăng cao và các nguồn cung được đa dạng hóa, đa hình thức cung ứng để thỏa mãn các phân khúc khách hàng khác nhau. Nhiều khi diện tích, hình dáng, quy mô nhà là những lựa chọn trong đầu tư, giao dịch của người xây, của bên bán, bên mua. Nhưng nhìn rộng ra sẽ thấy rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn ở những khu nhà san sát, chật hẹp mà có khi hai xe máy đi còn chật đó. Những là đường dây các loại đan nhau lằng nhằng, là thiếu ánh sáng, là bất cập không nhỏ trong sinh hoạt, di chuyển, là sự khó khăn cho các lối thoát hiểm, cho khả năng phân tán con người và phương tiện khi chẳng may có các sự cố cháy, nổ hay mưa ngập, úng lụt xảy ra; thậm chí cả những xung đột không mong muốn khác từ phía con người. Với các không gian như thế, xe cứu hỏa đương nhiên đã không vào được, mà sẽ cản trở rất nhiều cho việc dẫn ống, dòng dây, việc đưa các thiết bị cứu nạn, cứu hộ vào, hay xe cấp cứu và các phương tiện vận chuyển, ứng cứu cần thiết.
Từ tâm lý người dân thì có thể coi là bình thường, quen mắt hay buộc phải chấp nhận. Nhưng từ góc độ quản trị xã hội, từ vai trò quản lý địa bàn của các cấp chính quyền cơ sở và cơ quan chức năng địa phương, thì các khu dân cư nhà chật, lối hẹp, đông người tập trung đó tiềm ẩn thường xuyên và lâu dài các nguy cơ xảy ra sự cố, tai nạn gây thương tích, thiệt hại tài sản, vật chất.
Trong khi hình như chưa có những giải pháp hiệu quả về giãn dân, điều chỉnh lại về không gian và công trình cư trú, điều chỉnh hay xây dựng lại quy hoạch cho các khu dân cư đang còn nhiều bất cập, hoặc khuyến cáo về các nguy cơ không mong muốn có thể xảy ra, thì vẫn mọc lên nữa những ngôi nhà chật, kín, chen chúc trong những đường đi lối lại ngoằn ngoèo.
