Mấy ngày nay, gia đình ông Thạch Tha Ni, 41 tuổi ngụ ấp Ba Se B (xã Song Lộc, tỉnh Vĩnh Long) đã chuẩn bị đủ lễ vật cho lễ cúng trăng - Ok Om Bok ngay đêm rằm tháng 10 âm lịch.
Ông Ni cho biết: “Lễ vật để được gia đình chuẩn bị gồm: cốm dẹp, chuối, trái cây, khoai lang, khoai môn, dừa tươi... Trong đó, cốm dẹp là lễ vật quan trọng nhất không thể thiếu được làm từ gạo nếp mới để dâng lên thần mặt trăng. Đồng thời, có 2 cây mía còn nguyên ngọn đặt ở hai bên và dây trầu, cau”.
Năm nay, ông Thạch Tha Ni mời hai vị trưởng lão uy tín là ông Thạch Hưng và Thạch Sa Mi đến hành lễ trong không khí trang nghiêm có sự chứng kiến của nhiều bà con chung quanh, du khách đến tham quan. Bàn cúng kèm theo lễ vật cũng bày biện ngay trong sân dưới ánh trăng sáng của đêm rằm.
Ông Thạch Sa Mi, 71 tuổi là người có kinh nghiệm, uy tín trong cộng đồng về các nghi thức cúng bái trong mỗi dịp lễ của đồng bào Khmer.
Ông Mi cho biết, lễ cúng trăng dịp Ok Om Bok không chỉ là nghi lễ tâm linh thể hiện lòng biết ơn vị thần mặt trăng trong tín ngưỡng của đồng bào Khmer mà là dịp để gắn kết tình làng nghĩa xóm, bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào Khmer.
Trong đó, nghi thức được diễn ra trang trọng trong đêm rằng tháng 10 âm lịch gồm các phần như: đọc kinh cầu phúc, thả đèn xuống sông, nghi thức đút cốm dẹp cho trẻ em, người thân kèm theo lời cầu nguyện gửi đến thần mặt trăng.
Theo ông Thạch Hưng, ngụ ấp Ba Se B (xã Song Lộc) lễ vật cúng trăng được bày biện với nhiều ý nghĩa tượng trưng sâu sắc. Trên bàn cúng, hai cây mía được dựng hai bên, tượng trưng cho cánh cổng nhìn thấu lên mặt trăng là nơi con người gửi gắm lòng thành kính. Nối giữa hai cây mía là một sợi trầu với 12 lá tượng trưng cho 12 tháng trong năm, trên dây trầu có treo 7 quả cao hình con ong bầu tượng trưng cho 7 ngày trong tuần thể hiện ước nguyện cho năm mới may mắn, bình an.
Các lễ vật dâng trăng chủ yếu là sản vật do người dân địa phương làm ra. Trong đó, quan trọng nhất là cốm dẹp là món ăn đặc sản được chế biến từ gạo nếp mới, biểu trưng cho sự no đủ, sung túc của đồng bào Khmer.
Sau phần cúng, không khí lễ hội càng trở nên rộn ràng, vui tươi hơn khi dàn nhạc ngũ âm cất lên với những giai điệu quen thuộc. Mọi người cùng nhau ca hát, nhảy múa tạo nên bức tranh sinh động, đậm đà bản sắc của người Khmer đất Vĩnh Long.
Lễ hội Ok Om Bok được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2014. Năm nay, tỉnh Vĩnh Long tổ chức Tuần lễ văn hóa, du lịch gắn với Lễ hội Ok Om Bok từ ngày 30/10 đến 5/11 với chủ đề “Khám phá và trải nghiệm di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội Ok Om Bok”. Trong đó, có các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, du lịch phong phú như: trình diễn nhạc cụ, trang phục truyền thống dân tộc Khmer; trưng bày bánh dân gian Nam Bộ; đêm hội Ok Om Bok, đua ghe ngo…
