Lập vùng phát thải thấp bảo vệ “trái tim” biển, đảo Thành phố Hồ Chí Minh

Để nhanh chóng hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ người dân địa phương cũng như thu hút khách du lịch thập phương và phát triển kinh tế-xã hội bền vững, chính quyền thành phố đã và đang có nhiều chính sách ưu tiên phát triển giao thông “không khói”, chú trọng giao thông xanh, giảm phát thải.

Chú trọng giao thông xanh

Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đơn vị vừa kiến nghị Ủy ban nhân dân thành phố mở 6 tuyến xe buýt chạy bằng điện hoạt động tại đặc khu Côn Đảo.

Theo ông Lê Hoàn, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng (Sở Xây dựng Thành phố), việc mở mới các tuyến xe buýt điện hoạt động trên địa bàn đặc khu Côn Đảo nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân sinh sống tại đây và du khách khi ghé thăm đảo. Việc trang bị phương tiện chuyên chở thân thiện với môi trường còn khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng thay cho phương tiện cá nhân, bảo đảm dịch vụ công ích thiết yếu, thúc đẩy giao thông xanh giảm khí thải và đóng góp vào mục tiêu xây dựng Côn Đảo là khu du lịch quốc gia.

Hành trình hoạt động của các tuyến buýt điện bảo đảm đáp ứng được nhu cầu đi lại, giao thương của người dân địa phương có nhu cầu di chuyển từ các khu dân cư Tây Bắc, khu dân cư phía đông nam, các trường học, Trung tâm y tế dân quân y, khu chung cư công vụ, các khu lưu trú, khách sạn và các địa điểm danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử trên địa bàn đặc khu.

Trước mắt, Trung tâm dự kiến sẽ phối hợp với nhà đầu tư đưa tuyến xe buýt điện số hiệu 173 (Trung tâm huyện Côn Đảo-Cỏ Ống) đi vào hoạt động với cự ly 17,1km. Trong đó điểm đầu tuyến là chợ Côn Đảo, điểm cuối tuyến là sân bay Côn Đảo.

Sau đó, Thành phố sẽ khai thác thêm các tuyến còn lại có lộ trình đi qua các trục đường trung tâm Côn Đảo như tuyến 174 lộ trình là Trung tâm Côn Đảo-cảng Bến Đầm; tuyến 178 kết nối các địa điểm danh lam, thắng cảnh du lịch...

Anh Hiếu Thành, làm nghề hướng dẫn viên một công ty du lịch nội địa nhận xét: “Côn Đảo là thiên đường với nhiều du khách vì nơi đây có hệ sinh thái trong lành, bãi biển xanh và sạch nên chúng ta cần phải chung tay gìn giữ cảnh quan. Do đó, việc đầu tư phát triển các dịch vụ và cơ sở hạ tầng cần bảo đảm yếu tố bảo tồn, không ô nhiễm môi trường, nhất là giảm phát thải từ phương tiện giao thông”.

Ngoài ra, Sở Xây dựng đã lên phương án lắp đặt trụ sạc tại công viên Nguyễn Đức Thuận và Bãi xe Cổng sau Nghĩa trang Hàng Dương (các vị trí đỗ xe buýt đã được Ủy ban nhân dân đặc khu thống nhất) để đáp ứng năng lượng điện cho các tuyến xe buýt tại đặc khu đi vào khai thác vận hành.

Theo thống kê, hiện Côn Đảo có hơn 95% xe cơ giới sử dụng nhiên liệu hóa thạch; cơ sở hạ tầng vận tải hành khách công cộng không đáng kể, giao thông phi cơ giới gần như vắng bóng do đó, việc Thành phố quan tâm đầu tư phát triển hệ thống giao thông xanh là hoàn toàn hợp lý.

Tương tự như Côn Đảo, Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng Thành phố Hồ Chí Minh cũng có kế hoạch khai thác và đưa vào vận hành 7 tuyến xe buýt xanh tại Cần Giờ chạy bằng năng lượng điện, kết hợp tái cấu trúc mạng lưới xe buýt hiện hữu, phát triển xe buýt năng lượng sạch. Ngoài ra, Thành phố Hồ Chí Minh cũng có kế hoạch lập vùng phát thải thấp ở khu vực trung tâm và Cần Giờ từ năm 2026.

Theo đó, khu vực phát thải thải thấp tại huyện Cần Giờ, với tuyến đường Rừng Sác sẽ hạn chế xe xăng, dầu không đạt tiêu chuẩn. Đồng thời hạn chế hoặc cấm hoạt động của nhóm xe phát thải cao, thí dụ như: xe tải chiếm khoảng 40% tổng phát thải, xe máy không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2, xe ô-tô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4. Sau đó mở rộng vùng hạn chế phát thải đến các xã: Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ và Thạnh An.

Đầu tháng 6/2025, Thành phố Hồ Chí Minh cũng ban hành chương trình hành động "Vì một Cần Giờ xanh". Đây cũng là khu vực được lựa chọn thực hiện vùng phát thải thấp của thành phố.

Theo đó, mục tiêu trong 5 năm tới, Cần Giờ trở thành địa phương kiểu mẫu của một đô thị xanh và Net Zero, một hình mẫu phát triển kinh tế biển xanh, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và bảo vệ môi trường.

Ông Hồ Văn Bình, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Cần Giờ cho biết: địa bàn Cần Giờ có hơn 70.000 dân, khoảng 33.000 xe máy và gần 1.000 ô-tô. Do đó Cần Giờ sẽ được đầu tư năng lượng sạch, xúc tiến chuyển đổi 100% xe xăng sang điện, ưu tiên phương tiện giao thông công cộng sử dụng nhiên liệu sạch...

Ông Bình cho rằng, Thành phố cần có chính sách hỗ trợ 100% phương tiện mới cho nhóm yếu thế, đồng thời gắn với đào tạo nghề, chuyển đổi sinh kế để người dân có thêm cơ hội việc làm bền vững trong nền kinh tế xanh.

Phát huy đặc thù về sinh thái

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Hòa An, việc chọn Cần Giờ và Côn Đảo thí điểm “chuyển đổi xanh” xuất phát từ đặc thù sinh thái nhạy cảm, dễ kiểm soát và lượng phương tiện chưa quá lớn. Do đó, Thành phố cần có khung chính sách rõ ràng, lộ trình cụ thể để người dân và doanh nghiệp chuẩn bị.

Thạc sĩ Lê Thanh Hải, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, việc phân vùng vùng phát thải thấp tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có nhiều thuận lợi hơn so với Hà Nội bởi 2 vùng Cần Giờ và Côn Đảo nằm tách biệt, là những địa bàn độc lập. Việc xác định vùng phát thải thấp là giải pháp hiệu quả nhằm giảm phát thải từ phương tiện giao thông, đã được nhiều thành phố trên thế giới áp dụng thành công.

Các chuyên gia đô thị cũng cho rằng, để Cần Giờ và Côn Đảo thực sự trở thành mô hình đô thị “không khói” cần đầu tư mạnh cho lưới điện và năng lượng tái tạo. Trong đó Cần Giờ, Côn Đảo cần tập trung phát triển điện mặt trời áp mái, điện gió, đó cũng là điều kiện thuận lợi nhằm bảo đảm nguồn điện ổn định, sạch và giá hợp lý cung cấp trở lại cho xe buýt vận hành.

Đây chính là tiền đề giúp Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng các chương trình, kế hoạch chuyển đổi phương tiện giao thông vận tải từ sử dụng năng lượng hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, thực hiện mục tiêu phát triển giao thông xanh, thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, phù hợp đặc thù sinh thái tại Cần Giờ và Côn Đảo.