Đề án di dời hơn 2.500 tàu thuyền về cảng cá Tam Quan là minh chứng rõ nét cho cách làm "nghĩ sâu, làm lớn", tư duy tiên phong của lãnh đạo địa phương trong phát triển kinh tế biển bền vững, gắn phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh, quốc phòng, môi trường và hội nhập quốc tế.
Tầm nhìn chuyển mình chiến lược từ bờ biển
Trong hành trình vươn lên, xác lập vị thế một cực tăng trưởng năng động của vùng, tỉnh Gia Lai đã xác định trọng tâm phát triển kinh tế biển như một hướng đi đột phá. "Tăng trưởng GRDP với tốc độ 10-10,5% mỗi năm trong 5 năm tới không đơn thuần là tham vọng, mà là mục tiêu được hoạch định rõ bằng chiến lược và hành động cụ thể", Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh.
Một trong những nội dung trọng điểm là việc tỉnh quyết định di dời 2.561 tàu cá từ các cảng hiện hữu về neo đậu tại cảng cá Tam Quan (phường Hoài Nhơn Bắc). Theo đó, 469 tàu sẽ được rút khỏi cảng cá Quy Nhơn, 2.092 tàu rời cảng cá Đề Gi để tập trung về Tam Quan, nơi đang được quy hoạch đồng bộ thành trung tâm hậu cần nghề cá hiện đại cấp vùng.
Đây không chỉ là giải pháp di dời mang tính hạ tầng nhằm giảm tải và chỉnh trang đô thị biển, mà còn mở ra không gian phát triển mới cho tỉnh. Đặc biệt, nó cho thấy các lãnh đạo địa phương đang tư duy mạch lạc trong thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045.
Theo đồng chí Phạm Anh Tuấn, để đáp ứng yêu cầu tiếp nhận và phục vụ số lượng tàu thuyền lớn, đồng thời bảo đảm sinh kế, an toàn, an sinh cho cư dân ven biển, tỉnh dự kiến mở rộng quy mô cảng cá Tam Quan và khu neo đậu tránh trú bão với diện tích thêm gần 95ha, xây dựng khu tái định cư mới khoảng 30ha cho người dân bị ảnh hưởng.
"Đây là nhiệm vụ mang tính chất nền tảng để Gia Lai kiến tạo môi trường phát triển bền vững cho ngành thủy sản, giảm cường lực khai thác, tiến tới nâng cao giá trị chuỗi sản xuất gắn chế biến-tiêu thụ-xuất khẩu. Tỉnh đã và đang đề xuất Chính phủ bổ sung quy hoạch và phân bổ nguồn vốn đầu tư cho giai đoạn này”, đồng chí Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh.
Tâm điểm mới của nghề cá Gia Lai
Thực tế ghi nhận, cảng cá Tam Quan hiện nay có quy mô 75,1 ha với năng lực xếp dỡ hàng hóa đạt khoảng 40.000 tấn mỗi năm và tiếp nhận hơn 20.000 lượt tàu cập cảng.
Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai Cao Thanh Thương, đội tàu đánh bắt xa bờ của tỉnh hiện đã lên tới hơn 5.700 tàu, với sản lượng đánh bắt năm 2024 ước tính đạt khoảng 281.200 tấn. Đáng chú ý, có tới hơn 1.400 tàu chuyên đánh bắt cá ngừ đại dương, trở thành lực lượng khai thác cá ngừ lớn nhất cả nước.
"Đây là lực lượng mũi nhọn không chỉ giúp Gia Lai duy trì sản lượng khai thác ổn định, mà còn ghi dấu ấn quan trọng của địa phương trên bản đồ thủy sản xuất khẩu", đồng chí Cao Thanh Thương cho biết.
Ngoài cảng cá Tam Quan, tỉnh còn sở hữu hai cảng cá loại II là cảng cá Quy Nhơn và cảng cá Đề Gi, cùng ba cảng cá loại III (Nhơn Châu, Nhơn Lý, Tân Phụng). Với lượng tàu quá lớn và điều kiện hạ tầng chưa đồng đều, việc tập trung nguồn lực để hiện đại hóa cảng cá Tam Quan là bước đi cần thiết, đúng hướng.
Đi liền với cảng cá, tỉnh cũng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng với tổng kinh phí 245 tỷ đồng, giúp hàng nghìn tàu thuyền có nơi trú bão an toàn, đồng thời ổn định đời sống cho cộng đồng ngư dân ven biển. Việc quy hoạch thành trung tâm nghề cá lớn sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho ngư dân, vừa có nơi neo đậu ổn định, vừa thuận tiện cho việc bán hải sản, tiếp nhiên liệu, dịch vụ hậu cần.
Khơi thông động lực, định hình tương lai biển Gia Lai
Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai Thái Đại Ngọc trong chuyến khảo sát thực địa vừa qua đã khẳng định phương châm cốt lõi của đề án di dời là “nghĩ sâu, làm lớn”. Đây không đơn giản là sắp xếp lại không gian nghề cá, mà phải gắn với các quy hoạch phát triển đô thị ven biển, cải thiện hạ tầng giao thông, kết nối cảng-nhà máy chế biến-chuỗi tiêu thụ và cả du lịch-dịch vụ biển. “Đây là cách để Gia Lai mở rộng không gian kinh tế, đồng thời khẳng định vị thế, bản lĩnh và tầm nhìn chiến lược của tỉnh trong giai đoạn phát triển mới”, đồng chí Thái Đại Ngọc nhấn mạnh.
Lãnh đạo tỉnh Gia Lai cũng chỉ đạo khẩn trương hoàn thiện quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, cụ thể hóa bằng lộ trình phát triển từng giai đoạn. Trong quá trình đó, các yếu tố bảo vệ môi trường, quốc phòng-an ninh vùng biển, chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề cho ngư dân cũng phải được lồng ghép đầy đủ.
Gắn với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nghề cá, tăng cường kiểm soát hoạt động trên biển, thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo, kế hoạch của Trung ương về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Đây là điều kiện tiên quyết không chỉ để duy trì nghề cá bền vững mà còn giúp tỉnh hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai cũng đặc biệt nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế biển phải đặt đúng vị thế trong chiến lược tổng thể, vừa góp phần hoàn thiện hạ tầng, vừa nâng cao chất lượng đời sống người dân, chính là cách thể hiện bản lĩnh của một địa phương dám nghĩ, dám làm và biết nhìn xa”.
Chỉ trong vài năm tới, khi đề án di dời tàu thuyền hoàn thành và cảng cá Tam Quan trở thành trung tâm hậu cần nghề cá cấp vùng, Gia Lai sẽ như một biểu tượng, vươn ra biển lớn bằng tinh thần tiên phong và khát vọng phát triển mạnh mẽ.
Với nền tảng ngành thủy sản đang ngày càng khẳng định được vai trò trong cơ cấu kinh tế, cùng hướng đi bài bản, tỉnh Gia Lai đang từng bước hiện thực hóa tầm nhìn về tăng trưởng GRDP hai con số. Đây cũng đồng thời là bước tiến quan trọng để triển khai thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, góp phần tạo dựng một Gia Lai phát triển bền vững và hiện đại trong tương lai gần.
