Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung có diện tích hơn 23.000 ha rừng đặc dụng, hệ sinh thái rừng đa tầng, đa tán, phong phú về loài. Nhờ vậy, rừng nơi đây không chỉ giữ được đa dạng sinh học mà còn điều hòa khí hậu một cách tự nhiên. Nhờ hệ thống rừng dày đặc, các con suối như Đắk Prí, Đắk N’Tao luôn có dòng chảy quanh năm, bảo đảm nguồn nước ổn định cho sản xuất và sinh hoạt của cộng đồng. Rừng tự nhiên hấp thụ hàng chục tấn CO2 mỗi năm, điều hòa khí hậu, duy trì sự sống và cân bằng hệ sinh thái.
Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung chính là “bể chứa carbon”, “bình điều hòa khí hậu” khổng lồ, đóng vai trò quan trọng trong lộ trình Net Zero của cả nước… Thời gian qua, Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên này đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm bảo vệ diện tích rừng hiện có và phát triển rừng ở vùng đệm. Đơn vị chú trọng củng cố lực lượng tại chỗ, tăng cường trạm bảo vệ rừng tại khu vực trọng điểm, nơi có nguy cơ cao xảy ra vi phạm.
Công tác tuần tra, chốt chặn được duy trì thường xuyên. Đơn vị cử nhiều tổ công tác cắm chốt dài ngày để ngăn chặn kịp thời hành vi phá rừng, khai thác gỗ trái phép. Cùng với việc tăng cường nguồn nhân lực, đơn vị chủ động ứng dụng công nghệ hiện đại hỗ trợ công tác quản lý bảo vệ rừng như: Phần mềm SMART quản lý dữ liệu tuần tra, hệ thống cảnh báo cháy rừng, bản đồ số WebGIS, MapInfo, máy bay không người lái (drone) giám sát từ xa… Sự kết hợp giữa nguồn nhân lực, phương pháp quản lý và công nghệ số giúp việc quản lý rừng minh bạch, nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Không dừng lại ở công tác bảo vệ, Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung tích cực trồng rừng, tái sinh rừng, giao khoán rừng cho cộng đồng vùng đệm. Đến nay, đơn vị đã trồng hơn 100 ha rừng thay thế trên đất trống, với các loài cây bản địa như: sao đen, bời lời, thông ba lá. Đơn vị đã khoanh vùng xúc tiến tái sinh tự nhiên gần 180 ha đất trống, triển khai trồng hơn 1.000 cây phân tán tại các xã vùng đệm, khoán bảo vệ rừng cho gần 200 hộ dân vùng đệm, với diện tích gần 3.000 ha.
Cách làm này vừa giúp người dân có thêm thu nhập ổn định, vừa gắn trách nhiệm bảo vệ rừng với quyền lợi kinh tế, tạo sinh kế bền vững và giảm áp lực khai thác rừng trái phép… Nhờ vậy, độ che phủ rừng của Khu Bảo tồn thiên nhiên này không ngừng nâng cao, khả năng hấp thụ các-bon ngày càng tăng mạnh. Phó Giám đốc Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung Phạm Trọng Thủy cho biết: “Công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng luôn được đơn vị xác định là then chốt, mỗi diện tích rừng được giữ vững, mỗi héc-ta rừng được phục hồi chính là đóng góp vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0, trong lộ trình đạt Net Zero vào năm 2050 của quốc gia.
Chúng tôi coi đây không chỉ là nhiệm vụ quản lý bảo tồn, mà còn là trách nhiệm với cộng đồng và thế hệ mai sau...”. Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung là một trong những đơn vị đi đầu triển khai các đề án nghiên cứu, điều tra tài nguyên rừng. Năm 2022, đơn vị thực hiện đề án điều tra, đánh giá đa dạng thực vật, cung cấp cơ sở dữ liệu phong phú cho công tác quản lý, bảo tồn các loài nguy cấp, quý hiếm. Trong năm 2024 vừa qua, đơn vị tiếp tục triển khai đề án điều tra, đánh giá đa dạng hệ động vật rừng, góp phần hoàn thiện cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học.
Những kết quả nghiên cứu từ các đề án là cơ sở khoa học giúp bảo tồn các loài quý hiếm, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trữ lượng carbon rừng, giúp Ban quản lý Khu Bảo tồn có thể tham gia thị trường carbon - hướng đi mới giúp tăng nguồn lực tài chính cho bảo tồn và đóng góp trực tiếp vào mục tiêu Net Zero. Đối với công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, hằng năm đơn vị đều chủ động xây dựng phương án, thành lập ban chỉ huy và ban hành quy chế hoạt động với các hạng mục như: Giảm vật liệu cháy ở rừng trồng; mua sắm trang bị thiết bị phòng cháy, chữa cháy rừng; tăng cường tuần tra, trực gác lửa phòng cháy rừng trong mùa khô.
Ngoài ra, công tác tuyên truyền được đẩy mạnh với nhiều hình thức nhằm tạo sự đồng thuận của cộng đồng. Ông Y Quyên, hộ dân vùng đệm xã Quảng Phú cho biết, thời gian qua, Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung triển khai nhiều giải pháp trong công tác quản lý, cho nên rừng được bảo vệ ngày càng tốt. Diện tích rừng và độ che phủ tăng hằng năm, góp phần điều hòa khí hậu mát mẻ. Đáng chú ý, hệ thống nguồn nước tại các suối không còn khô cạn vào mùa khô như trước, cộng đồng dân cư vùng đệm có nguồn nước tưới ổn định cho sản xuất nông nghiệp. “Nếu như trước đây vẫn còn tình trạng khai thác gỗ lén lút, đốt nương làm rẫy, săn bắt động vật trái phép… thì nay những hành vi này đã chấm dứt. Người dân chúng tôi hiểu rằng, giữ rừng là giữ nước, giữ sự sống cho chính mình”, ông Y Quyên cho biết.
Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ đầu năm 2025 đến nay, diện tích rừng do Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung quản lý không xảy ra tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng, hay hành vi vi phạm nghiêm trọng nào. Phó Giám đốc Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung Phạm Trọng Thủy cho biết, hành trình Net Zero là mục tiêu đầy thách thức nhưng đơn vị xem đây là cơ hội cùng cả nước hướng tới phát triển bền vững.
Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung không chỉ xanh trên đại ngàn, mà còn mãi xanh trong niềm tin của cộng đồng và quyết tâm của những người giữ rừng. Trong thời gian tới, đơn vị đặt mục tiêu tiếp tục xã hội hóa công tác bảo vệ rừng, gắn kết chặt chẽ hơn với cộng đồng vùng đệm. Các nghiên cứu khoa học sẽ được mở rộng, nhất là giám sát trữ lượng carbon rừng và từng bước tham gia thị trường carbon. Đơn vị sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số, kết nối dữ liệu với hệ thống giám sát quốc gia, giúp quản lý minh bạch và đồng bộ. Công tác tuyên truyền sẽ được đa dạng hóa, chú trọng xây dựng tài liệu với ngôn ngữ phù hợp cho đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng đệm để đưa Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung trở thành “lá phổi xanh” của Tây Nguyên, góp phần cùng cả nước đạt mục tiêu Net Zero.
