Mới đây, một video của một người phụ nữ được chia sẻ nhiều trên mạng, lý giải sốt là phản ứng có lợi của cơ thể, khi sốt có nghĩa là nhiệt độ cơ thể tăng lên tạo điều kiện bất lợi cho quá trình nhân lên của virus và vi khuẩn. Video thu hút hàng nghìn lượt xem, bình luận.
Theo giải thích của người này, cơn sốt ức chế tốc độ sinh sôi, nảy nở của tác nhân gây bệnh. Đồng thời nhiệt độ cao cũng giúp kích thích hoạt bạch cầu cùng các tế bào miễn dịch khác tham gia vào quá trình "truy đuổi" tác nhân gây bệnh.
Người này cho rằng việc hạ sốt sẽ giống như việc dội nước lạnh khiến cho virus , vi khuẩn không được tiêu diệt bằng nhiệt độ cơ thể tự nhiên mà ngày càng sinh sôi, nảy nở. Điều này khiến hệ miễn dịch không còn hoạt động để chống lại các tế bào gây hại.
Vì thế, thay vì sử dụng thuốc, người này cho rằng, khi con sốt, mình không làm gì cả, sẽ quan sát và chăm sóc các con; quan trọng là chăm sóc tốt, và "đừng để con sốt" mà cần bổ sung các loại vitamin, bổ sung dinh dưỡng, men lợi khuẩn… hằng ngày.
Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo việc hiểu sai cơ chế sốt và tự ý bỏ qua thuốc hạ sốt có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng đặc biệt ở trẻ nhỏ, nhóm dễ bị tổn thương nhất.
Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết-Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, việc khẳng định "không cần uống thuốc hạ sốt" là phát ngôn vô trách nhiệm nếu không nói rõ điều kiện cụ thể.
"Câu nói ‘không cần uống thuốc’ chỉ đúng trong một số rất ít trường hợp, như trẻ sốt nhẹ dưới 38,5 độ C, vẫn tỉnh táo, ăn uống bình thường. Còn với phần lớn cha mẹ, không đủ chuyên môn để đánh giá mức độ sốt hay nhận biết dấu hiệu nguy hiểm, việc bỏ qua thuốc hạ sốt có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng nguy kịch", bác sĩ Tuấn khẳng định.
Sốt cao kéo dài có thể gây co giật, mất nước, rối loạn tri giác, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Vì vậy phát ngôn chung chung về "không cần uống thuốc" là cực kỳ nguy hiểm.
Bác sĩ Tuấn cũng cho hay nhiều người lầm tưởng sốt cao chỉ đơn thuần là dấu hiệu hệ miễn dịch hoạt động. Thực tế khi thân nhiệt vượt 39-40 độ C, chuyển hóa cơ thể tăng mạnh, tim và phổi phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến mất nước, kiệt sức. Nếu không kiểm soát tốt, sốt cao có thể gây biến chứng nguy hiểm.
"Một cơn sốt cao kéo dài không được kiểm soát có thể làm mệt, lừ đừ, giảm ăn uống, dẫn đến mất nước, rối loạn điện giải, suy kiệt, và khiến bác sĩ khó đánh giá lâm sàng do bệnh nhân quá kích thích. Hạ sốt giúp theo dõi tiến triển bệnh chính xác hơn, thí dụ, trẻ sốt cao mà sau khi hạ sốt vẫn lừ đừ thì cần nghĩ tới nhiễm trùng nặng", bác sĩ Tuấn cho hay.
Theo khuyến cáo của American Academy of Pediatrics (AAP), thuốc hạ sốt như paracetamol (acetaminophen) hoặc ibuprofen được sử dụng để giúp trẻ dễ chịu hơn, cải thiện ăn uống, ngủ nghỉ và hỗ trợ quá trình hồi phục.
Thuốc hạ sốt không tiêu diệt virus, nhưng giúp trẻ giảm khó chịu, từ đó cơ thể có điều kiện hồi phục nhanh hơn. Không có bất cứ khuyến cáo y học chính thống nào ủng hộ việc nhịn thuốc để sốt cho khỏe.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, sốt cao là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang mắc bệnh, thường gặp trong các tình trạng như cảm nhiệt, viêm đường hô hấp hoặc các bệnh cấp tính khác.
Khi trẻ bị sốt, cha mẹ nên: Cho trẻ nằm ở nơi thoáng khí, hạn chế người vây quanh; đo nhiệt độ đúng cách (nách hoặc hậu môn), cộng thêm 0,3-0,4 độ C để ra thân nhiệt thực tế. Nếu sốt dưới 38 độ C, cha mẹ chỉ cần cởi bớt quần áo, theo dõi sát.
Nếu sốt từ 38-38,5 độ C, gia đình áp dụng chườm mát, lau người bằng khăn ấm, tiếp tục theo dõi.
Nếu sốt ≥ 38,5 độ C, sử dụng dùng thuốc hạ sốt (paracetamol) đúng liều theo cân nặng, có thể dùng đường uống hoặc viên đạn qua hậu môn nếu trẻ buồn nôn; cho trẻ uống nhiều nước hoặc bú mẹ nhiều hơn.
Gia đình cần đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu sốt kéo dài hoặc có biểu hiện bất thường như co giật, li bì, khó thở, bỏ ăn; tuyệt đối tránh đắp chăn ấm, mặc nhiều lớp quần áo, dùng nước đá chườm, xát chanh, đánh gió, hoặc tự ý phối hợp nhiều loại thuốc hạ sốt vì có thể dẫn đến ngộ độc.
Các chuyên gia cho hay hiện tượng sốt đúng là một phần phản ứng miễn dịch, nhưng không phải vì thế mà người chăm sóc có thể bỏ mặc trẻ "tự chịu đựng". Cơ thể không phải lúc nào cũng đủ khả năng tự điều hòa, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Các phụ huynh cần phân biệt giữa sốt nhẹ có thể theo dõi và sốt cao cần can thiệp y tế.
Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh, người bệnh không phải máy móc để “tự điều chỉnh” nhiệt độ mà không cần hỗ trợ. Nếu cơ chế điều hòa nhiệt thất bại, nhiệt độ lên đến 40-41 độ C có thể gây rối loạn protein tế bào và co giật ở trẻ nhỏ.
"Dược lý học không dạy chúng ta “uống thuốc vô tội vạ”, nhưng cũng không dạy “bỏ mặc triệu chứng”. Bác sĩ phải là người biết khi nào nên dùng thuốc, không phải cực đoan hóa việc không dùng", bác sĩ Tuấn cho hay.
