Giữa tháng 10 vừa qua, Vườn trường tuần hoàn tại Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên, phường Yên Hòa (Hà Nội) đã chính thức đi vào hoạt động. Ngay trong khuôn viên trường học giữa đô thị, một góc vườn trồng hàng trăm loại rau, hoa phong phú, tạo nên khoảng xanh thú vị cho học sinh của nhà trường.
Tại đây, các bạn nhỏ dễ dàng quan sát được những loại cây gần gũi với bữa ăn hằng ngày như: rau muống, rau lang, cải xoong, vô số loại rau gia vị; nhiều cây hoa gần gũi như mắt ngọc, thiên điểu, cúc… Không gian vườn trường được thiết kế mở theo hướng tuần hoàn, kết nối với không gian khác của trường.
Thủy Tiên, nữ sinh của Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên, chia sẻ cảm xúc hào hứng khi đứng ở góc nhỏ này: “Mảnh vườn giúp các bạn học sinh như em có cảm giác gần với thiên nhiên hơn, góp phần làm đẹp cho trường em. Tại đây, em nhìn thấy nhiều loại cây quen thuộc với mình như rau ngót, sả, ớt, đậu biếc…”.
Chị Dương Thu Hằng, cán bộ chương trình “Thực phẩm an lành cho thành phố” của Tổ chức Rikolto tại Việt Nam, cho biết, đây là một hoạt động ý nghĩa nằm trong dự án thí điểm “Thực phẩm bổ dưỡng học đường” thực hiện tại Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên giai đoạn 2025-2026. Vườn trường là một nơi trải nghiệm, học tập về dinh dưỡng và sức khỏe thực tế và độc đáo. Mô hình này được xây dựng theo nguyên tắc tuần hoàn khép kín, biến rác hữu cơ thành nguồn phân bón tự nhiên, giúp các em học sinh trực tiếp tìm hiểu và thực hành canh tác hữu cơ hoàn toàn không hóa chất.
Trước đó, dự án “Thực phẩm bổ dưỡng học đường” đã được triển khai tại bốn trường trung học cơ sở của Hà Nội là Nam Trung Yên, Yên Hòa, Trương Công Giai và Nghĩa Tân, do Trung tâm Phát triển sáng kiến cộng đồng và môi trường (C&E) thực hiện với sự tài trợ của tổ chức Rikolto. Dự án hướng tới việc tăng cường các hoạt động về thực phẩm lành mạnh, an toàn và bổ dưỡng học đường, với sự tham gia của học sinh, giáo viên, phụ huynh, bếp ăn và các công ty cung cấp thực phẩm cho trường học.
Vườn trường là một nơi trải nghiệm, học tập về dinh dưỡng và sức khỏe thực tế và độc đáo. Mô hình này được xây dựng theo nguyên tắc tuần hoàn khép kín, biến rác hữu cơ thành nguồn phân bón tự nhiên, giúp các em học sinh trực tiếp tìm hiểu và thực hành canh tác hữu cơ hoàn toàn không hóa chất.
Chị Hằng nhấn mạnh, tham gia vào vườn trường, học sinh sẽ được trang bị kiến thức về các loại cây trồng bản địa, hiểu rõ về đường đi của thực phẩm thông qua những sản phẩm mình tự tay làm ra. Vườn còn nuôi dưỡng ý thức chăm sóc, biết ơn và trân trọng đồ ăn, từ đó hình thành lối sống xanh, bền vững và có trách nhiệm hơn với môi trường và cộng đồng. Đây chính là không gian lý tưởng để kiến tạo nên một thế hệ học sinh vừa giỏi kiến thức, vừa giàu trải nghiệm thực tế và tình yêu thương, ý thức trách nhiệm lớn lao.
Anh Phạm Đức Trung, đại diện đến từ Project Awe, đơn vị thiết kế mô hình tại Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên, cho biết, ngay tại trung tâm Hà Nội, góc vườn trường nhỏ xinh này cũng có thể tạo dựng một hệ sinh thái đa dạng, tạo cơ hội quý giá cho học sinh có thể gần gũi hơn với thiên nhiên. “Trong quá trình làm việc, chúng tôi cảm nhận được sự bỡ ngỡ đầy dễ thương của nhiều học sinh. Các bạn nhỏ vui vẻ, hồn nhiên, có khi còn nhầm những chú giun đất là sâu, và rất thích thú khi tận mắt nhìn thấy những cây rau gần gũi trong bữa ăn mỗi ngày”, anh Trung nói.
Các học sinh Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên tham gia xây dựng vườn trường tuần hoàn.
Anh Trung hy vọng, khi khu vườn trường tuần hoàn này đi vào vận hành, các học sinh ở đây sẽ có nhiều cơ hội làm quen thêm với những “người bạn” côn trùng gần gũi của thiên nhiên như sâu, ong, bướm.. hay những loài cây gần gũi trong cuộc sống đời thường, như rau gia vị, rau ăn lá, hoa… Hầu hết cây trong vườn là cây ăn được, giúp các em có thể nhận biết dễ dàng những loài thực vật tại đó. Đây cũng là một không gian xanh tiện lợi, dễ dàng kết nối với nhiều không gian khác như sân thể thao trong trường.
Phó hiệu trưởng Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên Nguyễn Đình Thành cho hay, sau khi được đối tác bàn giao, nhà trường sẽ trao đổi với giáo viên bộ môn công nghệ/khoa học tự nhiên để các học sinh của trường có thể tham gia tiếp cận vườn trường ngoài trời vào những giờ học liên quan.
Kế hoạch giảng dạy vườn trường tuần hoàn của Trường trung học cơ sở Nam Trung Yên dự kiến được triển khai trong khoảng 2 tháng, với 10 tiết. Chương trình áp dụng với 5 lớp học sinh khối 7, tập trung vào một số chủ đề thú vị như: Dự án “Em là nhà nông nhỏ”; Tìm hiểu đặc điểm cây đậu xanh; Lập kế hoạch gieo trồng; Thực hành gieo hạt; Theo dõi giai đoạn nảy mầm; Chăm sóc cây giai đoạn 2-3…
Các học sinh tham gia sẽ làm việc theo nhóm, tìm hiểu thông tin về chu trình phát triển của cây, gieo hạt tại vườn trường và thực hành chăm sóc cây. Cuối cùng, các em sẽ thuyết trình báo cáo về những kết quả thu được từ quá trình quan sát và tham gia dự án vườn trường tuần hoàn.
