Kinh tế số và dịch vụ số không chỉ là xu thế tất yếu trên toàn cầu, mà còn là con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất để Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định vị thế tiên phong sau sáp nhập.
Động lực tăng trưởng mới
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra sâu rộng, kinh tế số đã trở thành động lực tăng trưởng mới của nhiều quốc gia và thành phố lớn trên thế giới.
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank), kinh tế số toàn cầu hiện chiếm khoảng 15% GDP, và con số này dự kiến sẽ tăng nhanh trong thập kỷ tới.
Các dịch vụ số, từ thương mại điện tử, tài chính số, y tế số, giáo dục trực tuyến cho đến du lịch thông minh, đều đang thay đổi căn bản cách thức con người sản xuất, tiêu dùng và quản lý xã hội.
Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, vai trò của kinh tế số càng có ý nghĩa đặc biệt. Địa phương này không chỉ là trung tâm kinh tế lớn nhất Việt Nam, đóng góp khoảng 20-22% GDP, và 25-27% ngân sách quốc gia, mà còn là địa phương đi đầu trong đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư, phát triển dịch vụ và công nghệ.
Các chuyên gia cho rằng, sau hợp nhất, thành phố có quy mô dân cư, đất đai và không gian phát triển lớn hơn, tạo ra cơ hội để quy hoạch, tái cấu trúc và xây dựng các ngành dịch vụ mới dựa trên nền tảng số.
Vì vậy, việc tập trung vào kinh tế số và dịch vụ số không chỉ giúp Thành phố Hồ Chí Minh nâng cao hiệu quả quản lý, tối ưu hóa hoạt động của các ngành dịch vụ truyền thống, mà còn mở ra những lĩnh vực hoàn toàn mới, từ đó trở thành động lực bứt phá trong giai đoạn phát triển mới.
Ngoài ra, kinh tế số, dịch vụ số còn tối ưu hóa hoạt động của các ngành dịch vụ truyền thống như tài chính, thương mại, logistics, giáo dục, y tế… thông qua việc số hóa quy trình, tăng cường tính tự động, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao trải nghiệm cho người dân, doanh nghiệp.
Quan trọng hơn, kinh tế số mở ra những lĩnh vực hoàn toàn mới như thương mại điện tử xuyên biên giới, fintech, công nghệ sáng tạo, trí tuệ nhân tạo ứng dụng, tạo thêm nhiều cơ hội việc làm và thu hút nguồn vốn đầu tư.
Để hiện thực hóa mục tiêu của thành phố trở thành “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á, top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới, việc xây dựng và triển khai các giải pháp đột phá cho các ngành dịch vụ trọng yếu là một yêu cầu cấp bách.
Thạc sĩ Cao Minh Nghĩa, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh
Với vai trò là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh nếu tận dụng tốt cơ hội từ chuyển đổi số sẽ không chỉ củng cố vị thế dẫn đầu mà còn tạo động lực bứt phá, góp phần xây dựng nền kinh tế hiện đại, năng động và hội nhập sâu rộng vào kinh tế toàn cầu.
Thạc sĩ Cao Minh Nghĩa, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trong bối cảnh mới, các ngành dịch vụ không chỉ đóng vai trò là một bộ phận của nền kinh tế mà còn được định vị là động lực chính, là nhân tố then chốt để củng cố và phát huy vai trò đầu tàu, dẫn dắt của thành phố đối với cả nước và khu vực.
Để hiện thực hóa mục tiêu của thành phố trở thành “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á, top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới, việc xây dựng và triển khai các giải pháp đột phá cho các ngành dịch vụ trọng yếu là một yêu cầu cấp bách.
Các giải pháp này cần tận dụng tối đa lợi thế cộng hưởng từ sự hợp nhất, giải quyết các nút thắt hiện hữu và đón đầu các xu hướng phát triển toàn cầu. Trong đó, tập trung phát triển các lĩnh vực dịch vụ cốt lõi như: tài chính-ngân hàng-bảo hiểm, thương mại điện tử, du lịch cao cấp, logistics, y tế và giáo dục chất lượng cao.
Hướng đến trở thành trung tâm kinh tế số
Để thúc đẩy kinh tế số, hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông đóng vai trò như “xương sống” của quá trình chuyển đổi số và phát triển dịch vụ số. Thành phố Hồ Chí Minh đang sở hữu nhiều lợi thế và cũng đặt ra mục tiêu cụ thể để bứt phá về hạ tầng công nghệ.
Cụ thể, thành phố đã đầu tư mạnh mẽ vào mạng cáp quang, bảo đảm tỷ lệ phủ sóng internet đạt mức cao nhất cả nước; tỷ lệ hộ gia đình và doanh nghiệp tiếp cận internet băng thông rộng ngày càng tăng.
Đồng thời, mức độ sử dụng điện thoại thông minh cũng thuộc nhóm cao nhất Việt Nam. Đây là nền tảng cơ bản để người dân, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các dịch vụ số.
Đối với việc triển khai mạng 5G và internet vạn vật (IoT), hiện các dự án phủ sóng 5G đã được khởi động tại nhiều địa phương ở trung tâm, và dự kiến sẽ mở rộng toàn thành phố trong những năm tới.
Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang hướng đến xây dựng các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn quốc tế để phục vụ lưu trữ, xử lý Big Data và triển khai trí tuệ nhân tạo (AI).
Các nền tảng này sẽ giúp chính quyền số vận hành hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp khai thác dữ liệu trong nghiên cứu, kinh doanh và dịch vụ.
Nhờ những bước đi này, Thành phố Hồ Chí Minh có đầy đủ điều kiện để đi đầu cả nước trong xây dựng đô thị thông minh, triển khai chính quyền số, phát triển mạnh mẽ kinh tế số và dịch vụ số, đóng vai trò trung tâm kết nối khu vực.
Thành phố Hồ Chí Minh có đầy đủ điều kiện để đi đầu cả nước trong xây dựng đô thị thông minh, triển khai chính quyền số, phát triển mạnh mẽ kinh tế số và dịch vụ số, đóng vai trò trung tâm kết nối khu vực.
Theo thạc sĩ Cao Minh Nghĩa, để hướng đến trung tâm kinh tế số, dịch vụ số cả nước và khu vực, Thành phố Hồ Chí Minh cần xây dựng nền tảng thương mại điện tử toàn diện cho hầu hết các mặt hàng sản phẩm với độ phủ sóng rộng.
Tăng cường công tác quản lý, giám sát hoạt động của các sàn giao dịch điện tử để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các doanh nghiệp hoạt động chân chính.
Cùng với đó, đơn giản hóa thủ tục hải quan và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số như áp dụng hệ thống hải quan điện tử một cửa, sử dụng AI để phân loại và thông quan tự động đối với hàng hóa thương mại điện tử giá trị thấp, giảm thời gian giao hàng xuyên biên giới.
Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số, xây dựng các chương trình cụ thể hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia các nền tảng số, đặc biệt các sản phẩm công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao của Thành phố.
Trong khi đó, theo Tiến sĩ Trần Minh Đức, Trường đại học Thủ Dầu Một, thành công của Thành phố Hồ Chí Minh trong việc trở thành một siêu đô thị dịch vụ không chỉ phụ thuộc vào mở rộng quy mô kinh tế, mà còn nằm ở khả năng gắn kết tăng trưởng dịch vụ với đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Với vị thế hiện tại, nếu biết tận dụng cơ hội, học hỏi kinh nghiệm quốc tế… thành phố hoàn toàn có thể vươn lên trở thành một trung tâm dịch vụ số-sáng tạo-toàn cầu, đóng góp quan trọng cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong thời gian tới.
