Ngày 3/10, Trường đại học Kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Hiệp hội Tương lai châu Á (Asia Future Association-AFA) tổ chức Diễn đàn Việt Nam-Nhật Bản 2025 với chủ đề "Quan hệ đối tác Việt Nam-Nhật Bản: Hợp tác và Phát triển trong bối cảnh biến động toàn cầu".
Phát biểu tại diễn đàn, Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản, ông Phạm Quang Hiệu đánh giá cao ý nghĩa của việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện năm 2023.
Ông cũng nhấn mạnh cam kết của Nhật Bản trong việc thúc đẩy hợp tác chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ, đáp ứng mục tiêu Việt Nam trở thành nước phát triển vào năm 2045, đồng thời bày tỏ mong muốn diễn đàn trở thành sự kiện thường niên ý nghĩa.
Ông Nakashima Yusuke, Bí thư thứ hai, Ban Báo chí và Văn hóa, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, nhắc lại năm 2023 Chính phủ hai nước Nhật Bản và Việt Nam đã nâng cấp khuôn khổ hợp tác song phương lên thành “Đối tác chiến lược toàn diện”.
Trong Tuyên bố chung Việt Nam-Nhật Bản công bố cùng thời điểm đó, hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường liên kết kinh tế và khẳng định tầm quan trọng của hợp tác trong việc bảo đảm an ninh kinh tế.
Đồng thời ông Nakashima Yusuke nhấn mạnh, vào cuối tháng 4/2025, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đã thăm chính thức Việt Nam và tiến hành hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Trong văn kiện kết quả của cuộc hội đàm, hai bên đã thống nhất thúc đẩy tăng cường quan hệ kinh tế Nhật-Việt thông qua cải thiện môi trường đầu tư, hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng, cũng như đẩy mạnh hợp tác toàn diện về các vấn đề quốc tế.
Thông qua diễn đàn lần này, ông Nakashima Yusuke tin tưởng: “Việt Nam và Nhật Bản cùng chia sẻ tri thức, kinh nghiệm, tăng cường giao lưu học thuật sẽ có ý nghĩa to lớn trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác và củng cố mạng lưới hợp tác giữa hai nước”.
Phát biểu tại diễn đàn, trong mục tiêu tăng cường mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Thu, Phó Hiệu trưởng Trường đại học kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội đã đề cập đến những vấn đề như những điểm nghẽn lớn nhất trong hợp tác Việt Nam-Nhật Bản về thương mại, đầu tư, giáo dục và đổi mới sáng tạo hiện nay; những điều kiện cần được ưu tiên trong ngắn hạn (hướng tới 2030) và dài hạn (hướng tới 2045)? Và cuối cùng là việc hai chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và các trường đại học có thể xây dựng mô hình hợp tác ba bên thực sự bền vững ra sao, nhằm tăng cường khả năng chống chịu và cùng phát triển?
Tại phiên thảo luận, các đại diện từ Đại sứ quán, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và học giả trao đổi sâu rộng về những động lực và thách thức trong hợp tác Việt Nam-Nhật Bản. Diễn đàn tập trung vào một số trụ cột then chốt cho quan hệ đối tác chiến lược trong giai đoạn mới.
Trước hết, cần tiếp tục củng cố quan hệ chính trị-ngoại giao làm nền tảng cho hợp tác toàn diện, duy trì đối thoại cấp cao thường xuyên và trao đổi đoàn các cấp để tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau.
Kế đến, nâng tầm hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư, tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ cao, năng lượng tái tạo, hạ tầng thông minh và kinh tế số. Tính đến hết tháng 7/2025, Nhật Bản tiếp tục là một trong số những đối tác đầu tư lớn nhất tại Việt Nam với hơn 5.600 dự án, tổng vốn đăng ký đạt gần 80 tỷ USD, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và chuyển giao công nghệ.
Đồng thời, cần đẩy mạnh hợp tác khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, với trọng tâm là xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thúc đẩy nghiên cứu chung và chuyển giao công nghệ tiên tiến từ Nhật Bản sang Việt Nam. Việc áp dụng các chuẩn mực môi trường quốc tế thông qua thương mại và đầu tư sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Song song với đó, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt. Nhật Bản đã và đang hỗ trợ Việt Nam đào tạo hàng nghìn kỹ sư, chuyên gia thông qua các chương trình học bổng, trao đổi học thuật và đào tạo tại chỗ. Việc mở rộng hợp tác giáo dục-đào tạo sẽ tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và chuyển đổi công nghệ.
Bên cạnh đó, cần tăng cường vai trò của dịch vụ hỗ trợ và hợp tác doanh nghiệp, nhằm thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đây chính là các tác nhân đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, tư vấn và tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam hợp tác hiệu quả với các tập đoàn Nhật Bản, từ đó nâng cao năng lực quản trị, công nghệ và tiêu chuẩn sản xuất theo chuẩn quốc tế.
Và trên hết, hai nước cần hợp tác ứng phó với các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực và phát triển bền vững. Nhật Bản với kinh nghiệm trong công nghệ xanh, quản lý môi trường và Việt Nam với vị thế quan trọng tại Đông Nam Á có thể cùng nhau đóng góp tích cực cho khu vực và thế giới.
Để hiện thực hóa những mục tiêu này, cả hai nước cần tiếp tục đẩy mạnh cơ chế đối thoại công-tư, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, đồng thời tăng cường vai trò của nghiên cứu học thuật trong tư vấn chính sách và định hướng chiến lược hợp tác dài hạn.
