Lũ rừng ngang là nước lũ từ thượng nguồn các xã Lương Sơn, Cao Dương, Liên Sơn, Kim Bôi, Mường Động, Dũng Tiến… tỉnh Phú Thọ đổ về, cộng với lượng mưa lớn tại chỗ gây ra đối với khu vực các xã phía tây Hà Nội.
Lũ rừng ngang thường xuất hiện rất nhanh, chỉ trong một hai giờ có thể dâng cao hàng chục cm, khiến nhiều người dân không kịp trở tay.
Ông Nguyễn Văn Song sinh sống nhiều năm tại xã Xuân Mai cho biết, do ảnh hưởng bão số 5, ngày 26/8, lũ rừng ngang tràn về khiến mực nước sông Bùi bắt đầu dâng. Đến đêm 26/8, rạng sáng 27/8, nước sông Bùi đã vượt báo động cấp III, tràn qua nhiều đoạn đê trũng thấp gây ngập úng ở thôn Bùi Xá, Phương Hạnh, Tiến Tiên, Nhân Lý, Hạnh Bồ.
Đến sáng 31/8, mực nước sông Bùi đạt 7,4m, vượt báo động III 40cm, gây ngập úng thêm nhiều khu vực dân cư, đất sản xuất nông nghiệp, ao hồ.
Mặc dù người dân sinh sống trong khu vực đã quen với lũ rừng ngang, nhưng do lũ về quá nhanh, không ít gia đình không kịp “chạy lũ”. Nhiều tài sản trong nhà bị hư hỏng; chuồng trại chăn nuôi ngập sâu; gia súc, gia cầm bị chết.
Tại xã Trần Phú, nước lũ lên nhanh khiến nhiều khu vực dân cư, sản xuất nông nghiệp bị ngập sâu.
Theo tổng hợp của Ủy ban nhân dân xã Trần Phú, mưa lũ gây tràn hơn 4.400m đê, 160 nhà dân bị ngập, trong đó có 47 hộ dân ngập sâu, buộc phải sơ tán. Hai cống thuỷ lợi bị sạt lở, 10.000m đường giao thông nội đồng bị ngập, 4,4ha cây rau màu, 3ha cây ăn quả, gần 6,5ha lúa, 19ha nuôi trồng thuỷ sản và nhiều diện tích chuồng trại bị ngập, phải di chuyển gia súc, gia cầm đến nơi cao ráo.
Theo nhận xét của người dân khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp lũ rừng ngang, năm nào cũng xảy ra lũ rừng ngang, nhưng những năm gần đây lũ rừng ngang tràn về với cường độ lớn, tốc độ ngày càng nhanh và tần suất xuất hiện cũng nhiều hơn.
Điển hình như năm 2024, lũ rừng ngang ba lần tràn về, “lũ chồng lũ”, gây ngập úng sâu, thời gian ngập kéo dài, khiến nhiều khu vực dân cư bị cô lập; gia súc, gia cầm thiệt hại nặng nề.
Để hạn chế ảnh hưởng lũ rừng ngang, thời gian qua thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều biện pháp như huy động lực lượng tại chỗ gia cố, đắp bờ ngăn nước lũ tràn qua đê vào khu vực dân cư mỗi khi nước lũ dâng cao; cải tạo, nâng cấp những khu vực đê xung yếu và đầu tư lắp đặt hệ thống điện, nước sạch phục vụ người dân vũng lũ.
Cùng với đó, thành phố đã đầu tư cải tạo, nâng cấp nhiều tuyến đường bao, đường “tránh lũ” trong khu vực dân cư thường xuyên ngập úng…
Tuy nhiên, trước diễn biến thời tiết ngày càng phức tạp, khó lường, lũ rừng ngang ngày càng lớn, tần suất xuất hiện nhiều và nguy hiểm hơn, đe dọa an toàn tính mạng, tài sản của người dân. Người dân rất mong mỏi thành phố Hà Nội có kế hoạch tổng thể đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống đê điều phòng, chống lũ rừng ngang khu vực sông Bùi.
Mới đây, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu, lựa chọn đơn vị tư vấn giàu kinh nghiệm về lĩnh vực thủy lợi để nghiên cứu, đề xuất giải pháp tổng thể nâng cấp hệ thống đê điều, thủy lợi trên toàn thành phố nói chung và khu vực các xã Xuân Mai, Trần Phú nói riêng để đối phó với lũ rừng ngang.
Cùng với đó, các đơn vị cần tổ chức không gian dân cư đối với các hộ dân trong vùng thường xuyên ngập úng, trong đó, lưu ý nghiên cứu các giải pháp tổng thể, lâu dài như trồng rừng, cải tạo, nạo vét, tăng dung tích các hồ chứa hiện có, xây dựng mới hồ chứa để cắt, giảm lũ, phòng, chống úng ngập. Cải tạo, nạo vét, mở rộng sông Tích, sông Bùi, các trục tiêu hiện trạng.
Thành phố Hà Nội cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với tỉnh Ninh Bình nghiên cứu giải pháp thoát lũ sông Đáy ở khu vực hạ du, nhằm hỗ trợ tiêu thoát nước lũ nhanh cho sông Bùi.
Đáng chú ý, thành phố yêu cầu các đơn vị chức năng cần có phương án di dời các hộ dân sinh sống trong khu vực lòng sông, các vùng thường xuyên ngập lụt để mở rộng lòng dẫn sông Bùi, sông Tích phục vụ tiêu, thoát lũ, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân.
