Đây là tác phẩm về nhân dân Việt Nam anh hùng

Đây là lần đầu, Nhà hát thực hiện một vở nhạc kịch và cũng ghi dấu sự hợp tác lần đầu giữa Nhà hát với đối tác đến từ Hàn Quốc. Sự hợp tác này được kỳ vọng mở ra nhiều cơ hội giới thiệu về đất nước, con người và văn hóa-nghệ thuật Việt Nam tới thế giới. Chúng tôi có cuộc trò chuyện cùng đạo diễn của Café bánh mì, ông Cho Joon Hui, giáo sư giảng dạy tại Khoa Sân khấu, Trường Nghệ thuật, Đại học Dongguk, thủ đô Seoul.

Muốn ngợi ca những người hùng không tên, thầm lặng

- Thưa ông, cơ duyên nào đã đưa ông tới sự hợp tác chưa từng có tiền lệ này? Điều gì khiến ông quyết định dành hơn một năm để dựng vở nhạc kịch về chủ đề Cách mạng Tháng Tám và Chủ tịch Hồ Chí Minh?

- Đất nước chúng tôi cũng từng trải qua 35 năm đầu thế kỷ XX (1910-1945), bị Nhật Bản đô hộ. Đây là điểm chung trong lịch sử của hai đất nước.

Cách mạng Tháng Tám đã giúp Việt Nam thoát khỏi ách thống trị của chính quyền phát-xít Nhật và năm nay, đất nước của các bạn kỷ niệm 80 năm Ngày giành được độc lập dân tộc. Cá nhân tôi rất rung động trước tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam. Vì vậy, tôi muốn mang tình cảm của tôi đối với những câu chuyện lịch sử cách mạng của hai đất nước nói chung, sự ngưỡng mộ của tôi dành cho cuộc Cách mạng Tháng Tám và Chủ tịch Hồ Chí Minh nói riêng, để đặt vào tác phẩm làm về cuộc cách mạng ấy. Chúng tôi đã bắt đầu thực hiện vở nhạc kịch từ đầu tháng 4/2024.

Cũng muốn chia sẻ thêm với bạn, ở đất nước chúng tôi, người dân không quá mặn mà với các tác phẩm nghệ thuật sân khấu về đề tài lịch sử cách mạng nên số lượng vở diễn về chủ đề này rất ít. Có lẽ, bởi tốc độ phát triển kinh tế- xã hội ở Hàn Quốc diễn ra rất nhanh chăng, con người không có nhiều thời gian để nhìn lại lịch sử.

- Nói riêng về cái tên Café bánh mì, liệu nó có quá giản dị cho một vở kịch về đề tài Cách mạng Tháng Tám và ca ngợi tinh thần yêu chuộng hòa bình của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thưa ông?

- Cà-phê và bánh mì là thức uống và món ăn đường phố nổi tiếng ở Việt Nam, được nhắc nhiều trên đài phát thanh ở Hàn Quốc đến độ làm tôi rất tò mò về chúng. Với tôi, đó là hình ảnh đại diện cho nhân dân Việt Nam. Trong vở nhạc kịch này, nhân vật chính là những người dân thầm lặng, vô danh. Họ ngợi ca Bác Hồ và đi theo con đường mà Bác đã vạch ra để giành được thắng lợi cách mạng. Bác Hồ vĩ đại và nhân dân Việt Nam cũng rất vĩ đại trong khát vọng độc lập, tự do, nên tôi muốn làm vở nhạc kịch về những người hùng thầm lặng không tên, chính là nhân dân vĩ đại. Cái tên Café bánh mì chính là để nói rằng, đây là tác phẩm làm về nhân dân Việt Nam anh hùng trong một cuộc cách mạng vĩ đại. Vì thế, đây là vở nhạc kịch gián tiếp ngợi ca Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong vở diễn, bánh mì cũng xuất hiện thông qua nhân vật chính là Xuân, một tiểu tư sản chuyên giao bánh mì cho người Pháp và nhờ đó, thu thập thông tin cung cấp cho Cách mạng.

- Thưa ông, ông có thể chia sẻ cụ thể hơn chung quanh việc phát triển nội dung và xây dựng các lớp ý nghĩa trong một vở diễn không có nhân vật Chủ tịch Hồ Chí Minh nhưng vẫn chứa đựng sự ngợi ca dành cho Người?

- Vở nhạc kịch tuy không hề có nhân vật Bác Hồ, nhưng lại chính là một tác phẩm ngợi ca lòng yêu nước, tinh thần nhân văn, bác ái của Người.

Tôi nghĩ, thật khó khăn để nuôi dưỡng được tinh thần nhân văn, bác ái, tha thứ cho kẻ thù. Người dân Việt Nam có tấm lòng rất mạnh mẽ, có thể tha thứ cho quân xâm lược. Tại sao người dân Việt Nam có tấm lòng mạnh mẽ như vậy? Là vì họ có Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi còn nhớ, lần đầu đến Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi đã cảm nhận thấy tinh thần của Người, rất cao cả. Nhưng điều quan trọng nhất là tinh thần ấy đã truyền đến được tất cả người dân Việt Nam.

Vở nhạc kịch chỉ làm về những người dân thường, mà chính là để toát lên nhân cách lớn lao của Bác Hồ. Chúng tôi phải nghĩ cách làm sao để tinh thần của Hồ Chủ tịch có thể biểu hiện qua người dân bình thường, qua những chiến sĩ vô danh.

Một hạt giống góp phần gieo nên mùa gặt bội thu

- Nhưng tại sao lại dàn dựng nhạc kịch với một nhà hát kịch nói, thưa ông?

- Trước hết, chuyên môn của tôi là nhạc kịch. Tôi có 30 năm hoạt động trong lĩnh vực nhạc kịch của Hàn Quốc, là một giảng viên có kinh nghiệm lâu năm trong đào tạo diễn viên nhạc kịch.

Bên cạnh đó, thực tế diễn ra trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn hiện nay của Việt Nam khiến tôi rất tin vào tiềm năng phát triển nhạc kịch ở đất nước các bạn.

Năm 1994, tôi sang Mỹ học về nhạc kịch. Thời điểm đó, ở Hàn Quốc, chưa có ai quan tâm tới nhạc kịch, trong khi diễn xuất nói chung ở Hàn Quốc bị ảnh hưởng bởi điện ảnh Hồng Kông (Trung Quốc); người dân chỉ toàn xem phim Hồng Kông. Nay, mọi thứ đã khác hẳn.

Sau 30 năm, nhạc kịch Hàn Quốc được thế giới đánh giá rất cao, nhận về nhiều giải thưởng quốc tế danh giá dành riêng cho lĩnh vực này. Nền điện ảnh Hàn Quốc cũng vươn tầm thế giới.

Nói riêng về nhạc kịch, Hàn Quốc mất 30 năm để đạt được thành tựu này, nhưng tôi tin rằng đất nước các bạn chỉ cần 10 năm. Vì vậy, chúng tôi muốn góp sức tạo nên điều kỳ diệu. Café bánh mì là vở nhạc kịch đầu tiên chúng tôi làm tại Việt Nam với hy vọng, nó trở thành một hạt giống góp phần gieo nên mùa gặt bội thu cho nhạc kịch Việt Nam trong tương lai không xa.

- Như vậy, tôi có thể phỏng đoán ê-kip dự định mang vở nhạc kịch này công diễn cả ở nước ngoài?

- Chúng tôi dự định, sau buổi công diễn ở Việt Nam vào tối 15/8 tới tại Nhà hát Ngôi Sao (thành phố Hà Nội), sẽ mang vở nhạc kịch sang Hàn Quốc, Nhật Bản và có thể cả ở Pháp. Chúng tôi mong muốn tư tưởng Hồ Chí Minh về hòa bình, bác ái, độc lập, tự do, nhân quyền được lan tỏa rộng rãi hơn nữa tại nhiều nước, thông qua nghệ thuật. Tư tưởng này của Người chứa đựng những giá trị phổ quát của nhân loại, được yêu mến ở mọi nơi trên thế giới.

- Nhà sản xuất có đặt mục tiêu thương mại cho vở nhạc kịch không, thưa ông?

- Chúng tôi không đặt mục tiêu thương mại cho tác phẩm này. Kinh nghiệm của tôi là trong khi làm nghệ thuật mà cứ nghĩ tới tiền thì tiền sẽ không tới.

Trước tiên, chúng tôi muốn khán giả thấy đây là một tác phẩm nghiêm túc của nghệ sĩ hai nước. Sau đó, chúng tôi mong khán giả nhận ra và đón chào một tác phẩm về những người dân Việt Nam nồng nàn tình yêu đất nước và khi xem xong, khán giả đứng lên vỗ tay trong niềm xúc động mạnh mẽ. Sự ghi nhận của khán giả mới là phần thưởng lớn nhất cho chúng tôi.

- Chân thành cảm ơn ông!