Trong đó, thành phố tập trung cải thiện giao thông công cộng, giao thông tĩnh, kiểm soát phương tiện cơ giới cá nhân và khuyến khích, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tham gia tích cực vào chuyển đổi giao thông xanh để từng bước hạn chế ùn tắc.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn, những năm qua, lượng phương tiện cơ giới tăng nhanh, tuy nhiên hệ thống hạ tầng giao thông chưa được phát triển đồng bộ đã khiến ùn tắc giao thông trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với thành phố. Ùn tắc không chỉ gây thiệt hại về thời gian, chi phí, năng lượng, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe, năng suất lao động và hình ảnh của một Thủ đô văn minh, hiện đại.
Sở Xây dựng Hà Nội đã xây dựng và lấy ý kiến về đề án tổng thể giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo. Tiến sĩ Nguyễn Đình Thạo (Trường đại học Giao thông vận tải Hà Nội), chủ nhiệm đề án cho biết, mật độ dân số tại Hà Nội cao gấp 8,2 lần mức trung bình của cả nước. Thành phố có khoảng 9,2 triệu phương tiện cơ giới đường bộ các loại. Tốc độ gia tăng phương tiện hằng năm khoảng 4-5%, vượt xa mức tăng về hạ tầng giao thông hằng năm từ 0,3-0,5%. Trong khi đó, tỷ lệ vận tải hành khách công cộng hiện mới đạt 19,5% nhu cầu. Thực trạng hệ thống giao thông như hiện nay đã dẫn đến sự mất cân đối nghiêm trọng về cung (công suất của hệ thống) và cầu (nhu cầu giao thông với tỷ trọng chính là giao thông cá nhân, nhất là giao thông cơ giới bằng xe máy và ô-tô).
Để giải bài toán ùn tắc, đơn vị tư vấn đưa ra 11 nhóm giải pháp, gồm 116 biện pháp, nhiệm vụ cụ thể về chính sách, hạ tầng; tập trung lên kế hoạch (cải thiện giao thông công cộng, giao thông phi cơ giới, giao thông tĩnh và kiểm soát hoạt động của phương tiện cơ giới cá nhân...), xây dựng cơ chế, chính sách (kiểm soát đăng ký mới phương tiện; giới hạn, kiểm soát hoạt động của phương tiện; khuyến khích, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tham gia quá trình chuyển đổi xanh và giảm ùn tắc giao thông…) cũng như thực hiện các giải pháp cấp bách.
Theo tính toán của đơn vị tư vấn, nhu cầu kinh phí tối thiểu thực hiện đề án giảm ùn tắc khoảng gần 1,4 triệu tỷ đồng, tương đương gần 53 tỷ USD, phân theo từng giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2025-2030 ước khoảng 569.040 tỷ đồng (tương đương 21,6 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 57,1%, hạ tầng đường bộ chiếm 37,8%; giai đoạn 2031-2035 ước khoảng 828.068 tỷ đồng (tương đương 31,4 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 79,2%, hạ tầng đường bộ chiếm 17,6%.
Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, để tăng tính thực tiễn, tăng “tuổi thọ” của đề án, nên cụ thể hơn mục tiêu của chiến lược trong giải quyết các điểm nghẽn giai đoạn 2027-2030, chú trọng thêm vấn đề về quy hoạch và phân bố dân cư đã xác định trong quy hoạch Thủ đô 2021-2030 và điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2045. Đây là thể chế để điều chỉnh lại cơ cấu phương tiện giao thông cá nhân.
Đánh giá dự thảo đề án đã được Sở Xây dựng Hà Nội phối hợp đơn vị tư vấn xây dựng một cách công phu, chuyên gia giao thông Phan Lê Bình cho rằng, đề án đã đề xuất nhiều giải pháp đa dạng và bao quát, đầy đủ, từ xây dựng cơ chế, chính sách, đến xây dựng cơ sở hạ tầng và các giải pháp quản lý nhu cầu giao thông, đi kèm với các biện pháp tuyên truyền. Bên cạnh đó, đề án cũng đã xác định được khái toán nhu cầu vốn cần thiết cho từng kỳ trung hạn 5 năm sắp tới, tạo cơ sở cho thành phố chuẩn bị nguồn vốn đầu tư cần thiết. Đại tá Lê Quang Hòa, Trưởng phòng Hướng dẫn, điều khiển giao thông và dẫn đoàn (Cục Cảnh sát giao thông) đánh giá chi tiết về thực trạng giao thông Hà Nội, đề xuất những giải pháp cần làm ngay như duy trì trật tự giao thông, ưu tiên công tác tổ chức giao thông.
Ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia nhận định, tất cả các giải pháp tháo gỡ ùn tắc giao thông cần đi liền với quy định của pháp luật để triển khai nhanh chóng, không vướng mắc. Trước mắt, thành phố có thể thực hiện nhiều giải pháp như tối ưu hóa tổ chức giao thông, tổ chức quản lý đỗ xe, tổ chức theo hướng ưu tiên liên tục cho giao thông đi bộ-vận tải công cộng, tối ưu hóa đèn tín hiệu, phân tách làn xe máy tại các trục đường có đủ điều kiện, tổ chức giao thông khu vực trường học, quản lý tốc độ, phân làn, ứng dụng camera giám sát phát hiện vi phạm và xử phạt nguội...
Theo Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phi Thường, đề án tổng thể trình Ủy ban nhân dân thành phố xem xét phê duyệt vào cuối năm 2025 để xây dựng hệ thống giao thông vận tải Thủ đô xanh, văn minh, hiện đại.
