Cải tạo đường nối xã Bạch Thông với xã Yên Phong (tỉnh Thái Nguyên).
Cải tạo đường nối xã Bạch Thông với xã Yên Phong (tỉnh Thái Nguyên).

Thái Nguyên: Đầu tư kết cấu hạ tầng vùng khó khăn

Sau hợp nhất, tỉnh Thái Nguyên có 92 xã, phường, trong đó có tới 44 xã khó khăn và đặc biệt khó khăn. Điểm chung của các xã này là kết cấu hạ tầng thiếu, yếu, tạo rào cản ngăn trở phát triển kinh tế-xã hội.

Thái Nguyên đang nỗ lực tìm tòi, triển khai các giải pháp theo hướng lồng ghép nguồn lực, huy động xã hội hóa để giải quyết thách thức này.

Mong mỏi hạ tầng

Đường tỉnh 257B là huyết mạch nối xã Chợ Đồn với xã Đồng Phúc. Đường chỉ dài gần 20 km, nhưng để đi hết tuyến phải mất khoảng 2 giờ đồng hồ. Nguyên nhân là do đường xuống cấp nặng nề, chi chít rãnh sâu, ổ trâu, ổ voi. Anh Đặng Văn Thành, một người dân ở xã Chợ Đồn thường xuyên đi lại trên tuyến ngán ngẩm cho biết: Đi trên tuyến đường này vào ngày nắng thì bụi mù mịt, trời mưa thì trơn trượt, mất an toàn.

Đường 257B là tuyến chính của người dân nhiều năm qua, phục vụ phát triển kinh tế rừng trồng, kết nối du lịch giữa xã Đồng Phúc với các xã An toàn khu Chợ Đồn. Theo Bí thư Đảng ủy xã Nông Ngọc Duyên, sau sáp nhập các xã Bằng Phúc, Đồng Phúc, Quảng Khê, xã Đồng Phúc mới có 32 thôn, bản, hầu hết đều nằm ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Có những thôn xuống đến trung tâm xã mất vài giờ đồng hồ. Cái thiếu nhất của Đồng Phúc bây giờ là kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là đường 257B hiện đang hư hại nặng. Ngoài ra, xã cũng cần đầu tư một số cầu cứng, kè và đường phục vụ phát triển du lịch.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thượng Quan Phan Văn Tố chia sẻ: “Hiện tại, Thượng Quan còn các thôn Slam Coóc, Pù Pióot, Pác Đa, Cốc Lùng và Sáo Sào chưa có hạ tầng viễn thông, internet. Vì vậy, ngay cả việc thông tin, liên lạc với các trưởng thôn cũng hết sức khó khăn, phải gọi người này, nhờ người kia. Người dân được phổ biến, tuyên truyền sử dụng dịch vụ công trực tuyến, nhưng ứng dụng cài đặt xong cũng để đó”.

Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên, rà soát, phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cho thấy, tỉnh có 44 xã thuộc diện khó khăn và đặc biệt khó khăn, chiếm hơn 57% tổng số xã. Tại các xã này, kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ, nhiều công trình đã xuống cấp. Hệ thống giao thông nhiều nơi chưa được cứng hóa; các công trình thủy lợi, điện, cấp nước sinh hoạt chưa bảo đảm ổn định; trường học, trạm y tế, nhà văn hóa chưa đạt chuẩn. Khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu của người dân còn hạn chế khi y tế thiếu thốn, giáo dục vùng cao chênh lệch… Trong số các xã khó khăn và đặc biệt khó khăn này thì khó khăn nhất là 34 xã, gồm: 31 xã ở phía bắc và ba xã ở phía nam, chưa đạt tiêu chí nông thôn mới.

Hiện tại, về hạ tầng giao thông, tại 34 xã nêu trên còn hơn 113/787km chưa được nhựa hóa, chưa bảo đảm ô-tô đi lại quanh năm; hơn 491/1.874km đường trục thôn, liên thôn chưa được cứng hóa; hơn 361/705km đường ngõ, xóm chưa bảo đảm đi lại thuận tiện quanh năm.

Các xã này có 1.781 công trình thủy lợi thì phần lớn quy mô nhỏ, lạc hậu, chưa được duy tu, bảo dưỡng định kỳ nên dễ hư hỏng. Tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được tưới tiêu chủ động đạt bình quân 80% nhưng có xã đạt thấp hơn 60-70%.

Hiện còn hơn 1.600 hộ dân chưa có điện, hoặc có điện nhưng chưa bảo đảm, tập trung ở 65 thôn, điểm dân cư thuộc 17 xã. Hệ thống trường lớp ở các xã này hiện còn thiếu 2.582 phòng học, phòng bộ môn, phòng chức năng và thiết bị dạy học. Các trạm y tế xã tuy đạt tiêu chí quốc gia, nhưng nhiều xã đã xuống cấp cơ sở hạ tầng, thiếu thiết bị.

Hiện có tám xã chưa có nhà văn hóa hoặc hội trường, 25 xã chưa có sân hoặc công trình thể thao công cộng, 31 xã chưa có điểm vui chơi giải trí cho người cao tuổi và trẻ em đạt yêu cầu, tám xã chưa đạt tiêu chí về nhà văn hóa thôn, xóm. Có 12 xã chưa có hoặc chợ chưa đạt chuẩn; một số chợ tạm bợ, hạ tầng vệ sinh, phòng cháy chưa bảo đảm. Các xã này có 658 công trình cấp nước tập trung thì trong đó có tới 369 công trình hoạt động kém bền vững và 85 công trình không hoạt động. Đặc biệt, trong số 34 xã này hiện có 21 thôn, bản thuộc 11 xã chưa có dịch vụ viễn thông; bảy thôn, bản chưa thể tiếp cận internet.

Cần giải pháp đồng bộ

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Đại hội Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định là: Phát triển hạ tầng nông thôn đồng bộ; quan tâm đầu tư hạ tầng dịch vụ thiết yếu ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đẩy mạnh phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông, hạ tầng số, hạ tầng dữ liệu. Huy động nguồn lực, đẩy mạnh và nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới, đặc biệt đối với các xã phía bắc của tỉnh. Đột phá phát triển là tập trung phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, trong đó ưu tiên vào các lĩnh vực giao thông, điện…

Khu vực phía bắc của tỉnh có 37 xã, thì hiện có tới 31 xã khó khăn và đặc biệt khó khăn. Với phương châm “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên đã thường xuyên kiểm tra để tháo gỡ khó khăn, đầu tư kết cấu hạ tầng cho khu vực này. Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vương Quốc Tuấn, tỉnh sẽ ưu tiên chỉ đạo thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội các xã khó khăn và đặc biệt khó khăn. Trước mắt, tỉnh giao điện lực, viễn thông khảo sát, giải quyết ngay việc cấp điện và bảo đảm mạng viễn thông cho các thôn, bản vùng “lõm sóng”.

Để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ nhất, Tỉnh ủy Thái Nguyên đã chỉ đạo xây dựng đề án phát triển kết cấu hạ tầng các xã khó khăn và đặc biệt khó khăn, giai đoạn 2026-2030. Theo đó, đầu tư hơn 18.000 tỷ đồng để phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn ở các xã này gắn với chuyển đổi số, phát triển hạ tầng số, hướng tới xây dựng nông thôn hiện đại, văn minh, sạch đẹp, tạo điều kiện cho các xã vùng khó khăn phát triển nhanh và thu hẹp khoảng cách với khu vực trung tâm.

Xem thêm