Thông qua các cơ chế vượt trội để Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng hướng tới mô hình phát triển mới

Trao khung thể chế linh hoạt hơn cho Thành phố Hồ Chí Minh

Tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 10, sáng 11/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

Sau khi nghe báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ về Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, Quốc hội đã biểu quyết thông qua nghị quyết này với số lượng đại biểu tham gia biểu quyết tán thành là 433/438 đại biểu (chiếm 91,54% tổng số đại biểu Quốc hội).

Nghị quyết chính thức được thông qua, mở ra nhiều cơ chế chính sách vượt trội và phù hợp với giai đoạn phát triển hiện nay, đồng thời trao khung thể chế linh hoạt hơn để Thành phố Hồ Chí Minh chủ động trong đầu tư, quy hoạch, phát triển các mô hình mới.

Trước đó, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã báo cáo tóm tắt các nội dung chính được tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị quyết 98, thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh.

Theo đó, về rà soát việc kết hợp nhà ở tại các dự án TOD (mô hình phát triển đô thị tập trung quanh các điểm trung chuyển giao thông công cộng), bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật hạ tầng xã hội, dự thảo Nghị quyết đã xác định các công trình này phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và quy định về an toàn môi trường đối với khu dân cư theo quy định của pháp luật.

Đây là quan điểm xuyên suốt và hoàn toàn phù hợp đối với Thành phố Hồ Chí Minh. Với kinh nghiệm về công tác quản lý quy hoạch và ban hành kịp thời các tiêu chí tiêu chuẩn phát triển các dự án TOD, thành phố sẽ có đủ công cụ để kiểm soát các vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm.

Về nội dung chỉ định nguyên tắc đối với danh mục nhà đầu tư chiến lược, Chính phủ đề xuất quy định cụ thể danh mục thu hút nhà đầu tư chiến lược tại dự thảo Nghị quyết, nhằm bảo đảm triển khai ngay khi Nghị quyết được thông qua, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong thu hút đầu tư của thành phố.

Đối với các dự án phát sinh trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98 hiện hành đã giao thẩm quyền cho Hội đồng nhân dân thành phố được quyết định điều chỉnh, bổ sung danh mục và báo cáo Chính phủ để báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Về hợp nhất quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung thành phố, Chính phủ tiếp thu ý kiến và bổ sung quy định trên địa bàn thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể thành phố, đồng thời phân cấp cho Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch.

Về việc áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, Thành phố Hồ Chí Minh đang định hướng trở thành siêu đô thị và động lực thành một Trung tâm kinh tế tài chính hàng đầu Việt Nam.

Vì vậy, thành phố cần khẳng định cam kết đối với nhà đầu tư về đơn giản hóa thủ tục đầu tư, nhằm thu mạnh mẽ dòng vốn quốc tế cạnh tranh được với các nước trong khu vực.

Việc áp dụng thủ tục đầu tư, đặc biệt là hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị về phân cấp phân quyền tối đa theo phương châm địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, tạo động lực phát triển mới để Thành phố Hồ Chí Minh đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới…

Đà Nẵng hướng tới mô hình phát triển mới với cơ chế vượt trội

Cũng trong phiên họp buổi sáng, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Theo đó, với 442/443 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 93,45% tổng số đại biểu Quốc hội, Nghị quyết đã chính thức được thông qua với các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo đột phá phát triển cho thành phố Đà Nẵng.

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, trong nhóm chính sách quan trọng đầu tiên, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, việc thiết kế các cơ chế vượt trội nhằm thúc đẩy phát triển khu thương mại tự do, thu hút nhà đầu tư chiến lược, triển khai dự án đường sắt đô thị và hình thành đô thị lấn biển là cần thiết và phù hợp với định hướng chiến lược của thành phố.

Các chính sách này được kỳ vọng tạo nên một hệ sinh thái phát triển có tính tương hỗ, đan cài giữa hạ tầng hiện đại, dịch vụ tài chính-thương mại chất lượng cao và mô hình đô thị mới, góp phần tạo sức hút đối với dòng vốn quốc tế và nâng cao vai trò của Đà Nẵng trong mạng lưới các trung tâm tài chính-thương mại trong khu vực.

Đối với nội dung phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh, việc cho phép kết hợp công trình nhà ở, bến tàu, nhà ga trong cùng không gian quy hoạch là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tránh lãng phí quỹ đất công.

Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết được chỉnh lý theo hướng yêu cầu Đà Nẵng phải tuân thủ nghiêm ngặt hành lang bảo vệ công trình, bảo đảm an toàn giao thông và tăng cường kiểm tra, giám sát thực tiễn triển khai.

Đi liền với đó là yêu cầu minh bạch hóa toàn bộ cơ chế tài chính và đất đai trong phát triển TOD, đồng thời đề cao vai trò giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp nhằm tránh rủi ro lạm dụng hoặc thất thoát nguồn lực đô thị.

Trong nội dung về thu hút nhà đầu tư chiến lược, Bộ trưởng khẳng định việc bổ sung cơ chế linh hoạt cho thành phố trong lựa chọn các nhà đầu tư có năng lực tài chính và công nghệ hiện đại là cần thiết để thúc đẩy các ngành kinh tế mũi nhọn.

Dự thảo Nghị quyết đã được chỉnh lý để bảo đảm tính đầy đủ, minh bạch của các ưu đãi, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho Đà Nẵng tiếp cận các tập đoàn đa quốc gia, thu hút dòng vốn chất lượng cao và phát triển các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng lớn. Đây được xem là động lực quan trọng giúp thành phố nâng cao năng lực cạnh tranh trong khu vực.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết cũng giải quyết rõ ràng vấn đề thu hồi đất cho các dự án trọng điểm, coi đây là yêu cầu cần thiết để thực hiện các mục tiêu phát triển đô thị và hạ tầng chiến lược.

Riêng trường hợp thu hồi đất để khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, Chính phủ đánh giá đây là biện pháp cấp thiết nhằm tháo gỡ vướng mắc trong công tác cấp phép khai thác, đồng thời bảo đảm nguồn cung vật liệu phục vụ các dự án lớn, trọng điểm của thành phố. Nội dung này được chỉnh lý để phù hợp với pháp luật đất đai và yêu cầu thực tiễn của địa phương.

Liên quan chính sách đối với khu thương mại tự do, Bộ trưởng nêu rõ, dự thảo Nghị quyết được hoàn thiện theo hướng bảo đảm tính tương đồng giữa cơ chế của Đà Nẵng với 2 địa phương đang được thí điểm mô hình này là Thành phố Hồ Chí Minh và Hải Phòng.

Việc tạo ra sự thống nhất về định hướng và khung chính sách giữa 3 địa phương được đánh giá có ý nghĩa quan trọng, giúp hình thành mạng lưới liên kết giữa các trung tâm thương mại tự do, qua đó thúc đẩy tăng trưởng lan tỏa và đóng góp vào mục tiêu phát triển chung của cả nước. Các chính sách trong khu thương mại tự do tại Đà Nẵng được xác định phải bảo đảm tính vượt trội, đột phá nhưng vẫn hài hòa với hệ thống pháp luật hiện hành.

Chính phủ cũng đã rà soát để lược bỏ những chính sách không còn ưu việt, các nội dung nằm trong thẩm quyền của Quốc hội hoặc đã được luật hóa trong các đạo luật và nghị quyết khác đang trình tại kỳ họp này.

Việc rà soát này nhằm bảo đảm tính đồng bộ, tránh trùng lặp chính sách và hạn chế rủi ro tạo ra cơ chế không phù hợp trong quá trình triển khai. Đây là yêu cầu quan trọng trong xây dựng các nghị quyết thí điểm, đặc biệt với những chính sách tác động trực tiếp đến đất đai, tài chính và tổ chức bộ máy chính quyền đô thị.