Ngành thủy sản khai mở không gian phát triển mới

Cá rô phi vượt đại dương sang Brazil

Những container đầu tiên mang 24 tấn cá rô phi từ Việt Nam dự kiến sẽ cập cảng Santos của Brazil vào ngày 17/12 tới không chỉ là một thương vụ xuất khẩu, mà còn là một cột mốc mới mang tính chiến lược của thủy sản Việt Nam.

Đây là những tấn cá rô phi đầu tiên trong tổng đơn hàng 700 tấn mà Công ty cổ phần Nam Việt (Navico), phường Long Xuyên, tỉnh An Giang xuất sang Tập đoàn JBS của Brazil (tập đoàn thực phẩm lớn nhất Nam Mỹ).

Tổng Giám đốc Navico Doãn Tới cho biết, chinh phục được những tập đoàn uy tín như JBS là minh chứng cho năng lực chế biến, chất lượng sản phẩm và vị thế của các doanh nghiệp Việt Nam trên bản đồ thủy sản thế giới.

Đại sứ Việt Nam tại Brazil Bùi Văn Nghị cũng chia sẻ, sự kiện Việt Nam xuất khẩu 700 tấn cá rô phi sang Brazil thể hiện bước phát triển mới trong hợp tác kinh tế, thương mại, hiện thực hóa thỏa thuận mở cửa thị trường nông sản cho nhau giữa hai nước.

Theo đó, Việt Nam mở cửa thị trường thịt bò Brazil và Brazil mở cửa thị trường cá rô phi, cá tra, basa của Việt Nam. Khi những điểm đến truyền thống đang tiềm ẩn nhiều biến động khó lường, thì việc khai mở những thị trường mới là bước đi cần thiết để ngành thủy sản Việt Nam duy trì đà phát triển ổn định trong thời gian tới.

Việc xuất khẩu lô cá rô phi đầu tiên sang Brazil có thể được xem là “bước đi phá băng”, giúp tiếp cận thị trường Nam Mỹ đầy tiềm năng.

Brazil, nền kinh tế lớn nhất Nam Mỹ, đồng thời là thành viên chủ chốt của Khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur), hoàn toàn có thể trở thành cửa ngõ giúp thủy sản Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào khu vực.

Triển vọng này càng rõ rệt khi Bộ Công thương dự kiến hoàn tất khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Mercosur trong quý IV/2025. Trong khi đó, tại khu vực Bắc Âu, Thụy Điển không phải điểm đến nổi bật trên bản đồ thị trường cá ngừ thế giới, nhưng lại là thị trường ngách chiến lược đem lại hình ảnh thương hiệu “uy tín, chất lượng” cùng với biên lợi nhuận cao đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ.

Thị trường Thụy Điển là nơi cạnh tranh của các nhà xuất khẩu thủy sản cao cấp, biết phát triển bền vững và có những sản phẩm khác biệt.

Chuyên gia thị trường cá ngừ Nguyễn Hà (Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam-VASEP) cho biết, người tiêu dùng Thụy Điển nổi tiếng coi trọng sức khỏe, sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm có chứng nhận môi trường, đánh bắt hợp pháp và chuỗi cung ứng minh bạch. Do đó, yếu tố “bền vững” và “trách nhiệm” chính là lợi thế cạnh tranh.

Theo Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Thụy Điển đang ngày càng tăng, đạt gần 4,7 triệu USD trong 10 tháng đầu năm 2025, tăng gần 100% so cả năm 2019.

Đáp ứng được các chuẩn mực khắt khe của thị trường Thụy Điển, các doanh nghiệp Việt Nam đang sở hữu “tấm hộ chiếu uy tín” để mở rộng những thị trường lân cận như Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan, nơi xu hướng tiêu dùng tương đồng.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc chinh phục được những thị trường ngách nhưng khắt khe như Thụy Điển là minh chứng sống động cho năng lực của các doanh nghiệp Việt Nam, khi chuyển đổi nhanh từ mô hình “bán nguyên liệu” sang “bán sản phẩm và giải pháp bền vững”, một hướng đi tất yếu trong tương lai gần của ngành cá ngừ xuất khẩu.

Cá tra trên bàn Sushi

Mới đây, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nhật Bản cho biết, lần đầu tiên cá tra Việt Nam chính thức được chế biến thành sushi và phục vụ tại chuỗi nhà hàng Kura Sushi nổi tiếng của Nhật Bản.

Điều đặc biệt là người tiêu dùng Nhật Bản đã dành nhiều lời khen ngợi, đánh giá cao chất lượng món sushi cá tra này, như phần thịt trắng mịn, hương vị nhẹ nhàng, hài hòa với wasabi và nước tương, mang lại trải nghiệm mới mẻ so với các loại cá truyền thống dùng cho sushi.

Sự kiện cá tra lên bàn sushi tại đất nước Mặt trời mọc không chỉ đánh dấu một cột mốc mới về hội nhập văn hóa, mà còn là minh chứng về chất lượng tươi ngon, đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm của một trong những thị trường cao cấp hàng đầu thế giới.

Còn nhớ cách đây chỉ ba năm, việc một chủ doanh nghiệp hàng đầu về chế biến và xuất khẩu cá tra của Việt Nam tuyên bố sẽ đưa cá tra lên thực đơn sushi Nhật Bản, đã khiến những người theo dõi ngành thủy sản phải “sốc”.

Họ “sốc” bởi thời gian trước đây, cá tra vẫn chỉ là sản phẩm thay thế giá rẻ và theo truyền thống, người tiêu dùng Nhật Bản có sự ưa chuộng rõ rệt các loài hải sản đánh bắt từ tự nhiên, chứ không phải các sản phẩm cá nước ngọt nhập khẩu như cá tra.

Với người Nhật Bản, sushi không chỉ là một món ăn mà còn là tinh hoa của văn hóa ẩm thực. Việc cá tra được chấp nhận trong món sushi của một hệ thống nhà hàng lớn cho thấy, sản phẩm được làm bằng nguyên liệu hợp pháp, có đủ chất lượng và hương vị đặc sắc để đứng cùng với những loài hải sản có truyền thống lâu đời, trong một định dạng ẩm thực khắt khe nhất thế giới.

Bên cạnh sự khởi sắc về giá trị xuất khẩu và khẳng định thương hiệu trên thị trường toàn cầu của cá tra, dòng sản phẩm surimi (một dạng thịt cá xay được xử lý và tinh chế) đang trở thành điểm sáng trong xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Chuyên gia thị trường Nguyễn Hà cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu chả cá và surimi của Việt Nam ghi nhận bước tăng trưởng vượt kỳ vọng, đạt 292 triệu USD, tăng 24% so với cùng kỳ năm 2024.

Đà tăng này được thúc đẩy bởi nhu cầu phục hồi tại nhiều thị trường lớn như Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc và nhất là Liên minh châu Âu (EU).

Kết quả đó không chỉ khẳng định vị thế ngày càng vững chắc của Việt Nam trong ngành surimi toàn cầu mà còn mở ra những cơ hội mới cho doanh nghiệp trong giai đoạn cuối năm 2025 và năm 2026. Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang bước vào những ngày nước rút cuối cùng của năm 2025.

Vượt qua muôn trùng khó khăn, từ những bất ổn địa chính trị thế giới hay những chính sách thuế quan, cho đến những thiên tai, bão lụt gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng cho nuôi trồng và đánh bắt thủy sản, ngành thủy sản Việt Nam vẫn phát triển mạnh mẽ, kiên cường với triển vọng đạt được kỷ lục mới chưa từng có: Xuất khẩu cán mốc 11,3 tỷ USD trong năm 2025.

Để chinh phục những kỷ lục, thủy sản Việt Nam đã khai mở những thị trường tiềm năng, sáng tạo những sản phẩm mới, đặc sắc thông qua chất lượng và chứng nhận bền vững.

Và để hướng tới tương lai, thủy sản Việt Nam lại bắt đầu có “bước chân đầu tiên” trong xây dựng quan hệ đối tác đầu tư tại những thị trường mới, như Algeria hay Cuba.