Sử dụng mạng xã hội, đầu tư vào sản phẩm nội dung có chất lượng đi đôi với kể câu chuyện văn hóa là cách mà nhiều người trẻ đang làm để góp phần đưa hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc đến với bạn bè quốc tế.
GenZ làm mới câu chuyện Việt
Là một người thuộc thế hệ GenZ nhưng Lâm Anh có mối lưu tâm đặc biệt với văn hóa lẫn quê hương. Được nuôi dưỡng bởi lời ru của bà, tuổi thơ chơi đùa trong làn khói lam chiều nơi bến sông, nghe những câu chuyện cổ tích về đầm Dạ Trạch, nàng Giáng Tiên, Chử Đồng Tử, Lâm Anh không biết từ bao giờ đã vô cùng say mê.
Sau khi tốt nghiệp, Lâm Anh nghiêm túc muốn lập một kênh TikTok để giới thiệu quê hương Hưng Yên. Thông qua kênh, cô bạn muốn góp một phần sức nhỏ bé của mình để phát triển du lịch tỉnh nhà, làm sáng lên vẻ đẹp văn hóa, tính cách con người nơi phố Hiến.
“Ban đầu em cũng muốn đặt một cái tên ngắn gọn hoặc mang ý nghĩa biểu tượng hơn nhưng cái tên Cô em Hưng Yên dễ nhớ, gần gũi vả lại trực tiếp nhắc đến quê hương nên em quyết định đặt tên kênh cá nhân của mình như vậy”, Lâm Anh vui vẻ chia sẻ.
Trên kênh TikTok, Lâm Anh ghi chú một dòng slogan khá dễ thương: “Cùng khám phá mảnh đất nhỏ nhất Việt Nam”. Sau 1/7, Hưng Yên trở thành tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước và slogan này tỏ ra rất “hợp trend”. Nội dung video chủ yếu xoay quanh Hưng Yên, vài mẩu chuyện nhỏ hút người xem và cả một số tích truyện mà cô nàng GenZ thu thập được trong lúc đi điền dã.
Tương tự Lâm Anh, Yến Dương (28 tuổi) cũng đã khởi nghiệp với kênh TikTok “Do Tran Yen Duong” của mình khá thành công. Dù là người đi sau nhưng Yến Dương lại tỏ ra tự tin và gây ấn tượng bởi cách cô chia sẻ câu chuyện văn hóa dân tộc qua cách ăn, lối mặc.
Yến Dương đã dành toàn bộ số tiền đi làm của bản thân để đầu tư may và thiết kế Việt phục. Bộ sưu tập của cô hiện tại tương đối “đồ sộ” từ giao lĩnh, viên lĩnh, tứ thân, váy đụp cho đến các loại khăn vấn, khăn lươn, trâm cài, lược giắt…
Trên TikTok, Yến Dương hướng dẫn người xem quấn khăn lươn truyền thống, cách mặc Việt phục đúng cách bằng kiểu cách dí dỏm, ngôn từ trẻ trung đúng “chất” một cô gái 2K. Nhưng đằng sau đó, là độ “liều” và “chịu chơi” của tuổi trẻ. Yến Dương cho biết đã có hai lần “chơi tất tay” để quảng bá văn hóa trang phục Việt Nam tới đồng nghiệp Trung Quốc, nơi cô đang làm việc. Vào dịp Quốc khánh 2/9/2024, Yến Dương mang nhiều loại Việt phục các triều đại đến để mọi người trong phòng thử mặc. Thấy mọi người đều vui vẻ hưởng ứng, dịp 30/4 vừa qua, Dương mang hết số tiền tiết kiệm suốt ba năm đi làm để may 50 bộ trang phục đủ kích cỡ, mang đến công ty cho mọi người cùng mặc.
Có lẽ vì vậy mà suốt những năm đi làm, cô gái GenZ đời đầu không mấy khi sắm một bộ quần áo công sở mới và hầu như không mua mỹ phẩm.
Việc làm các nội dung văn hóa truyền thống với những GenZ như Lâm Anh hay Yến Dương cũng mang lại những thách thức không nhỏ. Điều khiến Yến Dương khá trăn trở khi đăng tải video, đó là các bình luận khiếm nhã của dân mạng. Nhưng đây cũng là điều tất yếu khi những clip đạt hiệu ứng lan tỏa cao trên mạng xã hội. Yến Dương cho rằng, nên thẳng thắn chia sẻ, mạnh mẽ phản bác trong chừng mực để tránh bị “ăn cắp văn hóa”, nhưng cũng phải đủ nhạy cảm nhằm dừng lại đúng lúc, tránh sa vào tranh cãi. Bên cạnh đó, những bạn trẻ như Dương hay Lâm Anh phải tích cực trau dồi thêm kiến thức nền. Tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân, Yến Dương ý thức được mình là một tay ngang trong lĩnh vực văn hóa, đặc biệt ở mảng Việt phục. Cô quyết tâm trau dồi kiến thức của mình bằng cách miệt mài tìm hiểu qua sách, tham gia các hội nhóm lịch sử và dành cả thời gian đi điền dã nhằm có thêm trải nghiệm thực tế.
Vũ trụ của người Việt
Trong căn phòng sáng tạo của DeeDee Animation Studio, một nhóm các bạn trẻ đang miệt mài thể hiện ý tưởng trong một thế giới nhiệm mầu. Họ mong muốn đưa hoạt hình Việt Nam ghi danh trên bản đồ hoạt hình thế giới.
DeeDee Animation Studio thành lập năm 2017 với nòng cốt là những người trẻ từ 20 đến 30 tuổi. Suốt tám năm qua, sức trẻ mang tên DeeDee ngày càng được chứng thực qua nhiều tác phẩm hoạt hình có cá tính riêng, nhưng vẫn khéo léo lồng ghép yếu tố văn hóa đậm bản sắc Việt Nam, cách kể truyện nhiều phần mới mẻ lại dí dỏm không nhàm chán. Không theo motif hoạt hình phải cho trẻ em, DeeDee xây dựng những bộ phim, câu chuyện dành cho người trưởng thành, đòi hỏi phải ngẫm nghĩ. Tác phẩm đầu tay của nhóm phải kể đến bộ phim “Tàn thể: Tiền truyện”. Dù lấy bối cảnh hậu tận thế, tương lai đen tối nhưng khán giả vẫn nhận ra một Việt Nam thật quen thuộc qua loạt chi tiết về tín ngưỡng thờ Mẫu, tích truyện Từ Thức gặp tiên, bối cảnh xã hội và kiến trúc đặc trưng.
Sau “Tàn thể” là thời gian DeeDee đầu tư và cho ra nhiều tác phẩm hoạt hình hấp dẫn như series “She-Kings” (nội dung về các nhân vật nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng), loạt các tập “Yêu Kiều” gây sốt mạng xã hội và “Có thờ có thiêng”, một chủ đề khó liên quan đến tín ngưỡng được kể một cách hóm hỉnh, dễ tiếp cận.
Đoàn Anh Kiệt, đạo diễn của nhóm, cho hay: “Chúng tôi đã có cơ hội làm việc cùng các studio hoạt hình hàng đầu ở các nền hoạt hình phát triển như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản. Gần đây nhất, chúng tôi đảm nhiệm vai trò diễn hoạt cho series “Meet the Fantastic Four” (Bộ tứ siêu đẳng) của Marvel. Chúng tôi cũng được góp phần trong phim điện ảnh “A Magnificent Life” của đạo diễn lừng danh châu Âu Sylvain Chomet”.
Với một team toàn người trẻ và nhiều nhiệt huyết, Kiệt tin rằng, hoạt hình Việt Nam có thể cạnh tranh được với quốc tế trong tương lai: “Tốc độ học hỏi của các bạn trẻ Việt Nam rất nhanh”.
Nhóm còn kỳ vọng sẽ phát triển câu chuyện “Tàn thể” thành một vũ trụ phim hoạt hình đậm chất Việt. Thuật ngữ “vũ trụ” gắn với phim ảnh, truyện tranh vốn không còn xa lạ với nhiều khán giả. Nhiều “vũ trụ” đã thành công như vũ trụ siêu anh hùng, vũ trụ kiếm hiệp, hay hoạt hình có vũ trụ Steven (phim Steven Universe). DeeDee cũng mong muốn ở vũ trụ “Tàn thể”, hình ảnh Việt Nam sẽ được gửi gắm trong mỗi khuôn hình, chi tiết kịch bản. Một dự án phim hoạt hình mới của DeeDee đang khởi động, về cuộc đời thăng trầm của bà Nguyễn Thị Thế, con gái “Hùm thiêng Yên Thế” Đề Thám, cũng gồm toàn những gương mặt trẻ thực hiện.
DeeDee đã gặt hái được những quả ngọt đầu tiên. Tác phẩm đầu tay “Tàn thể: Tiền truyện” đã mang về giải Cánh Diều Bạc của Hội điện ảnh Việt Nam năm 2020 và giải thưởng liên hoan phim KHEM tại Hoa Kỳ.
Càng ngày, càng có nhiều bạn trẻ có cái nhìn nghiêm túc hơn về văn hóa truyền thống. Họ mang hơi thở của thời đại, nhưng vẫn giữ được tinh thần tôn trọng bản gốc theo cách của riêng họ. Mặc dù những nội dung đó không ngay lập tức “viral”, hút view bằng những nội dung giật gân gây sốc, nhưng đem lại hình ảnh lâu dài và tích cực. TikTok của Lâm Anh vẫn đang trong giai đoạn xây dựng hình ảnh nhưng đã có những phản hồi khá tốt. “Em cứ tưởng slogan “mảnh đất nhỏ nhất” của mình sẽ sớm trở nên cũ sau khi sáp nhập tỉnh, thành phố, nhưng bầu trời nào cũng là bầu trời Tổ quốc, giờ đây em chắc chắn sẽ định hướng thêm cả nội dung về Thái Bình cũ nữa”, Lâm Anh nói thêm.
Dưới góc nhìn GenZ, những vấn đề tưởng khô khan, già dặn trở nên sinh động hơn nhiều. Đó là những bước đi nhỏ, những hứa hẹn về câu chuyện dài.
