Cùng với tần suất dày đặc hơn các giải thưởng quốc tế gần đây được trao cho nhiều dự án thiết kế kiến trúc theo xu hướng bền vững của Việt Nam, bằng danh dự - Giải thưởng mang tên cố Giáo sư, kiến trúc sư Barry Fegan Will, nguyên Chủ tịch ARCASIA dành cho dự án của Think Playgrounds cho thấy giới kiến trúc Việt Nam đã và đang tựa vào truyền thống kiến trúc cân bằng với tự nhiên để tiếp tục sáng tạo và hội nhập xu hướng chung của kiến trúc thế giới.
1 Dự án Hồi sinh không gian ven sông Hồng của Think Playgrounds hướng đến thúc đẩy đa dạng sinh thái đô thị, được đồng thiết kế bởi cộng đồng, tức là có sự tham gia về ý tưởng và chung tay hoàn thiện dần từng phần thiết kế của cộng đồng địa phương, các đối tác, tình nguyện viên, để công viên thật sự là của cộng đồng, đáp ứng nhu cầu thường nhật của cộng đồng, bảo đảm tính bền vững xã hội và môi trường, tăng khả năng tiếp cận bình đẳng, góp phần vào khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của địa phương - thành phố Hà Nội. Dự án vẫn đang tiếp tục được khảo sát và thiết kế từng phần, từ tuyến đường sinh thái, khu vực dạng sinh học tự nhiên, nơi có hàng trăm loài chim hoang dã có thể về trú ngụ, đến các khu vực sân chơi công cộng với vật liệu tại chỗ và tái chế, phù hợp điều kiện của cộng đồng sở tại.
Theo kiến trúc sư Chu Kim Đức, đồng sáng lập doanh nghiệp xã hội Think Playgrounds, dự án đã nhận được sự ủng hộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội. “Không gian đa dạng sinh thái dọc sông là giải pháp bền vững nhất để làm giảm nhiệt độ cho thành phố, hỗ trợ thành phố thoát nước thông qua thấm hút và chống xói lở thông qua sử dụng hệ thực vật bản địa. Chúng tôi mong muốn tiếp tục được nhân rộng các giải pháp đô thị nhân văn, bền vững môi trường trong kế hoạch phát triển dọc sông tương lai”, chị Đức chia sẻ.
Trước đó, năm 2024, thiết kế nhà tre nổi của hai kiến trúc sư Đoàn Thanh Hà, Nguyễn Trí Thành (H&P Architects) đã được trao hai giải thưởng chính thức của ARCASIA: Giải thưởng ở hạng mục dành cho nhà ở gia đình đơn lẻ (Single Family Residential Projects) và giải đặc biệt về tính bền vững (Special award- sustainability).
Nhà tre nổi là mẫu nhà dành cho người dân vùng sông nước Việt Nam, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là kiểu nhà ba gian mới, được dựng lên từ những thanh tầm vông, liên kết đơn giản với nhau bằng chốt, dây buộc, cùng các loại vật liệu nhẹ, như tấm cót ép tre, lá, tôn, phên tre,... Mái nhà lớn được tận dụng để thu gom nước mưa và khai thác năng lượng mặt trời. Hệ thống cửa đóng mở linh hoạt góp phần giúp ngôi nhà đủ khỏe khi gặp thời tiết bất lợi. Hai ngôi nhà mẫu đã được dựng, có diện tích lần lượt 36 m2 và 48 m2, trên địa bàn thành phố Hà Nội. Cùng trong năm 2024, thiết kế này còn được trao giải UIA 2030 Award của Liên minh kiến trúc sư quốc tế (International Union of Architects).
2 Cuối năm 2024, nữ kiến trúc sư Trần Thị Ngụ Ngôn, đồng sáng lập Không gian nhiệt đới (Tropical Space), là kiến trúc sư duy nhất của Việt Nam có trong danh sách 25 đề cử giải thưởng DIVIA (Diversity in Architecture/Sự đa dạng trong kiến trúc), giải thưởng dành cho các nữ kiến trúc sư trên toàn thế giới do Tổ chức DIVIA (tại Berlin, CHLB Đức) sáng lập. Thời điểm đó, trong trao đổi với phóng viên Nhân Dân cuối tuần, bên cạnh niềm vui về đề cử nói trên, chị vẫn muốn đề cập nhiều hơn về chuyện nghề thay vì “giấc mơ giải thưởng”.
Tropical Space được biết đến là nơi chia sẻ nguồn cảm hứng về kiến trúc từ vật liệu gạch nung đơn giản thông qua những giải pháp thiết kế kết hợp hài hòa truyền thống và hiện đại, “để tạo ra những giá trị về kiến trúc và những câu chuyện về tính bản địa bền vững”, “để lan tỏa những thông điệp về mối quan hệ kiến trúc đối với con người, xã hội, môi trường tự nhiên”. Hầu hết các thiết kế của Tropical Space, từ không gian văn phòng đến nhà riêng, xưởng sản xuất thủ công… đều nổi bật sự hiện diện của vách, tường gạch nung và nhiều ánh sáng trời, đem lại cảm giác gần gũi, thân thuộc và đầy sinh khí.
Tháng 5/2025, Ngụ Ngôn được xướng tên nhận giải thưởng DIVIA như một sự tưởng thưởng xứng đáng dành cho hành trình bền bỉ thiết kế và thuyết phục khách hàng tin tưởng đồng hành cùng Tropical Space trong việc tạo nên những không gian kiến trúc đương đại đượm tinh thần Việt Nam truyền thống.
Giống như tinh thần của Tropical Space, các kiến trúc sư theo hướng kiến trúc bền vững có điểm tương đồng là không tiếc thời gian chia sẻ kiến thức và truyền cảm hứng đến cộng đồng đồng nghiệp trong và ngoài nước, nhất là với người trẻ, về những việc họ đã và đang làm, về những điều họ đã học hỏi được từ truyền thống, tự nhiên và từ chính các trải nghiệm sống đương thời để tiếp tục sáng tạo. Đó là các diễn đàn quốc tế chuyên nghiệp về kiến trúc đến các chương trình trao đổi sinh viên quốc tế, thảo luận, workshop với sinh viên, người trẻ trong nước, các buổi trò chuyện trực tuyến trên những kênh sóng chuyên biệt về kiến trúc, các bài viết cho báo chí trong và ngoài nước…
Mới đây nhất, Think Playgrounds, thông qua kết nối với Viện Goethe Myanmar đã hỗ trợ lan tỏa thực hành “chơi tái chế” qua các buổi đào tạo online với một tổ chức địa phương ở Myanmar. Phương pháp chính, tương tự cách mà Think Playgrounds làm việc ở trong nước, gây dựng nên hơn 230 sân chơi cộng đồng đô thị, tận dụng vật liệu sẵn có để tạo ra không gian chơi tự do phù hợp với mọi khu vực, trong mọi điều kiện, góp phần để trẻ em tự chơi - một nhu cầu trong phát triển cân bằng tâm lý của trẻ. Kết quả khả quan của sự kiện này đem tới hy vọng mô hình được nhân rộng không chỉ cho trẻ em Myanmar sau sang chấn động đất mà Chơi tái chế tiếp tục được lan tỏa ở các khu vực khó khăn của châu Á.
Nguồn cảm hứng sống, nguồn năng lượng sống mới từ kiến trúc bền vững lan tỏa trong cộng đồng bởi thế hệ kiến trúc sư đang rất năng động, sáng tạo hôm nay của Việt Nam đã và đang minh chứng cho điều: Không chỉ trong kiến trúc mà trong tất cả khía cạnh của cuộc sống, hãy quay trở về truyền thống và thiên nhiên với một tâm trí mới, cân bằng, thấu hiểu và tiến bộ! Đây cũng là thông điệp từ Kengo Kuma, kiến trúc sư nổi tiếng thế giới người Nhật Bản gửi đến sinh viên Trường đại học Kiến trúc Hà Nội trong một buổi trò chuyện ấm cúng, đầu năm 2024.
