Không ít trường phổ thông xếp lịch 5 tiết buổi sáng, buổi chiều chỉ 2 tiết rồi cho học sinh tan học lúc 15 giờ hoặc 15 giờ 30 phút. Nếu căn cứ vào quy định các em học tối đa 7 tiết/ngày thì cách làm này không sai. Nhưng thực tế lại khiến phụ huynh phải xoay xở với công việc, bởi giờ tan học quá sớm đồng nghĩa với việc phải rời công sở giữa buổi để đón con.
Câu chuyện này không chỉ dừng ở việc “khó cho phụ huynh”. Nó còn cho thấy cách một số nhà trường triển khai quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo đôi khi thiếu linh hoạt, thậm chí máy móc. Bởi thay vì cho học sinh ra về sớm, nhà trường hoàn toàn có thể sắp xếp thời gian để tổ chức thêm các hoạt động bổ trợ, hoặc đơn giản hơn: Mở cửa thư viện.
Nhiều trường phổ thông hiện nay đã được đầu tư thư viện khá khang trang: Phòng rộng, thoáng, bàn ghế đầy đủ, sách phong phú… Nhưng nghịch lý là, học sinh hiếm khi được lui tới. Thư viện, thay vì trở thành “trái tim” tri thức của nhà trường, lại bị biến thành “kho lưu trữ” hay nơi trưng bày hình thức và có khi chỉ mở cửa đón đoàn khách tham quan, hoặc kiểm tra.
Nếu thư viện được mở cửa thường xuyên, nếu học sinh được khuyến khích ngồi lại đọc sách, nghiên cứu nhóm, làm bài tập… thì khoảng thời gian buổi chiều sẽ hữu ích hơn nhiều. Các em vừa có thêm điều kiện rèn luyện năng lực tự học - một kỹ năng cốt lõi cho cuộc sống sau này - vừa giúp phụ huynh bớt lo lắng việc con tan học quá sớm.
Đành rằng, nếu để học sinh ở lại trường, nhà trường sẽ phải quản lý thêm, phải tăng chi phí điện nước, vệ sinh, thậm chí bố trí giáo viên phụ trách. Nhưng cần nhìn nhận: Đây không chỉ là khoản chi phí, mà còn là đầu tư cho môi trường giáo dục toàn diện. Hơn nữa, phụ huynh đã đóng góp học phí, ngân sách nhà nước cũng dành phần lớn cho giáo dục, lương giáo viên tăng “kịch khung” - lẽ nào trường học lại e ngại khi phải mở cửa thư viện thêm vài giờ?
Đáng mừng là một số địa phương đã có động thái chấn chỉnh. Ngày 12/9, Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh ban hành văn bản quy định khung thời gian học: Với bậc phổ thông, tiết đầu buổi sáng trong khoảng 7 giờ - 8 giờ, không kết thúc trước 10 giờ 30 phút; buổi chiều từ 13 giờ đến 13 giờ 30 phút, tan học từ 16 giờ đến 17 giờ. Các trường cũng được yêu cầu phối hợp lệch giờ tan học tối thiểu 15 phút để tránh ùn tắc giao thông. Những quy định này cho thấy ngành giáo dục đã lắng nghe và bắt đầu hành động, song để đi vào thực chất, cần có sự chủ động sáng tạo của từng trường.
Suy cho cùng, giáo dục không chỉ là dạy đủ số tiết theo quy định. Giáo dục còn là khả năng tổ chức, nuôi dưỡng tinh thần học tập, giúp học sinh biết cách tìm tòi, tự nghiên cứu và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên sẵn có. Nếu thư viện thật sự trở thành không gian sống động, nếu nhà trường khuyến khích học sinh ở lại nhiều hơn, thì giờ học sẽ không còn gắn với nỗi lo của phụ huynh, mà trở thành hành trình trưởng thành của học trò.
Phát huy vai trò của thư viện trong trường học - đó không chỉ là giải pháp giải quyết việc làm gì sau giờ tan học sớm, mà còn là hướng đi bền vững để khuyến khích tự học, khơi dậy tình yêu tri thức. Khi thư viện không còn là nơi “đóng cửa im lìm” mà trở thành “ngôi nhà thứ hai” của học sinh, phụ huynh sẽ được an tâm, còn nhà trường thì thật sự hoàn thành sứ mệnh giáo dục của mình.
