Theo các nhà quản lý và các chuyên gia, du lịch cộng đồng được nhận định sẽ là xu hướng mang đến nhiều triển vọng, thay đổi tư duy làm kinh tế cho người dân ở những vùng, miền còn nhiều khó khăn nhưng giàu có vốn di sản văn hóa, thiên nhiên.
Bởi vậy, việc tổ chức nghiên cứu, đánh giá thực trạng, xác định tiềm năng, làm cơ sở đề xuất các mô hình, giải pháp khả thi để phát triển bền vững du lịch cộng đồng là một trong những nhiệm vụ quan trọng.
Ở Lâm Đồng, nhiều mô hình du lịch cộng đồng thành công như: Du lịch trải nghiệm Vườn quốc gia Bidoup-Núi Bà kết hợp văn hóa Cơ Ho tại phường Lang Biang-Đà Lạt và xã Lạc Dương; du lịch cộng đồng gắn với văn hóa của đồng bào dân tộc Chu Ru tại xã Ka Đô.
Tại xã Di Linh đã triển khai thực hiện Đề án Phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn với hệ thống di sản thiên nhiên và văn hóa sắc tộc. Tại các tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai, Quảng Ngãi, nhiều mô hình được xây dựng nhiều năm, từng bước được điều chỉnh và phát huy hiệu quả…
Nhìn chung, với tiềm năng dồi dào, phong phú về giá trị văn hóa và cảnh quan thiên nhiên, với sự chỉ đạo, tổ chức của cấp ủy, chính quyền, các cơ quan hữu trách, người dân Tây Nguyên đã biết tận dụng, khai thác các tiềm năng, thế mạnh sẵn có để biến thành động lực phát triển kinh tế-xã hội.
Đặc biệt, các mô hình du lịch cộng đồng có sự kết hợp giữa sản xuất, canh tác nông nghiệp với phát triển du lịch mang lại hiệu quả cao, không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của khu vực mà còn mang lại nguồn sinh kế ổn định, nâng cao chất lượng đời sống cho người dân.
Các mô hình này đã trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo, mang bản sắc riêng, thu hút du khách trong nước và nước ngoài.
Theo các nhà quản lý, để du lịch cộng đồng trở thành sản phẩm hoàn chỉnh, từng bước xây dựng và phát triển thương hiệu, các địa phương cần gắn phát triển du lịch cộng đồng với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc, trong đó có trải nghiệm thực tế tại các làng nghề; gắn với xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ khả năng tiếp cận các nguồn lực, dịch vụ công cho khu vực nông thôn, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Đồng thời, để du lịch cộng đồng tạo sinh kế bền vững, ngoài cảnh quan thiên nhiên và giá trị văn hóa khác biệt, trước tiên, cần một cộng đồng đoàn kết, thân thiện, sẵn sàng chia sẻ lợi ích.
Cùng với đó là sự song hành, chung tay, định hướng của các cấp chính quyền, ban ngành để du lịch cộng đồng ngày càng chuyên nghiệp, phục vụ tốt hơn nhu cầu du khách và mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội cho người dân.