Ông từng nhập ngũ và chiến đấu 10 năm ở chiến trường miền Đông Nam Bộ. Sau này, ông chuyển sang làm phóng viên, rồi theo đuổi sự nghiệp sáng tác chuyên nghiệp.
Ông đã xuất bản hơn 70 tập truyện ngắn, truyện ký, tiểu thuyết, kịch bản văn học, là chủ biên tập sách ”Nỗi đau sau chiến tranh”, viết kịch bản và đạo diễn 255 tập phim tài liệu. Hiện ông giữ 1 kỷ lục châu Á (2021), 1 kỷ lục Việt Nam (2018) và là Anh hùng Lao động năm 2025, giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2017. Năm 2018, ông đã thành lập “Bảo tàng Tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên” để lưu giữ và trưng bày hàng nghìn tài liệu, tác phẩm về đề tài này.
Vào ngày 25/5, sự kiện tôn vinh nhà văn Minh Chuyên, trao danh hiệu Anh hùng Lao động cho ông đã diễn ra rất ý nghĩa, có mặt các cấp lãnh đạo và bạn bè văn chương, đặc biệt là các cựu chiến binh, thương binh, bệnh binh - những người đã được nhà Văn Minh Chuyên. Sáng hôm đó, về đến quê của Minh Chuyên, thấy băng-rôn, đèn hoa và người rất linh đình. Nhà Minh Chuyên ở đầu làng và hôm nay là đại sự kiện nên tôi không cần hỏi thăm ai, ban tổ chức đã dẫn tôi vào tận bảo tàng. Không gian là chữ và chữ. Toàn những sách là sách. Sách sếp tầng tầng lớp lớp nhưng hầu hết là những sách viết về chiến tranh. Những tác phẩm và bản thảo của riêng nhà văn Minh Chuyên đã khoảng hơn 100 tập. Rồi những kỷ yếu hội thảo, những phim truyền hình, ký sự những tác phẩm…. bạn bè viết về Minh Chuyên. Không gian Minh Chuyên còn có những Huân, huy chương, những bằng khen, giấy khen, những giấy chứng nhận giải thưởng, những bằng xác nhận kỷ lục gia châu Á, Việt Nam, những tấm ảnh quý chụp với bạn văn chụp với các anh hùng, các cựu chiến binh của Thái Bình, của bốn phương bạn bè về thăm bảo tàng Minh Chuyên, của các lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước ta và của bạn bè quốc tế đến thăm bảo tàng.
Ám ảnh tôi nhiều nhất là quá trình ông viết về thương binh, liệt sĩ, về những người thương binh trở lại đời thường nhưng thua thiệt, khuất lấp. Ông đã rất kiên trì để chứng minh cho những thương binh oan khuất ấy và cũng để chứng minh cho cả mình nữa. Nể phục và trân trọng khi nhiều tác phẩm của ông đã đi vào sách giáo khoa và có sức ảnh hưởng lớn đến bạn đọc, điển hình như những tác phẩm xoay quanh nỗi đau da cam, những số phận con người sau chiến tranh.
