Không gian Triển lãm 95 năm Cờ Đảng soi đường (thuộc khuôn khổ Triển lãm Thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”) tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC). Ảnh: THÀNH ĐẠT
Không gian Triển lãm 95 năm Cờ Đảng soi đường (thuộc khuôn khổ Triển lãm Thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”) tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC). Ảnh: THÀNH ĐẠT

Vận nước & khát vọng cống hiến

Sẽ phải có những dự án giúp Việt Nam ghi danh lên bản đồ thế giới hay tạo ra ngành công nghiệp phụ trợ nội địa đủ sức thay thế hàng nhập khẩu... Khát vọng viết tiếp hành trình phát triển của Việt Nam đang được cộng đồng doanh nghiệp, mà dẫn đầu là khối doanh nghiệp tư nhân chung sức, chung tay khai triển.

Công - tư kiến quốc

Vội vã bước vào cuộc họp đã diễn ra được một lúc, ông Trịnh Tiến Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đại Dũng đi nhanh về chỗ ngồi, không muốn làm ảnh hưởng không khí đang rất tập trung. Nhưng ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch Tập đoàn Geleximco, lãnh đạo chủ chốt Ủy ban 3 (các ngành sản xuất, công nghiệp) thuộc Mô hình Toàn cảnh Kinh tế tư nhân Việt Nam (ViPEL) do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) khởi xướng, lại không muốn như vậy.

“Mời anh Dũng đứng dậy để mọi người cùng biết”, ông Tiền nói, với sự hào hứng, tự hào không che giấu khi nói về công trình mái thép 24 nghìn tấn ở Trung tâm Triển lãm Việt Nam tại Cổ Loa (Hà Nội) mà Đại Dũng đã tham gia từ khâu thiết kế, chế tạo đến lắp dựng. Cùng hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, nên ông Tiền nhìn nhận công trình mái vòm Kim Quy của Trung tâm triển lãm là một kỳ tích diễn ra trong vòng 10 tháng.

Đây là cuộc làm việc đầu tiên của những thành viên sáng lập ViPEL, đang bàn thảo cách thức thực hiện cơ chế công - tư đồng kiến tạo. Khác với nhiều hoạt động phản biện chính sách của doanh nghiệp, ViPEL đặt mục tiêu hiện thực hóa một cách hiệu quả và thực chất các nội dung của bộ tứ nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị (gồm Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết số 59-NQ/ TW về hội nhập quốc tế và Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật). Cách thức đang được các doanh nhân bàn tới là thiết lập cơ chế công - tư để thực hiện được các dự án cụ thể, có tác động lan tỏa ở nhiều ngành, lĩnh vực mà khu vực kinh tế tư nhân đề xuất.

Trong mô hình này, phía công là Nhà nước sẽ thực hiện trách nhiệm kiến tạo môi trường chính sách và khung pháp lý minh bạch, hiệu quả. Phía tư, là doanh nghiệp sẽ đề xuất các mục tiêu, tham gia nguồn lực (tài chính, tri thức, công nghệ) và năng lực vận hành để hiện thực hóa các mục tiêu. Nguyên tắc vận hành dựa trên cam kết thực thi, với cơ chế giám sát, đo lường hiệu quả một cách minh bạch và thường xuyên để bảo đảm tính thực chất.

Thậm chí, ông Vũ Văn Tiền còn nhắc đến những kế hoạch khởi nghiệp, tái khởi nghiệp với các doanh nhân cùng tham gia, như ông Trương Gia Bình - Chủ tịch Tập đoàn FPT, bà Nguyễn Thị Phương Thảo - Chủ tịch Tập đoàn Sovico, bà Cao Thị Ngọc Dung - Chủ tịch Vàng bạc đá quý Phú Nhuận - PNJ và lãnh đạo nhiều doanh nghiệp lớn như: Gemadept, Shinec, Eurowindow, Thái Hưng, AA Corporation, Vĩnh Hiệp, Hanel PT...

“Thế hệ doanh nhân chúng tôi đã trăn trở, khởi nghiệp liên tục, đã làm được nhiều việc để đến giờ có những hệ sinh thái kinh doanh, hoạt động trong nhiều ngành, lĩnh vực. Nhưng chúng tôi vẫn luôn khát vọng, luôn muốn cống hiến. Chỉ cần mỗi doanh nghiệp có một sáng kiến, ý tưởng thôi thì sẽ có cả triệu sáng kiến phát triển đất nước”, ông Tiền chia sẻ đầy tâm huyết.

Điểm rơi của khát vọng cống hiến

“20 dự án cấp quốc gia, 200 dự án cấp địa phương và 2.000 dự án cấp cơ sở sẽ được thực hiện theo mô hình công - tư kiến quốc”, ông Trương Gia Bình đặt ra những con số rất cụ thể cho 5 năm tới. Đây sẽ là những dự án mẫu, để chứng minh giá trị tinh thần “cùng làm, cùng chia sẻ trách nhiệm” của mô hình mà các doanh nghiệp đặt kỳ vọng sẽ tạo được đột phá.

Cũng phải nhắc lại, hơn một năm trước, nhiều doanh nghiệp đang tham gia bàn thảo về “công - tư kiến quốc” đã có mặt trong cuộc làm việc của Thường trực Chính phủ với các doanh nghiệp tư nhân lớn. Họ đã nghe Chính phủ đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào những việc lớn, việc khó, đột phá... để tạo động lực cho phát triển đất nước. Và đến nay, nhiều dự án đã bắt đầu được triển khai theo đặt hàng.

Điều thú vị, lần này các doanh nghiệp đang chủ động đặt đầu bài cho Chính phủ, không chỉ một vài dự án trong một vài năm mà là dài hạn. Đặc biệt, các dự án sẽ áp dụng mô hình “đàn sếu bay” - nơi các doanh nghiệp lớn dẫn dắt, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng tham gia chuỗi giá trị. Nghĩa là doanh nghiệp nào cũng có chỗ trong kế hoạch lớn lao của cộng đồng doanh nghiệp.

Điều quan trọng hơn, theo ông Trương Gia Bình, đó là vận nước đã đến và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam không thể bỏ trôi cơ hội này được. Thậm chí, nói với các doanh nhân, ông Bình thẳng thắn, nếu lúc này mà doanh nghiệp không có ý tưởng, không có khát vọng làm lớn hơn, đột phá hơn thì đó là lỗi của doanh nghiệp.

“Nhiều người hỏi tôi, thời điểm này có gì mới? Tôi đã nói, đây là thời điểm mà ý chí của Đảng, Nhà nước, Chính phủ trùng khớp với khát vọng của dân tộc, khát vọng của từng người dân, doanh nghiệp. Đó là phải đạt được mục tiêu quốc gia hùng mạnh, phồn vinh. Bấy lâu nay, doanh nghiệp có ý tưởng, có sáng kiến dù nhỏ, dù lớn thì hầu như đi một mình, nếu có khó khăn thì cũng phải chạy vạy, xin xỏ khắp nơi mà không chắc có thông. Còn nay, cái khó của doanh nghiệp là cái khó của nhà nước và tất cả sẽ cùng giải quyết”, ông Bình chia sẻ những phân tích về thời điểm mà ông gọi là điểm rơi của khát vọng cống hiến.

Nhưng cũng chính bởi vậy, yêu cầu của các dự án mà doanh nghiệp sẽ đề xuất theo mô hình “công - tư kiến quốc” được đặt ra ở tầm mức chưa từng có. Đây sẽ là các dự án đáp ứng mục tiêu quốc gia về giải quyết bài toán lớn, kiến tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia và xây dựng năng lực dẫn dắt.

Cụ thể, thay vì hỏi dự án này có phù hợp chiến lược ngành hay không, các doanh nghiệp phải đặt câu hỏi dự án này có giải quyết được một điểm nghẽn kinh niên, một thách thức an ninh kinh tế, hay một vấn đề xã hội dai dẳng mà quốc gia đang đối mặt không?

Hoặc dự án có giúp Việt Nam ghi danh lên bản đồ thế giới ở một lĩnh vực mới không, có tạo ra một ngành công nghiệp phụ trợ nội địa đủ sức thay thế hàng nhập khẩu không? Hoặc dự án có đủ sức mạnh để tạo ra một hệ sinh thái gồm các doanh nghiệp vệ tinh trong nước không, có thiết lập một tiêu chuẩn mới về công nghệ, quản trị để các doanh nghiệp khác phải noi theo không?... Đó là các dự án tầm quốc gia, ngành, lĩnh vực.

Ở cấp cơ sở, các dự án được lựa chọn sẽ phải giải bài toán kết nối địa phương, tạo việc làm, cải thiện trực tiếp đời sống, môi trường của khu vực...

Đương nhiên, để thực hiện các dự án tạo giá trị rõ ràng cho sự phát triển của nền kinh tế, việc lựa chọn dự án có tính khả thi vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp đề xuất phải chứng minh được năng lực (tài chính, công nghệ, quản trị) và có kế hoạch triển khai cụ thể, khả thi. Cùng với đó, ông Bình nhấn mạnh, vai trò của Nhà nước, từ cấp Trung ương tới địa phương cũng sẽ rất rõ ràng, với những cam kết mạnh mẽ trong việc theo đuổi và thực thi dự án.

“Điểm rơi của khát vọng cống hiến” mà doanh nghiệp đang kỳ vọng cần phải trùng nhịp với điểm rơi trong sự chuyển dịch tư duy “từ kiểm soát sang đồng hành, kiến tạo” của khối cơ quan quản lý nhà nước. Và như thế, chúng ta có quyền tin vào đàn sếu bay sẽ cùng sải cánh chinh phục bầu trời rộng lớn!

Khát vọng, mong muốn làm được những công trình, dự án lớn lao cho đất nước của những doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam chưa bao giờ dừng lại, chưa bao giờ bị giới hạn dù doanh nghiệp ở quy mô lớn hay nhỏ.