Chương trình Cospas-Sarsat quốc tế được thành lập trên cơ sở một hiệp định về chương trình thông tin vệ tinh (có tên gọi là Hiệp định Cospas-Sarsat quốc tế) với mục tiêu trợ giúp nhân đạo cho các hoạt động tìm kiếm cứu nạn. Cospas-Sarsat tuy đơn giản về mục đích nhưng lại có tác động sâu sắc. Theo đó, khi một tàu thuyền, máy bay hoặc cá nhân gặp trục trặc và kích hoạt đèn hiệu khẩn cấp, vệ tinh sẽ phát hiện tín hiệu và chuyển tiếp vị trí đến cơ quan cứu hộ cho người gặp nạn. Những hoạt động này đều không mất phí.
Theo báo cáo gần đây của Viện Nghiên cứu Quốc gia về Biển và Đại dương (NSRI) Nam Phi - một thành viên của Cospas-Sarsat, công nghệ này có thể quyết định sự sống còn của bất kỳ ai bị mắc kẹt trên biển. “Một khoảnh khắc như vậy đã xảy ra vào tháng 6/2011, khi một chiếc thuyền bị lật úp trong gió mạnh ở ngoài khơi thị trấn Infanta (Nam Phi)”, thuyền trưởng người Nam Phi Greg West cho biết. Ông và các thủy thủ đã thả đèn hiệu vô tuyến chỉ báo vị trí khẩn cấp. Nhờ vậy, hệ thống Cospas-Sarsat đã bắt được tín hiệu và chuyển tiếp đến chính quyền Nam Phi. Sau đó một tàu đi qua trong vùng biển đã định vị được ánh sáng nhấp nháy của bè cứu sinh và đưa các thủy thủ đến nơi an toàn.
Một cuộc giải cứu khác cũng diễn ra ngoài khơi bờ biển Nam Phi vào năm 2015, khi chiếc thuyền buồm của Pháp đâm phải một con cá voi và bị lật úp. Thuyền trưởng Jean Sitruk và thuyền viên người Nam Phi Kyle Castelyn đã trải qua một đêm trên xuồng hơi cho đến khi tín hiệu cấp cứu của họ kích hoạt nỗ lực cứu hộ quốc tế. Sau nhiều giờ tìm kiếm, tàu chở hàng dài 277 m của Pháp, do thuyền trưởng Hervé Lepage chỉ huy, đã phát hiện ra hai người và đưa họ lên tàu.
Ngày Tìm kiếm và Cứu nạn toàn cầu do Tổ chức Cospas-Sarsat quốc tế khởi xướng nhằm nâng cao nhận thức về cứu hộ, nhấn mạnh rằng đằng sau các vệ tinh, trạm mặt đất và trung tâm điều khiển, theo dõi trên biển là sứ mệnh nhân đạo giúp cứu sống con người. Với sự hỗ trợ của công nghệ, sứ mệnh này ngày càng đóng góp vào mạng lưới cứu hộ quốc tế, đồng thời vinh danh lòng dũng cảm của các thủy thủ và nhân viên cứu hộ.
Hiện nay, sáng kiến giám sát toàn cầu dựa trên vệ tinh Cospas-Sarsat được xem là hệ thống tìm kiếm và cứu nạn mạnh mẽ với sự tham gia của 45 quốc gia trên thế giới. Chương trình có sự tham gia của Lực lượng Bảo vệ bờ biển Mỹ (USCG), Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) và các cơ sở mặt đất từ những tổ chức thành viên bằng cách sử dụng vệ tinh GPS được triển khai trên quỹ đạo Trái đất tầm trung.
Thuật ngữ Cospas-Sarsat là từ viết tắt của tiếng Nga, có nghĩa là “Theo dõi hỗ trợ vệ tinh tìm kiếm và cứu nạn”. Hệ thống này duy trì các vệ tinh được sử dụng trên quỹ đạo thấp và quỹ đạo địa tĩnh để phát hiện và định vị phi công, thủy thủ và người dùng trên đất liền gặp nạn. Hệ thống Cospas-Sarsat hiện nay trên thế giới bao gồm 30 trung tâm điều khiển và xử lý dữ liệu báo động cấp cứu qua vệ tinh Cospas-Sarsat (MCC) và 53 đài vệ tinh mặt đất Cospas-Sarsat (LUT). Hệ thống Cospas-Sarsat hoạt động mang tính toàn cầu, mạng các vệ tinh bao phủ toàn bộ Trái đất, mạng các đài mặt đất LUT/MCC trên toàn cầu được kết nối với nhau thông qua các trung tâm chủ.
Theo NSRI, ước tính có 63.000 người trên toàn thế giới đã được giải cứu nhờ mạng lưới của Cospas-Sarsat. Theo các quan chức NSRI, khi tín hiệu cấp cứu được kích hoạt, các vệ tinh sẽ chuyển tiếp tín hiệu này đến mạng lưới những trạm mặt đất và cuối cùng là đến trung tâm kiểm soát nhiệm vụ đặt tại các đầu mối khác nhau chia theo khu vực như tại Nhật Bản, Tây Ban Nha, Mỹ, Australia... Họ cho biết rằng, từ thời điểm đó, dữ liệu sẽ nhanh chóng được gửi đến các trung tâm điều phối cứu hộ để cứu hộ trên bộ hoặc cảnh sát biển để giải cứu những sự cố trên biển.
