Biếm họa: EMAD HAJJAJ
Biếm họa: EMAD HAJJAJ

Hệ lụy khó lường

Tình hình tại Yemen đang có những diễn biến đáng lo ngại, sau khi lực lượng Houthi đột kích các văn phòng LHQ tại Yemen, bắt giữ nhiều nhân viên. Trong khi đó, xung đột giữa quân đội Israel và Houthi cũng đang leo thang, có nguy cơ biến thành một điểm nóng địa-chính trị mới ở khu vực.

Theo CNN, lực lượng Houthi đã đồng loạt đột kích nhiều văn phòng của Liên hợp quốc (LHQ) tại Thủ đô Sana’a của Yemen, bắt giữ ít nhất 11 nhân viên nhân đạo. Theo Người phát ngôn Chương trình Lương thực thế giới (WFP) Abeer Etefa, các tay súng Houthi xông vào trụ sở nhiều cơ quan LHQ, trong đó có WFP, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF). Nhiều nhân viên đã bị đưa ra bãi đỗ xe để thẩm vấn, một số bị áp giải đi. Người phát ngôn UNICEF Ammar Ammar xác nhận một số nhân viên bị bắt giữ.

Trong một tuyên bố, Tổng Thư ký LHQ António Guterres cũng xác nhận ít nhất 11 nhân viên của tổ chức đa phương này đang bị giam giữ “một cách tùy tiện”. Ông lên án việc Houthi đột nhập và tịch thu tài sản tại văn phòng WFP, đồng thời yêu cầu lực lượng này phải trả tự do cho toàn bộ nhân viên LHQ “ngay lập tức và vô điều kiện”.

Đặc phái viên LHQ về Yemen - ông Hans Grundberg - lên án các vụ bắt giữ nhân viên nhân đạo tại Sana’a và thành phố cảng Hodeida, đồng thời nhấn mạnh phải tôn trọng, bảo vệ sự an toàn, phẩm giá và khả năng làm việc của các nhân viên cứu trợ. Theo ông, ngoài số nhân viên vừa bị bắt giữ, lực lượng Houthi cũng đang giam giữ 23 nhân viên khác của LHQ, trong đó có một số người bị bắt từ năm 2021 và 2023. Đầu năm nay, nhóm này cũng từng bắt giữ tám nhân viên LHQ, buộc cơ quan này phải thu hẹp hoạt động tại nhiều khu vực. WFP cũng ra thông cáo khẳng định “việc giam giữ tùy tiện nhân viên cứu trợ là điều không thể chấp nhận" và "sự an toàn của những người này là điều kiện tiên quyết để thực hiện công việc cứu sinh tại Yemen”.

Giới phân tích nhận định rằng, việc Houthi đột kích các văn phòng LHQ và bắt giữ các nhân viên nhằm mục đích gây sức ép lên LHQ, buộc tổ chức đa phương phải ngăn chặn Israel tấn công Dải Gaza cũng như các mục tiêu của lực lượng này. Tuy nhiên, các đòn trả đũa của Houthi đang đẩy Yemen vào một cuộc xung đột toàn diện với Israel. Đặc phái viên LHQ Grundberg cảnh báo hậu quả từ việc Israel mở rộng tấn công các mục tiêu của Houthi cũng như sự đáp trả của Houthi sẽ khiến Yemen “trở thành chiến trường cho một cuộc xung đột địa-chính trị rộng lớn hơn”.

Yemen đang trải qua một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới, với hơn 50% phụ thuộc vào viện trợ quốc tế. Cuộc tấn công của lực lượng Houthi nhằm vào các văn phòng và nhân viên của LHQ diễn ra chỉ hai ngày sau vụ không kích của Israel hôm 29/8 nhằm vào một cuộc họp ban lãnh đạo Houthi tại Sana’a, khiến nhiều quan chức cấp cao của lực lượng này thiệt mạng, trong đó có người đứng đầu chính quyền Houthi Ahmed Ghaleb Nasser al-Rahawi.

Houthi là nhóm vũ trang Hồi giáo dòng Shi’ite, nổi lên ở Yemen từ những năm 2000 nhằm đối đầu với cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh, người điều hành đất nước từ năm 1990 cho đến khi từ chức năm 2012. Năm 2014, Houthi kiểm soát Thủ đô Sana’a, lật đổ chính quyền được quốc tế công nhận của Tổng thống Abd-Rabbu Mansour Hadi và khiến ông phải lưu vong ở nước ngoài. Sau khi bùng nổ cuộc xung đột Hamas - Israel từ tháng 10/2023, Houthi đã nhiều lần phóng tên lửa và thiết bị bay không người lái (UAV) vào Israel nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với Hamas. Hầu hết các đòn tấn công của Houthi đều bị Israel đánh chặn và Tel Aviv cũng đã tiến hành các cuộc không kích đáp trả các mục tiêu của Houthi tại Yemen.

Ngoài ra, Houthi cũng tiến hành nhiều cuộc tấn công nhằm vào các tàu thuyền trên Biển Đỏ, nhất là những tàu thuyền có liên hệ với Israel. Các cuộc tấn công này được Houthi đẩy mạnh hơn, sau vụ các quan chức cấp cao thiệt mạng do đòn tấn công của Israel gần đây.

Ngày 2/9, AP cho hay, lực lượng Houthi tuyên bố đã tiến hành nhiều cuộc tấn công vào các mục tiêu ở Israel, trong đó có trụ sở Bộ Tổng tham mưu quân đội Israel tại Tel Aviv, sân bay quốc tế Ben Gurion và một tàu ở phía bắc Biển Đỏ, với cáo buộc tàu này duy trì các liên kết thương mại với cảng biển Israel. Trong khi đó, các máy bay không người lái đã nhắm mục tiêu vào một nhà máy điện ở Hadera và cảng Ashdod. Về phần mình, phía Israel khẳng định đã đánh chặn máy bay không người lái của Houthi.

Trong thông điệp mới nhất trên truyền hình, thủ lĩnh của Houthi, Abdel-Malik al-Houthi, khẳng định chiến dịch quân sự nhằm vào Israel bằng tên lửa, máy bay không người lái và phong tỏa đường biển sẽ được tiếp tục và ngày càng quyết liệt hơn. Trước những diễn biến này, cộng đồng quốc tế lo ngại căng thẳng sẽ ngày càng leo thang và gây ra những hệ lụy khó lường cho hòa bình khu vực.

Xem thêm