Mở lối cho du lịch Đồng bằng sông Hồng

Đã đến lúc cần một cuộc bắt tay thực chất giữa các địa phương và doanh nghiệp, để đánh thức sức hút của vùng đất cổ kính này.

Tiềm năng chờ được đánh thức

Không nơi nào ở miền bắc sở hữu nhiều tầng văn hóa như Đồng bằng sông Hồng. Hệ thống di tích lịch sử, kiến trúc cổ và lễ hội truyền thống phong phú như chùa Hương, chùa Keo, chùa Bái Đính, đền Đô… tương hỗ nhau như những lớp trầm tích văn hóa. Thiên nhiên cũng ưu ái ban tặng vùng này những danh thắng nổi bật như Cúc Phương, Tam Đảo, Bái Tử Long, Cát Bà, Ba Vì… Đây chính là những chất liệu để hình thành nên hệ sinh thái sản phẩm du lịch hấp dẫn, có chiều sâu.

Lại thêm lợi thế lớn về hạ tầng giao thông liên vùng - đường bộ, đường sắt, thậm chí cả đường thủy - Đồng bằng sông Hồng lẽ ra đã có thể là “ngôi sao phía bắc” trong bản đồ du lịch Việt Nam. Nhưng nghịch lý là, khách đến rồi lại đi, hiếm nơi nào đủ sức níu chân họ ở lại.

Nguyên nhân chính là do các sản phẩm thiếu tính đặc thù, trải nghiệm na ná nhau, dịch vụ đơn điệu, đội ngũ làm du lịch thiếu chuyên nghiệp, nguồn nhân lực chất lượng cao còn mỏng. Nhiều địa phương dường như vẫn chỉ coi du lịch là “ngành phụ”, thiếu quy hoạch dài hơi, thiếu đầu tư bài bản.

Đặc biệt, du lịch đường sông - một lợi thế quý giá của vùng - vẫn trong tình trạng “ngủ quên” trên chính dòng sông từng nuôi dưỡng, bồi đắp bao đời văn hóa Việt.

Cần những cái bắt tay đủ chặt

Không thể phát triển bền vững nếu mỗi địa phương mạnh ai nấy làm. Liên kết là yêu cầu sống còn. Nhưng liên kết hiện nay mới dừng ở cấp cơ quan quản lý nhà nước, trong khi doanh nghiệp - lực lượng trực tiếp vận hành và thu hút du khách - vẫn hoạt động rời rạc, tự phát, thiếu cơ chế phối hợp chung.

Hà Nội với vai trò trung tâm vùng, cần thực sự đóng vai “nhạc trưởng” - không chỉ kêu gọi mà phải kiến tạo liên kết, dẫn dắt phát triển sản phẩm du lịch liên vùng, xây dựng bản đồ điểm đến đặc sắc. Những mô hình phối hợp xúc tiến, quảng bá, đào tạo nhân lực, kết nối tuyến tour cần cụ thể hóa bằng chương trình hành động có kiểm đếm.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu phát triển du lịch, Đồng bằng sông Hồng là một trong sáu vùng du lịch của cả nước, có tiềm năng du lịch văn hóa, thiên nhiên đa dạng. Địa hình của vùng thuận lợi cho liên kết, nhất là mạng lưới giao thông đường bộ đã phát triển mạnh mẽ, chỉ cần những cái bắt tay thật chặt của các địa phương, doanh nghiệp liên quan.

Đáng mừng là một tư duy mới đã và đang được hình thành: tư duy phát triển xanh. Không còn chạy theo số lượng, du lịch vùng cần hướng tới những giá trị bền vững - nơi mà con người, môi trường, văn hóa cùng được gìn giữ và phát triển.

Khẳng định chuyển đổi xanh là con đường sống còn, ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam chỉ rõ: Để sản phẩm du lịch hấp dẫn, đổi mới hơn và có thể mang lại sự hưởng ứng của toàn xã hội, cần phải làm đồng bộ từ xây dựng các sản phẩm xanh, dịch vụ xanh, con đường du lịch xanh… Đã đến lúc không thể làm du lịch kiểu “có gì dùng nấy”, giữ thói quen dùng nhựa một lần, hay phát triển các điểm đến thiếu kiểm soát môi trường. Du lịch xanh không phải khẩu hiệu, mà là cam kết – từ khách sạn không cốc nhựa đến sản phẩm du lịch giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng.

Không thể chậm trễ!

Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 30-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định: Phát triển du lịch Đồng bằng sông Hồng theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bền vững và hội nhập quốc tế. Một khung định hướng rõ ràng, nhưng để biến thành hiện thực, cần những động lực mới.

Cần có những doanh nghiệp đủ tầm dẫn dắt. Cần những chính quyền địa phương xác định du lịch như một ngành kinh tế mũi nhọn. Cần một liên kết thực chất - không phải chỉ bằng văn bản, mà bằng sản phẩm cụ thể, tuyến du lịch liên vùng rõ ràng, và đặc biệt là bằng sự đồng hành cùng chuyển đổi xanh. Được biết, Hiệp hội Du lịch Việt Nam có kế hoạch tiếp tục triển khai các hoạt động chuyển đổi xanh như: Tham gia xây dựng cơ chế, chính sách về chuyển đổi xanh trong du lịch; phát triển các sản phẩm điểm đến xanh; xúc tiến, quảng bá xanh; đào tạo xanh; ứng dụng công nghệ xanh, chuyển đổi số.

Ở góc độ thực tiễn, Tiến sĩ Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup chỉ rõ: để phát triển bền vững, bốn trụ cột-văn hóa, con người, thiên nhiên và ẩm thực - đều phải dựa trên nguyên tắc của du lịch xanh: bảo vệ, tôn trọng và làm mới tài nguyên sẵn có.

Đồng bằng sông Hồng không thiếu chất liệu để kể câu chuyện của mình - một câu chuyện văn hóa, thiên nhiên, con người mang đậm cốt cách đất Bắc. Vấn đề là làm sao để câu chuyện ấy được kể bằng ngôn ngữ của thời đại: sáng tạo, bền vững, kết nối và hấp dẫn.

Chỉ khi ấy, những dòng sông kia mới thực sự chảy vào tâm trí du khách, và những tiềm năng du lịch đang ngủ quên mới được đánh thức trọn vẹn.