Lời cảnh báo được đưa ra trong bối cảnh Mỹ, Anh, Đức và Pháp đều đã giảm viện trợ quốc tế lần đầu sau gần ba thập niên và tiếp tục siết chặt ngân sách viện trợ quốc tế trong năm 2025.
Nhóm nghiên cứu của ISGlobal đã phân tích dữ liệu tại 93 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình để đánh giá tác động của việc ODA tiếp tục bị cắt giảm trong năm 2025, sau các đợt giảm mạnh trong 5 năm qua. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc các nhà tài trợ lớn đột ngột cắt giảm ODA và mức cắt giảm sâu có thể kéo theo thêm hàng chục triệu ca tử vong vốn có thể phòng ngừa được, tại các nước đang phát triển từ nay cho đến năm 2030.
Cụ thể, trong mô hình đánh giá, nhóm nghiên cứu xây dựng hai kịch bản là nghiêm trọng và nhẹ nhàng. Trong “kịch bản nghiêm trọng”, tức là ODA bị cắt giảm mạnh, tới 25% ở các nước nghèo nhất và 28% ở khu vực châu Phi cận Sahara, ước tính có thêm 22,6 triệu ca tử vong, gồm cả 5,4 triệu trẻ em dưới năm tuổi. Con số này vượt xa ước tính trước đó vốn chỉ dựa trên các đợt cắt giảm của riêng Mỹ. Ngay cả “kịch bản nhẹ nhàng” với mức cắt giảm ít nghiêm trọng hơn cũng có thể dẫn đến 9,4 triệu ca tử vong vốn có thể phòng ngừa, trong đó có 2,5 triệu trẻ em dưới năm tuổi.
Sau khi nhậm chức đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch cắt hơn 80% nguồn viện trợ nước ngoài và đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), với lý do là viện trợ nước ngoài “không phục vụ lợi ích cốt lõi” của Mỹ. ISGlobal từng dự báo, việc chính quyền Tổng thống Donald Trump giảm mạnh hỗ trợ nước ngoài có thể dẫn tới thêm 14 triệu ca tử vong tại các nước đang phát triển vào năm 2030.
Báo cáo mới nhất của ISGlobal bổ sung thêm tác động từ các đợt cắt giảm ngân sách viện trợ nước ngoài của các nhà tài trợ lớn khác, gồm Anh, Pháp và Đức. Theo ISGlobal, Anh, Pháp, Hà Lan và Bỉ đã công bố cắt giảm viện trợ lần lượt là 40%, 37%, 30% và 25%.
Giới nghiên cứu chỉ rõ, việc dừng hoặc thu hẹp chương trình viện trợ quốc tế có thể làm suy yếu năng lực hệ thống y tế ở các nước đang phát triển - năng lực vốn được xây dựng qua nhiều thập niên hợp tác quốc tế. Hệ lụy nghiêm trọng từ bước thụt lùi trong viện trợ quốc tế là thành tựu của hơn 30 năm qua về y tế, giáo dục và giảm nghèo toàn cầu có thể bị đảo ngược.
