Nhằm góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại Việt Nam-Campuchia hướng tới kim ngạch song phương biên mậu đạt mục tiêu 20 tỷ USD vào năm 2030, tỉnh đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phát triển kinh tế biên mậu.
Hiện toàn tỉnh có bốn cửa khẩu quốc tế gồm Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam, Bình Hiệp; một cửa khẩu quốc gia là Mỹ Quý Tây; cùng ba cửa khẩu chính (Kà Tum, Chàng Riệc, Phước Tân) và 13 cửa khẩu phụ, tiếp giáp ba tỉnh Svay Rieng, Pray Veng và Tboung Khmum của Campuchia. Hệ thống cửa khẩu này đã và đang trở thành “cầu nối” quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội địa phương, đồng thời góp phần củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa hai nước.
Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Tây Ninh Nguyễn Trần Hiệu cho biết, trong 9 tháng năm 2025, tổng lượng phương tiện qua lại bốn cửa khẩu quốc tế đạt hơn 600.000 lượt, thu phí hơn 500 tỷ đồng, đóng góp 441 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước. Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu đạt hơn 1,4 tỷ USD, nhập khẩu hơn 2 tỷ USD.
Trong đó, Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài chiếm tỷ trọng lớn nhất với hơn 500.000 lượt phương tiện, thu phí trên 420 tỷ đồng, đóng góp ngân sách hơn 408 tỷ đồng. Nhằm khai thác hiệu quả hơn tiềm năng mậu biên, Tây Ninh đã hình thành ba khu kinh tế cửa khẩu gồm: Mộc Bài, Xa Mát và Bình Hiệp, với tổng diện tích 68.561 ha. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ logistics, du lịch và đô thị biên giới.
Tuy nhiên, Tây Ninh vẫn đối mặt không ít khó khăn khi phát triển kinh tế biên mậu. Hạ tầng giao thông tại khu vực biên giới còn thiếu đồng bộ; chưa có trung tâm logistics, bãi đỗ xe, kho dự trữ hàng hóa, chợ biên giới quy mô lớn; trang thiết bị kiểm tra, giám sát hải quan chưa được đầu tư đồng bộ. Điều này khiến năng lực lưu thông hàng hóa và khả năng kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có.
Để tháo gỡ những điểm nghẽn này, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh đã trình đề án phát triển hạ tầng Khu kinh tế Mộc Bài đến năm 2030, với tổng vốn đầu tư hơn 995 tỷ đồng, trong đó Trung ương hỗ trợ khoảng 850 tỷ đồng. Dự án tập trung mở rộng tuyến đường kết nối từ đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài đến cửa khẩu quốc tế, giải quyết “nút thắt” lưu thông hiện nay; đồng thời hình thành trục giao thông chiến lược phục vụ xuất nhập khẩu, logistics và du lịch biên giới.
Thực tế, tuyến Đường Xuyên Á hiện hữu với quy mô 4-6 làn xe đã trở nên chật hẹp, không đáp ứng được lưu lượng phương tiện dự kiến tăng mạnh khi tuyến đường cao tốc đưa vào khai thác. Việc nâng cấp tuyến đường này có ý nghĩa quan trọng trong kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với Campuchia và các nước ASEAN.
Cùng với Mộc Bài, Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát được dự toán đầu tư hơn 199 tỷ đồng để xây dựng hai tuyến đường trung tâm kết nối trực tiếp từ khu vực cửa khẩu quốc tế đến các khu chức năng dịch vụ, thương mại, logistics và dân cư, với tổng chiều dài hơn 3,5 km. Tỉnh cũng đang triển khai dự án xây dựng Trạm kiểm soát liên hợp Cửa khẩu Chàng Riệc với tổng vốn hơn 137 tỷ đồng, phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, đồng thời tạo động lực phát triển đô thị-dịch vụ và nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu kinh tế Xa Mát.
Đáng chú ý, dự án xây dựng Cửa khẩu quốc tế Tân Nam (đối diện Cửa khẩu Meun Chay, tỉnh Prey Veng, Campuchia) có tổng vốn đầu tư 274 tỷ đồng, trong đó Trung ương hỗ trợ 130 tỷ đồng đang được đẩy nhanh tiến độ để đưa vào khai thác cuối năm 2025. Bên cạnh đó, tỉnh tập trung giải phóng mặt bằng phục vụ tuyến đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài, coi đây là công trình trọng điểm chiến lược. Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 62 nối trung tâm hành chính Tây Ninh đến Cửa khẩu quốc tế Bình Hiệp cũng đã được Trung ương chấp thuận khởi công trong năm 2026, đạt tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh Nguyễn Văn Út yêu cầu Sở Xây dựng công khai quy hoạch các khu cửa khẩu đã được phê duyệt, đồng thời khẩn trương hoàn thiện quy hoạch đối với các khu vực chưa có. Các dự án hạ tầng chậm tiến độ sẽ được rà soát, thu hồi và giao cho đơn vị có năng lực thực hiện.
Lãnh đạo tỉnh cũng yêu cầu tăng cường duy tu, sửa chữa, nâng cấp đường tuần tra biên giới nhằm bảo đảm an ninh, quốc phòng và phục vụ phát triển kinh tế biên mậu hiệu quả, bền vững. Các sở, ngành liên quan được giao nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng hợp tác với đối tác Campuchia, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây không chỉ là giải pháp kinh tế, mà còn là bước đi cụ thể nhằm củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa hai nước trong giai đoạn mới.
Phát triển kinh tế biên mậu Tây Ninh không chỉ mang ý nghĩa thúc đẩy giao thương hàng hóa, mà còn là biểu hiện sinh động của đường lối đối ngoại hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển. Khi hạ tầng đồng bộ, chính sách thông thoáng và doanh nghiệp được tiếp sức, vùng biên giới Tây Ninh sẽ trở thành “cầu nối” thịnh vượng, góp phần mở rộng không gian phát triển cho cả hai quốc gia.
