Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính đã tạo ra không gian phát triển đột phá giúp vùng Đông Nam Bộ có thể vững vàng bước vào giai đoạn phát triển mới. Ảnh: Minh Dũng
Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính đã tạo ra không gian phát triển đột phá giúp vùng Đông Nam Bộ có thể vững vàng bước vào giai đoạn phát triển mới. Ảnh: Minh Dũng

Cơ chế đặc thù - đòn bẩy chiến lược phát triển vùng

Với diện tích chỉ chiếm hơn 9% lãnh thổ nhưng vùng Đông Nam Bộ lại là trung tâm kinh tế năng động nhất, dẫn dắt sự phát triển quốc gia. Vùng kinh tế này đóng góp khoảng 32% GDP cả nước và hơn 44% tổng thu ngân sách nhà nước, với tỷ lệ đô thị hóa lên tới 62,8%, cao nhất cả nước.

Không chỉ đứng đầu về quy mô kinh tế, Đông Nam Bộ còn là vùng hấp dẫn nhất về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), xây dựng khu chế xuất và khu công nghiệp đầu tiên. Tính đến hết tháng 6/2025, khu vực này có hơn 23.955 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư đăng ký vượt 210 tỷ USD.

Thực tế, ngay từ những ngày đầu của công cuộc đổi mới, năm 1986, vùng Đông Nam Bộ đã là địa bàn thí điểm các chính sách đột phá. Sứ mệnh này đưa vùng Đông Nam Bộ trở thành trung tâm giao thương quốc tế, đóng góp lớn nhất vào kim ngạch xuất khẩu cả nước, mở lối cho cả nước trong việc hội nhập khu vực và toàn cầu.

Chính vì vậy, khi bước vào kỷ nguyên mới, kỳ vọng lớn lao đã tiếp tục được đặt lên vùng kinh tế đặc biệt quan trọng này. Theo bà Phạm Thị Bích Huệ, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, đây không chỉ là vùng đất mang sứ mệnh tiên phong trong hành trình đổi mới, hội nhập quốc tế, mà còn là động lực kinh tế, mô hình mẫu mực về chuyển đổi số, kinh tế xanh và liên kết vùng dẫn dắt sự chuyển dịch kinh tế quốc gia cả về tốc độ tăng trưởng và đổi mới.

Sự thay đổi về không gian hành chính từ ngày 1/7/2025 và mô hình điều phối vùng đang mở ra những cơ hội phát triển vượt trội cho cả khu vực Đông Nam Bộ. Trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh mới tiếp tục đóng vai trò đầu tàu liên kết vùng, giữ vững vị thế “cửa ngõ kinh tế” và là điểm đến chiến lược của các tập đoàn đa quốc gia. Các tỉnh khác như: Đồng Nai mới, Tây Ninh mới cũng nắm giữ lợi thế vượt trội về quy mô dân số, kinh tế, hạ tầng và tiềm năng liên kết vùng.

Xác định rõ vị thế đặc biệt của vùng kinh tế này, cấp có thẩm quyền đã quyết định triển khai áp dụng nhiều cơ chế chính sách đặc thù cũng như thúc đẩy tiềm năng, thế mạnh từ liên kết vùng sau khi sáp nhập như: xây dựng mô hình thí điểm cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong việc hình thành trung tâm tài chính quốc tế; cơ chế đặc thù cho khu vực Côn Đảo; xác định lại các vùng động lực, cực tăng trưởng, hành lang kinh tế quốc gia...

Dưới góc nhìn của một nhà quy hoạch, KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính đã tạo ra không gian phát triển đột phá gắn liền với biển và vùng Đông Nam Bộ có thể vững vàng bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi các lợi thế quy mô, năng lực điều phối vùng và cơ chế đặc thù sẽ tạo ra đòn bẩy chiến lược.

Theo Báo cáo của Bộ Tài chính ngày 1/8/2025, về tình hình triển khai các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ, trong sáu tháng đầu năm 2025, tổng sản phẩm trên địa bàn ước đạt hơn 1.122 nghìn tỷ đồng, giữ vị trí dẫn đầu cả nước.

Xem thêm