Nhiều người trẻ có suy nghĩ tập trung học hành, phát triển sự nghiệp, có việc làm ổn định mới tính đến kết hôn và sau khi kết hôn ngại sinh do áp lực về kinh tế, công việc, thu nhập, nhà ở. Xu hướng các cặp vợ chồng đã có một con không muốn sinh thêm ngày càng phổ biến bởi hoàn cảnh kinh tế khó khăn, sợ mất việc làm, sức ép công việc cao, không có người chăm sóc trẻ. Phụ nữ sinh ít con phần lớn là công nhân.
Nếu mức sinh giảm thấp và kéo dài sẽ tác động trực tiếp, sâu sắc tới quy mô, cơ cấu dân số và để lại nhiều hệ lụy như thiếu hụt lao động, già hóa dân số, ảnh hưởng tới nguồn nhân lực phát triển kinh tế-xã hội, cân đối quỹ bảo hiểm xã hội, nguy cơ lãng phí hạ tầng xã hội, gia tăng di cư…
Những năm qua, Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình đã tham mưu cho Sở Y tế trình UBND thành phố và Thành ủy Cần Thơ ban hành nhiều văn bản về công tác dân số, ngăn chặn tình trạng mức sinh có xu hướng giảm. Công tác tuyên truyền, vận động được chú trọng nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân, chuyển hướng chính sách về quy mô dân số từ tập trung nỗ lực giảm sinh sang phấn đấu đạt mức sinh thay thế trên phạm vi toàn thành phố đến năm 2030. Các cấp chính quyền; các ban, ngành, đoàn thể căn cứ vào chức năng nhiệm vụ lồng ghép hoạt động công tác dân số, tuyên truyền vận động hội viên nên sinh đủ hai con. Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố tổ chức tuyên truyền nâng cao kiến thức cho hội viên, phụ nữ và thực hiện “mỗi gia đình, cặp vợ chồng nên có 2 con”; hằng năm Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo lồng ghép giáo dục dân số vào môn sinh học; Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động thành phố chỉ đạo công đoàn các cấp tập trung tuyên truyền phổ biến các văn bản chỉ thị, nghị quyết về dân số, gia đình và trẻ em.
Lãnh đạo Chi cục cho biết, mạng lưới cộng tác viên dân số ở cơ sở nhiệt tình, tâm huyết triển khai nhiều hoạt động; thường xuyên theo dõi cập nhật, khoanh nhóm các cặp vợ chồng chưa sinh con, mới sinh một con, tổ chức các buổi truyền thông, nói chuyện chuyên đề, tuyên truyền trực tiếp, tư vấn tại hộ gia đình để vận động sinh con và sinh đủ hai con, xây dựng gia đình hạnh phúc. Công tác sàng lọc trước sinh, sơ sinh; tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; tư vấn hỗ trợ sinh sản; can thiệp, điều trị sớm vô sinh cũng được đẩy mạnh. Tỷ lệ các xã, phường, thị trấn đạt chuẩn sinh đủ hai con được công nhận tăng dần qua từng năm.
Tuy nhiên, ý thức người dân chưa chuyển biến rõ rệt, chưa có chính sách khuyến sinh, kinh phí hạn chế, mức hỗ trợ cho cộng tác viên dân số quá thấp... cũng dẫn đến mức sinh thấp và có xu hướng giảm.
Dự báo xu hướng mức sinh trong thời gian tới tiếp tục giảm, Chi cục đề xuất Luật Dân số sớm được ban hành và xây dựng các chính sách hỗ trợ nam, nữ kết hôn trước 30 tuổi, sớm sinh con; hỗ trợ phụ nữ mang thai, sinh con và có đủ hai con; hỗ trợ tài chính cho con thứ hai, hỗ trợ các gia đình chăm sóc và nuôi dạy con nhỏ được mua/thuê nhà ưu đãi...
